Theo chỉ đạo, mốc 31/12/2025 là thời hạn phải đưa vào vận hành các hạng mục dịch vụ công thiết yếu. Tuy nhiên, ghi nhận thực tế của chúng tôi cho thấy, công trường nhiều nơi vẫn còn ngổn ngang.
Trước tình hình này, Cục Đường bộ Việt Nam đã phải đưa ra những giải pháp kỹ thuật chưa từng có tiền lệ và những biện pháp xử lý cương quyết nhất; đồng thời yêu cầu dưới 100km phải có một trạm dừng nghỉ, trong đó riêng đoạn từ Thanh hóa đến Quảng Trị dưới 70km phải có một trạm hoạt động các dịch vụ công tối thiết yếu.
Trạm dừng nghỉ cao tốc: Máy móc đã sẵn sàng, chỉ còn chờ thời tiết ‘mở cửa’
Những ngày cuối tháng 12, dọc tuyến cao tốc Bắc Nam từ Thanh Hóa vào đến Quảng Trị, bầu trời vẫn phủ một màu xám xịt của những cơn mưa âm ỉ. Tại các trạm dừng nghỉ như Mai Sơn – Quốc lộ 45 hay Diễn Châu – Bãi Vọt, Bùng – Vạn Ninh máy móc và nhân lực đã tập kết đủ, nhưng phần lớn đang phải nằm im “chờ trời nắng”.
Từ tháng 8 đến nay khu vực ền Trung mưa nhiều, nền đất luôn trong tình trạng ẩm ướt, lầy lội, khiến việc san lấp mặt bằng và làm đường dẫn ra/vào trạm trở nên vô cùng khó khăn.
Anh Phạm Tiến Quỳnh, Giám đốc Công ty 179, đơn vị thi công hạng mục san lấp tại trạm Diễn Châu – Bãi Vọt không giấu được sự sốt ruột khi nhìn vào bản kế hoạch đang bị thời tiết “xé nát”:
"Khó khăn lớn nhất là thời tiết Hà Tĩnh vừa rồi mưa bão nhiều quá. Vấn đề san lấp thì trời nắng mới làm được, mưa thì xe cộ không chạy được, mỏ cũng không làm được. Chúng tôi đang tập kết vật tư để thay nền đất yếu, nếu tiếp tục mưa chúng tôi sẽ đề xuất thay bằng vật liệu khác để đảm bảo các lớp K95, K98 đạt tiêu chuẩn và để kịp tiến độ, cố gắng 30/1/2026 sẽ hoàn thành đường ra vào trạm".
Khó khăn không chỉ đến từ “ông Trời”, thủ tục pháp lý cũng là rào cản lớn khiến nhiều trạm chậm tiến độ. Việc thay đổi của Luật Đất đai 2024 và các quy định về cấp phép môi trường theo Nghị định 05/2025/NĐ-CP đã khiến công tác giải phóng mặt bằng và hoàn thiện hồ sơ kéo dài hơn dự kiến. Hiện vẫn còn một số trạm chưa thể bàn giao đủ mặt bằng, đặc biệt tại trạm Vĩnh Hảo – Phan Thiết (Km 444), tình trạng tranh chấp giữa các chủ thể đang khiến dự án rơi vào bế tắc.
Trong khi đó, tại trạm Bùng – Vạn Ninh do Petrolimex làm chủ đầu tư còn vướng phải một “nút thắt” về hành chính. Sự thay đổi mô hình chính quyền hai cấp đã khiến các thủ tục cấp phép khai thác khoáng sản phải làm lại từ đầu, kéo theo sự chậm trễ hàng tháng trời.
Ông Nguyễn Tuấn Anh, thành viên Ban triển khai dự án của Petrolimex chia sẻ: "Trước tháng 7, chúng tôi làm thủ tục theo hướng dẫn của tỉnh. Nhưng khi thực hiện chính quyền 2 cấp tỉnh phân cấp về phường, quy trình phải lặp lại hoàn toàn. Đến tận tháng 12 vừa rồi dự án mới được cấp phép khai thác tận thu khoáng sản để vận chuyển 380.000 m3 đất ra khỏi công trường. Thời gian mất đi, cộng thêm mưa bão khiến tiến độ bị ảnh hưởng rất lớn".
Chạy đua hoàn thiện trạm dừng nghỉ: Thêm thời gian, thêm áp lực tiến độ
Tuy nhiên, nhìn thẳng vào sự thật, lãnh đạo Cục Đường bộ Việt Nam cũng chỉ rõ một nguyên nhân chủ quan: Đó là sự “lúng túng” trong việc tổ chức thực hiện công tác lập dự án, thiết kế và tổ chức thi công trên thực địa của các nhà đầu tư lớn khi lần đầu tham gia vào lĩnh vực xây dựng hạ tầng trạm dừng nghỉ.
Ông Ngô Lâm, Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam nhận định: "Các nhà đầu tư này chưa từng thực hiện nhiều dự án tương tự, nên thời gian đầu rất lúng túng trong lập dự án, thiết kế và lựa chọn tư vấn. Cục đã phải cử cán bộ chuyên môn bám sát để hỗ trợ, hướng dẫn trực tiếp về mặt kỹ thuật cho họ."
Để gỡ vướng cho các dự án, thay vì chỉ đôn đốc trên giấy tờ, Cục Đường bộ Việt Nam đã thường xuyên trực tiếp đi kiểm tra, đôn đốc, cũng như cử cán bộ giám sát và phối hợp. Đặc biệt, Cục đã gợi mở các phương án kỹ thuật để thi công nền đường trong điều kiện mưa kéo dài, như dùng base thay đất để thi công nền đường dẫn ra vào trạm, giúp rút ngắn thời gian chờ đợi, đảm bảo mục tiêu hoàn thành các dịch vụ công thiết yếu đúng hạn. Tại trạm Nghi Sơn – Diễn Châu, Cục đã có những giải pháp quyết liệt nhằm “giải cứu” tiến độ như điều chỉnh thiết kế, thi công; bổ sung nhà thầu.
"Cục Đường bộ Việt Nam luôn đồng hành, bám sát cùng với các nhà đầu tư và chỉ đạo một cách sát sao, kiên quyết, quyết liệt để hoàn thành các hạng mục của các trạm dừng nghỉ theo đúng tiến độ. Trong quá trình triển khai thực hiện, trước những khó khăn phát sinh liên quan đến điều kiện thời tiết cũng như các vướng mắc về giải pháp kỹ thuật, Cục với vai trò là cơ quan chuyên môn về công trình đường bộ chúng tôi đã chủ động đưa ra những hướng dẫn và hỗ trợ trực tiếp cho các nhà đầu tư, đưa giải pháp tối ưu về thi công và thiết kế nhằm rút ngắn tiến độ nhưng phải đảm bảo tuyệt đối chất lượng công trình theo đúng quy chuẩn và tiêu chuẩn hiện hành".
Từ đó, một quyết tâm sắt đá đã được xác lập: Từ Thanh Hóa đến Quảng Trị, trung bình cứ dưới 70km phải có một trạm dừng nghỉ hoạt động vào cuối năm nay. Để đạt được mục tiêu này, Cục Đường bộ VN đã gia hạn thêm một tháng cho các nhà đầu tư. Nhưng đây là sự gia hạn kèm theo điều kiện nghiêm khắc, bởi nếu đến 31/1/2026 nhà đầu tư không hoàn thành các hạng mục thiết yếu, Cục sẽ xử lý theo hợp đồng, từ phạt kinh tế đến việc thay thế nhà thầu tại chỗ.
Những “điểm nghẽn” đang dần được tháo gỡ bằng cả giải pháp kỹ thuật linh hoạt và mệnh lệnh hành chính nghiêm nh. Ông Nguyễn Quang Dũng, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Xăng dầu VN – Chủ đầu tư 9 trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc Nam khẳng định quyết tâm: "Chủ đầu tư đã yêu cầu các đơn vị thi công phải lập các báo cáo tiến độ chi tiết từng ngày, đồng thời triển khai những giải pháp quyết liệt nhằm đảm bảo mục tiêu đến ngày 31/12/2025 có thể đưa vào vận hành một số trạm dừng nghỉ như ở Thanh Hóa, Nghệ An; tháng 1/2026 các trạm tại Hà Tĩnh, Vân Phong - Nha Trang và một số trạm khác sẽ đưa vào hoạt động các dịch vụ công cơ bản phục vụ người dân.
Để đáp ứng tiến độ này, hiện tại nhà đầu tư cùng các đơn vị nhà thầu và tư vấn đang nỗ lực với quyết tâm cao nhất, tăng ca, tăng kíp thi công ngày đêm, tăng cường tối đa máy móc, nhân lực và tài chính".
Với sự quyết liệt đó, các công trường đang hối hả chạy đua với thời gian thi công 3 ca 4 kíp. Tại trạm Hàm Nghi - Vũng Áng (Hà Tĩnh) do Tập đoàn Xuân Khiêm đầu tư, đã khai thác những hạng mục thiết yếu từ đầu tháng 12 với công suất phục vụ hàng trăm phương tiện, còn tại trạm Bùng - Vạn Ninh (Quảng Trị), hàng trăm công nhân cũng đang thi công xuyên đêm để kịp mốc bàn giao.
Những nỗ lực này không chỉ để hoàn thành chỉ tiêu của Chính phủ, mà còn để giải quyết nhu cầu bức thiết của hàng vạn lái xe đang mong chờ một chỗ nghỉ chân an toàn trên trục cao tốc huyết mạch./.