Tuy nhiên, nnhiều doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận được, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, tiểu thương. Nguyên nhân do đâu?
Chia sẻ về nguyên nhân, ông Nguyễn Danh Thuận, đại diện Công ty Ademax bày tỏ, các chính sách chỉ tập trung nhiều vào dự án lớn, các ngân hàng đưa ra gói tín dụng với yêu cầu tương đối cao, trong khi đó năng lực quản lý, xây dựng báo cáo nh bạch của các doanh nghiệp nhỏ để tiếp cận nguồn vốn khó:
"Việc tiếp cận vốn khá khó khăn, những người có đủ hiểu biết, thông tin từ phía ngân hàng tiếp cận đến các doanh nghiệp nhỏ và vừa thì hiện vẫn còn khó khăn, một là từ phía thông tin, hai là từ phía chính sách. Thậm chí là có những gói khá tốt, nhưng doanh nghiệp không tiếp cận được".
Theo các chuyên gia, nguyên nhân cốt lõi vẫn đến từ nội tại của các doanh nghiệp nhỏ khi những yêu cầu cơ bản như nh bạch thông tin, chiến lược kinh doanh hiệu quả, xây dựng uy tín… vẫn chưa được chú trọng. Ông Nguyễn Kim Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, cho rằng:
"Những doanh nghiệp nhỏ và vừa từ trước đến giờ bản thân họ đã không đáp ứng được nhu cầu tín dụng ngân hàng và phần lớn chỉ vay được dựa trên tài sản họ có, cho nên có bơm tín dụng nữa cũng chỉ vào các doanh nghiệp lớn. Thế nên, tăng trưởng tín dụng phải rõ là cho doanh nghiệp nhỏ và vừa thì mới phản ánh được thực sự."
Một nguyên nhân khác khiến khách hàng và ngân hàng chưa gặp được nhau, theo chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình là do yêu cầu về chuẩn mực cho vay của ngành ngân hàng:
"Tất cả ngân hàng hiện nay đều phải nâng chuẩn mực, đáp ứng chuẩn Basel II, Basel III. Song song với đó, ngoài những yêu cầu về an toàn vốn, mức vốn tối thiểu, còn nhiều những tiêu chí khác như chất lượng tín dụng, tiêu chuẩn cho vay.
Để nhà băng "gật đầu" cho doanh nghiệp SME vay vốn là không khó nhưng các quy trình vay vẫn cần tuân thủ quy định pháp luật hiện chặt chẽ, đặc biệt với việc cho doanh nghiệp vay, nếu không, ngân hàng cũng sẽ phải chịu trách nhiệm".
Đa số các doanh nghiệp nhỏ và vừa khó khăn trong việc tiếp cận vốn tín dụng là các doanh nghiệp mới thành lập, mới gia nhập các ngành, lĩnh vực kinh tế mới. Do đó, tổ chức tín dụng không có dữ liệu lịch sử hoạt động, không thể thực hiện xếp hạng tín nhiệm khi thẩm định, đánh giá khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Các tổ chức tín dụng khó khăn trong việc quản lý dòng tiền do nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa có sự hợp tác chặt chẽ với ngân hàng.
Tại Phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 8 thuộc lĩnh vực ngân hang, nhiều đại biểu Quốc hội nêu thực tế, doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, khả năng tiếp cận vốn tín dụng còn khó khăn.
Băn khoăn về tình hình sức khỏe hoạt động của doanh nghiệp, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, đoàn Hải Dương đặt câu hỏi: "Năm 2024, số doanh nghiệp mới thành lập tăng 9,7% nhưng số doanh nghiệp rút khỏi thị trường tăng tới 21 % dù Chính phủ đã thực hiện rất nhiều giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp, trong đó có các giải pháp về tín dụng. Xin Thống đốc cho biết trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục tham mưu cho Chính phủ những giải pháp thiết thực gì về tín dụng để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh, đặc biệt là trong bối cảnh mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 của chúng ta đề ra là khá cao so với giai đoạn 20212024 vừa qua."
Về vấn đề này, Thống đốc ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết: doanh nghiệp dựa vào nhiều nguồn vốn để sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, để tiếp cận với nguồn vốn tín dụng từ ngân hàng nhà nước cần đáp ứng yêu cầu:
"Các tổ chức và cá nhân phải đáp ứng điều kiện, tiêu chuẩn được vay mà điều kiện quan trọng nhất đó là khách hàng đó là phải có khả năng trả nợ. Để hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân có khả năng trả nợ thì doanh nghiệp và người dân phải có dự án kinh doanh phương án khả thi cũng đòi hỏi các giải pháp phối hợp hỗ trợ từ rất nhiều các bộ, ngành liên quan từ công tác về thị trường tư vấn về pháp lý, giải pháp về sản phẩm, giải pháp về bảo lãnh cho doanh nghiệp vay vốn của các tổ chức tín dụng."
Trên thực tế như số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hiện nay tổng số doanh nghiệp của cả nước vào khoảng 930.000 doanh nghiệp, nhưng có tới 97%-98% là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng có những tồn tại, hạn chế về năng lực tài chính, khả năng cạnh tranh ở trên thị trường, thương hiệu, uy tín...
Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, trong khối doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhiều doanh nghiệp tiếp cận được tín dụng nhưng cũng có những doanh nghiệp không có khả năng trả nợ, sản xuất, kinh doanh chưa có dự án khả thi, cho nên không tiếp cận được tín dụng. Do đó, cần phải có các giải pháp để tháo gỡ khó khăn về tiếp cận tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.