Hành trình xanh, khởi tạo tương lai bền vững (Bài 1): Khánh Hoà đã sẵn sàng cho chuỗi giá trị xanh?

Khánh Hòa, vùng đất nổi tiếng với tiềm năng du lịch vượt trội, đang phải đối mặt với thực tế khốc liệt của biến đổi khí hậu. Những trận bão lũ bất thường gần đây là lời nhắc nhở rõ ràng nhất về việc mô hình tăng trưởng truyền thống không còn đủ khả năng chống chịu.

Tỉnh ven biển này đang đứng trước yêu cầu phải thay đổi tư duy phát triển để đảm bảo sự ổn định và thịnh vượng lâu dài.

Nhằm kích hoạt lộ trình chuyển đổi này, ngày 15/12, Hội thảo chuyên đề “Khánh Hòa - Phát triển kinh tế tuần hoàn từ tiềm năng bản địa” đã diễn ra, thu hút sự tham dự của các chuyên gia trong nước và quốc tế. Các chuyên gia đã tập trung nhận diện những tiềm năng bản địa phong phú của Khánh Hoà: từ biển, rừng, nông nghiệp, đến phụ phẩm nông thuỷ sản, và dịch vụ du lịch xanh, bền vững.

Hội thảo chuyên đề “Khánh Hòa - Phát triển kinh tế tuần hoàn từ tiềm năng bản địa” thu hút sự tham gia của gần 100 đại biểu, trong đó có 38 ứng viên trên cả nước

Tư duy toàn cầu – Hành động địa phương

Phát biểu tại Hội thảo, bà Nguyễn Thị Hoàng Diệp, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Khánh Hoà khẳng định, Hội thảo là một trong những hành động cụ thể, đặt những nền tảng đầu tiên cho chuỗi những hoạt động kết nối, truyền thông, đào tạo, cung cấp tri thức, thúc đẩy hình thành các dự án khởi nghiệp xanh.

“Chúng tôi mong muốn sẽ thu nhận thật nhiều ý tưởng, đề xuất, kiến nghị để giúp các cơ quan quản lý xây dựng được chiến lược, kế hoạch mang tính hệ thống và khả thi nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn dựa trên tiềm năng vốn có của tỉnh Khánh Hoà để quá trình chuyển đổi được nhanh và hiệu quả hơn trong giai đoạn đến năm 2030,” bà Diệp nhấn mạnh tầm nhìn của các cơ quan quản lý.

Bà Nguyễn Thị Hoàng Diệp, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Khánh Hoà

Bà Nguyễn Thu Hồng, CEO Công ty Cổ phần Thực phẩm Cam Ranh (CARAFOODS) chia sẻ đây là lần đầu tiên một sự kiện mang tầm quốc tế về kinh tế tuần hoàn được tổ chức bởi chính một doanh nghiệp đang thực hành mô hình này tại địa phương: “Chuyển đổi xanh và phát triển kinh tế tuần hoàn không còn là lựa chọn, mà là điều kiện thiết yếu trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến bất thường như hiện nay”.

Trong bối cảnh các thị trường lớn trên thế giới như EU, Vương quốc Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN đang ưu tiên mạnh mẽ các chuỗi giá trị xanh, Khánh Hoà đang đứng trước một cơ hội mang tính lịch sử để “bước ra thế giới”. Đây là cơ hội để Khánh Hòa dẫn đầu Việt Nam trong hành trình phát triển bền vững và chống chịu khí hậu.

Bà Hồng cho rằng, chuyển đổi xanh tại Khánh Hoà không phải là câu chuyện của một vài ngành riêng lẻ, mà còn là khả năng hình thành các chuỗi giá trị xanh liên ngành; từ nông nghiệp và thuỷ sản, du lịch, logistics, xây dựng, dịch vụ và thương mại... 

Bà Nguyễn Thu Hồng, CEO Công ty Cổ phần Thực phẩm Cam Ranh (CARAFOODS)

“Với tiềm năng của Khánh Hoà, câu hỏi đặt ra không phải là “Khánh Hoà có tiềm năng hay không mà là Khánh Hoà đã thực sự sẵn sàng cho chuỗi giá trị xanh chưa?”. Cơ hội chỉ thực sự trở thành hiện thực khi có một sự chuyển dịch sâu từ bên trong.

Bởi lẽ, chuyển đổi xanh không bắt đầu từ công nghệ, không bắt đầu từ vốn, mà bắt đầu từ tư duy. Tư duy tạo nên sự lựa chọn, lựa chọn dẫn đến hành động, hành động lặp lại thành thói quen, và chính những thói quen đó sẽ dần hình thành văn hoá phát triển của một địa phương.

Điều đó sẽ giúp mỗi nhà lãnh đạo, mỗi doanh nghiệp, ngành kinh tế, cộng đồng dân cư đều có thể trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị xanh của Khánh Hoà”, bà Hồng thẳng thắn phân tích.

Nhiều vấn đề đã được đặt ra liên quan đến thách thức và cơ hội của Khánh Hoà nói riêng và Việt Nam nói chung trong phát triển kinh tế tuần hoàn

Thành công của Chỉ số Phát triển Xanh không thể thiếu sự đồng lòng

Chia sẻ về chỉ số phát triển xanh (PGI) hướng đến giải quyết thách thức của biến đổi khí hậu, ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng Thư ký VCCI, Giám đốc PGI cho biết, PGI là công cụ quan trọng giúp Việt Nam thể chế hoá quản trị môi trường, tăng nh bạch, thúc đẩy cạnh tranh và hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng bền vững – thích ứng khí hậu – hội nhập quốc tế. Thành công của PGI phụ thuộc vào quyết tâm chính trị, phối hợp liên ngành, và sự tham gia của doanh nghiệp – xã hội để tiến tới một Việt Nam xanh và bền vững.

Ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng Thư ký VCCI, Giám đốc PGI khẳng định vai trò chiến lược của bộ Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI) – một công cụ quan trọng nhằm hướng đến giải quyết thách thức của biến đổi khí hậu

Theo ông Tuấn, PGI được thiết kế không chỉ để xếp hạng mà còn để thể chế hoá quản trị môi trường tại Việt Nam. Năm 2024, điểm PGI trung bình tăng 17%, thể hiện xu hướng chuyển dịch mạnh mẽ sang phát triển xanh trên phạm vi toàn quốc: 

“PGI được xây dựng trong bối cảnh Việt Nam tăng trưởng nhanh nhưng chịu tác động nặng nề từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm và yêu cầu hội nhập bền vững. Đây cũng là công cụ quan trọng giúp Việt Nam tăng nh bạch, thúc đẩy cạnh tranh và hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng bền vững – thích ứng khí hậu – hội nhập quốc tế”.

Mang đến Hội thảo góc nhìn về phát triển du lịch bền vững, ông Võ Văn Phong, CEO Công ty Du lịch Xanh C2T (từ Vĩnh Long), đã chỉ ra nghịch lý tại địa phương mình. Vĩnh Long có đầy đủ điều kiện để phát triển du lịch với nguồn tài nguyên dừa phong phú, hệ sinh thái sông nước đặc trưng và bản sắc văn hoá ền Tây đậm nét.

Ứng viên chia sẻ và đặt câu hỏi cho các vị diễn giả tại Hội thảo

Tuy nhiên, ông Phong thừa nhận, thực tế cho thấy du khách vẫn “đến rồi đi”, doanh thu thu về thấp so với tiềm năng. Nghiêm trọng hơn, người dân địa phương hưởng lợi chưa tương xứng, và các giá trị kinh tế, tri thức cũng như cảm xúc không được giữ lại tại địa phương.

“Vấn đề cốt lõi không nằm ở tài nguyên hay con người, mà ở hiện tượng rò rỉ giá trị”, ông Phong tiếc nuối.

Theo ông Phong, để khắc phục tình trạng này, việc liên kết các doanh nghiệp cùng tư duy trong hệ sinh thái là vô cùng cần thiết. Ông đánh giá cao vai trò của mô hình kết nối như NetZero Study Tour, giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực kinh tế tuần hoàn không cảm thấy bị cô đơn trên hành trình chuyển đổi đầy thách thức của mình.

Hội thảo là một mắt xích quan trọng trong chuỗi chương trình hành động “NETZERO STUDY TOUR - GREENLIF NETWWORK 2025”, được tài trợ bởi LIF COMMUNITY GRANTS – chương trình hỗ trợ uy tín của Học viện Kỹ nghệ Hoàng Gia Anh dành cho các nhà khoa học và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo toàn cầu.

PGS.TS Trần Văn Nam, Chủ tịch Mạng lưới Lãnh đạo Đổi mới sáng tạo UK – Phân nhánh Việt Nam đánh giá, NetZero Study Tour là sáng kiến riêng có và sáng tạo của “CEO truyền cảm hứng” Nguyễn Thu Hồng. Chương trình không chỉ kết nối tại địa phương Khánh Hoà mà còn có sự cộng hưởng, lan toả tới các đại biểu trên toàn quốc và có tầm khu vực; đồng thời có ý nghĩa quan trọng trong việc kích hoạt và nhân rộng mô hình trong nước cũng như quốc tế.