Cứu tinh trên biển

Thực hiện Công ước quốc tế về tìm kiếm và cứu nạn trên biển SAR 79, lực lượng cứu nạn chuyên trách thuộc Trung Tâm phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng hải Việt Nam cùng các lực lượng chức năng đã nỗ lực cứu giúp hàng nghìn nạn nhân là ngư dân Việt Nam.

Bên cạnh đó, còn thực hiện sứ mệnh đối ngoại, cứu giúp thuyền viên, tàu nước ngoài gặp nạn trên vùng biển Việt Nam. Họ được bà con ngư dân đặt cho cái tên rất đỗi thân thương là vị cứu tinh trên biển.

Dẫu điều kiện làm việc gặp muôn vàn khó khăn, nhưng họ vẫn thường trực ngày đêm lắng nghe tiếng gọi từ biển khơi, kịp thời cứu nạn khi có tai nạn xảy ra.

Chúng tôi may mắn được gặp gỡ các sĩ quan, thuyền viên trong lễ chào cờ đầu năm mới 2023 đúng dịp 2 tàu SAR 413 và SAR 272 vừa cập bờ tại vùng biển Vũng Tàu sau nhiều ngày lênh đênh đi cứu nạn trên biển…

Những gương mặt rám nắng, trong trang phục màu cam, tất cả trang nghiêm hướng ánh nhìn về phía cờ tổ quốc, quyết tâm và sẵn sàng nhận nhiệm vụ khi tổ quốc cần. Đây là hoạt động thường xuyên nhằm chia sẻ, động viên, khích lệ và khơi dậy lòng yêu nước tới sĩ quan thuyền viên của Trung tâm Phối hợp tìm kiếm, cứu nạn hàng hải khu vực III.

Chia sẻ với phóng viên, ông Võ Quyết Thắng nhân viên cứu nạn cho biết, ở tuổi 58 ông đã có gần 18 năm gắn bó với tàu SAR 413 và hơn 10 năm đi tàu viễn dương, tàu hải quân.

Ông không thể nhớ hết những chuyến ra khơi cứu nạn, hầu hết đều trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, hiểm nguy luôn rình rập, nhưng với ông niềm vui và hạnh phúc nhất là khi tìm thấy được các nạn nhân và đưa về đất liền.

"Tàu là nhà ngôi nhà thứ 2 của mình, ở tàu nhiều hơn ở nhà… Trong công việc không riêng tôi mà với toàn bộ anh em gắn bó với tàu này là sự tâm huyết, yêu nghề. Nhiều lúc làm nhiệm vụ sóng gió rất cao, phát hiện ra nạn nhân trên biển, buộc anh em phải ra ngoài boong.

Khi lao ra boong hệ số rủi ro về tính mạng con người rất cao, nếu anh em không vững vàng, sơ suất là bay ra biển ngay nên đòi hỏi phải có kỹ năng, sự nhanh nhẹn và dũng cảm", ông Võ Quyết Thắng nói.

Thuyền trưởng SAR 413 Đinh Xuân Trường chia sẻ, anh đến với nghề cứu nạn như một cơ duyên, sau 10 năm gắn bó với nghề anh và đồng nghiệp đã thực hiện hàng trăm vụ cứu nạn trên biển. Trong đó, năm 2022 có 2 vụ đặc biệt khiến anh nhớ mãi.

Đó là vụ tìm kiếm cứu nạn các thuyền viên của tàu VANDON ACE do hỏng máy, tàu bị nghiêng, nước tràn vào tàu và vụ cứu nạn 303 người quốc tịch Sri Lanka trên tàu LADY R.3 bị hỏng máy do nước tràn vào buồng máy và trôi dạt trên vùng biển quần đảo Trường Sa. Cả 2 vụ việc đều bị nạn trong điều kiện thời tiết xấu, sóng to gió lớn và khoảng cách khá xa bờ nên việc tiếp cận khu vực hiện trường các tàu bị nạn gặp nhiều khó khăn.

Nhớ lại vụ cứu nạn tàu VANDON từ ngày 23/2-4/3 Thuyền trưởng Đinh Xuân Trường cho biết, khi nhận được thông tin báo nạn hàng hải khẩn cấp, Trung tâm đã điều động tàu SAR 413 đi tìm kiếm, cứu nạn. Sau gần 10 giờ vật lộn với sóng gió, trong đêm tối tàu SAR 413 đã tiếp cận được hiện trường, bằng các kỹ năng nghiệp vụ, lực lượng cứu nạn đã phát hiện và cứu được 2 thuyền viên đang trôi dạt trên một xuồng cứu sinh.

"Hiện trường lúc đó tàu Vân Đồn bị chìm đắm, thời tiết khắc nghiệt, sóng gió quá lớn và phương tiện cứu nạn lại nhỏ nên thời gian tìm kiếm không kéo dài được, vì lượng nhiên liệu không đáp ứng và khoảng cách quá xa bờ nên việc tìm kiếm phải phối hợp với các lực lượng khác.

Lúc này cách làm là vận dụng mọi kinh nghiệm, cộng với sự mẫn cán của tập thể anh em tàu SAR 413 phải lựa trên các con sóng để tiếp cận phao bè và cứu người bị nạn", Thuyền trưởng Đinh Xuân Trường cho biết.

Với anh Trần Văn Vượng, Đại phó Tàu SAR 272 từng có 15 năm gắn bó với biển khơi, trong đó bén duyên với công việc cứu nạn được 7 năm, trước đó anh có 8 năm làm việc trên tàu viễn dương. Dù công việc cứu nạn vất vả hơn, thu nhập cũng thấp hơn khi đi tàu viễn dương nhưng anh cảm thấy vui bởi đây là công việc cứu người, giúp đời.

Anh Vượng tâm sự, trong nhiều chuyến vươn khơi đi cứu nạn, vụ việc cứu nạn 21 thuyền viên tàu WU ZHOU 8 (quốc tịch Trung Quốc) nghi bị ngộ độc từ ngày 30/9-2/10/2022 khiến anh ngậm ngùi, tiếc nuối và xót xa nhất. Bởi trong nhiều hoàn cảnh dù anh và đồng đội đã nỗ lực hết sức, thậm chí là hơn 100% sức lực cũng chỉ có thể tìm được nạn nhân, đưa về đất liền cho gia đình lo hậu sự:

"Tôi là một trong những người trực tiếp chỉ huy hiện trường đội cứu nạn, khi lên đến tàu sau khi làm công tác khảo sát, báo cáo và được sự đồng ý của lãnh đạo đơn vị và Trung tâm cho phép thuyền viên được vào để làm công tác cứu nạn. Bản thân tôi tiên phong vào, mặc dù rất nguy hiểm nhưng để động viên khích lệ anh em tự tin, mạnh dạn hơn.

Khi vào cảnh tượng rất đau xót, người chết nằm la liệt, nhưng chúng tôi luôn nêu cao khẩu hiệu coi nạn nhân như người thân của mình, bằng mọi cách cứu nạn để đưa họ về đất liền nhanh nhất. Có thể nói trong vụ vày anh em đã làm trên 100% sức lực của mình".

Ông Lương Trường Phi, Phó Giám đốc Trung tâm Phối hợp tìm kiếm, cứu nạn hàng hải khu vực III cho biết, tình huống cứu nạn như tàu WU ZHOU 8 đơn vị chưa từng gặp phải, vừa thiếu thông tin và không thể kết nối liên lạc trực tiếp với tàu bị nạn.

Khi tàu SAR 272 tiếp cận tàu bị nạn, lại không có sự hỗ trợ từ thuyền viên trên tàu bị nạn và nguy cơ nhiễm độc, đe dọa đến tính mạng của lực lượng cứu nạn rất cao. Bên cạnh đó, đây là con tàu lớn có chiều dài tới 225m, gấp hơn 8 lần tàu cứu nạn SAR 272 và chiều cao mạn khô lên tới 12m, nên việc tiếp cận để lên tàu bị nạn gặp nhiều khó khăn.

Tuy nhiên, sau khi thống nhất phương án cứu nạn, với sự quyết tâm, lòng quả cảm và sự sáng tạo của đội cứu nạn, chỉ trong vòng 4 giờ công tác tìm kiếm, đưa các nạn nhân từ tàu bị nạn sang tàu SAR 272 đã hoàn thành và tiếp tục hành trình về bờ để lo hậu sự.

"Chúng tôi thống nhất phương án sử dụng súng bắn dây bắn qua tàu, sau đó bằng các kĩ năng hàng hải anh em sử dụng thang thoát hiểm kết nối vào dây kéo tàu. Sau khi cố định được dây kéo tàu cũng như thang vào mạn tàu WU ZHOU 8, anh em thuyền viên tàu SAR 272 đã cử một sĩ quan lên nóc tàu SAR 272, đợi khi sóng xô nhẹ vào mạn tàu WU ZHOU 8 sĩ quan sẽ nhanh chóng nhảy qua thang và đu người lên tàu gặp nạn", ông Lương Trường Phi nói.

Cũng theo ông Lương Trường Phi, mặc dù các sĩ quan, thuyền viên đã được đào tạo bài bản, nhưng trong thực tế mỗi vụ việc lại có những tình huống khác nhau, không vụ nào giống vụ nào, nên việc đưa ra các phương án cứu nạn gặp nhiều khó khăn.

Trong khi đó, với diện tích gần 400 nghìn km2, trải dài từ vùng biển Bình Thuận đến Cà Mau, Kiên Giang, Trung tâm phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng hải khu vực III được giao quản lý 2 tàu cứu nạn cỡ nhỏ, với tuổi đời 17-18 năm chỉ hoạt động được trong bán kính từ 150-250 hải lý, chịu được gió cấp 7 cấp 8 trở lại.

Đặc biệt vào những tháng cuối năm khi có gió mùa đông bắc hay áp thấp nhiệt đới biển động mạnh, việc đảm bảo công tác cứu nạn thường trực 24/24h cũng gặp nhiều trở ngại .

Mặc dù là lực lượng chủ trì công trong công tác phối hợp tìm kiếm cứu nạn trên toàn bộ vùng biển VN, nhưng hiện nay Trung tâm phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng hải VN chỉ có 7 tàu chuyên dụng, với tuổi đời đã cao, các trang thiết bị chưa đầy đủ, kích thước tàu nhỏ, sức chịu sóng gió hạn chế và chỉ hoạt động được phạm vi hẹp, không thể hoạt động dài ngày trên biển và các vùng đảo xa.

Thế nhưng, bằng tinh thần quả cảm vì dân, vì con người, họ đã thầm lặng hy sinh và không ngừng sáng tạo để cứu giúp hàng nghìn lượt người và phương tiện bị nạn, trong đó cứu giúp hàng trăm thuyền viên tàu nước ngoài gặp nạn trên vùng biển VN.

Ông Vũ Việt Hùng, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm ghi nhận: "Lực lượng thuyền viên cứu nạn của chúng tôi luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, có nhiều tấm gương điển hình về sự dũng cảm trong hoạt động tìm kiếm cứu nạn trên biển.

Tiêu biểu có anh Trần Văn Khôi, thủy thủ tàu SAR 412 ở Đà Nẵng đã được Tổng thư ký Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO) trao giải thưởng “hành động đặc biệt dũng cảm trên biển” năm 2021 và chúng tôi còn rất nhiều gương điển hình như vậy, họ luôn cố gắng làm việc say mê và với tinh thần trách nhiệm cao".

Một tin vui đến với lực lượng cứu nạn đúng dịp cuối năm 2022, đó là sự kiện đặt ky và đóng mới tàu tìm kiếm cứu nạn chuyên dụng có chiều dài 62m, chịu được gió cấp 9, cấp 10, hoạt động được trong điều kiện thời tiết xấu và có khả năng đi biển dài ngày.

Hy vọng, đây là tiền đề để Chính phủ tiếp tục đầu tư nguồn lực đóng thêm tàu chuyên dụng cỡ lớn, trang bị thêm các thiết bị tìm kiếm cứu nạn chuyên dùng, hiện đại và có chính sách đãi ngộ tốt hơn nữa để lực lượng cứu nạn yên tâm vượt sóng gió vươn khơi thực hiện nhiệm vụ nhân đạo cao cả mà đảng và nhà nước giao phó, mang đến sự sống, niềm tin cho người dân và bảo vệ biển đảo quê hương.