Người ta vẫn mặc định Hà Nội là một thành phố mang hơi hướng cổ kính, trầm lặng, khác biệt hẳn với những thành phố khác. Thực tế, ngay cả những người đã sống rất lâu ở Hà Nội có lẽ cũng vẫn nghĩ vậy. Bây giờ, cuộc sống, cảnh quan, đường phố, nhà cửa đã khác xưa nhiều lắm rồi.
Sự thay đổi, là tất yếu đối với một đô thị, nên không chỉ vì sự lưu luyến cái cũ mà muốn mọi thứ phải giữ như xưa. Ồn ào, náo nhiệt mới là cuộc sống phố phường… nhưng những người yêu một Hà Nội xưa cũ, vẫn có thể tìm thấy cho mình những góc bình yên và không gian tĩnh tại cho riêng mình nơi phố cổ.
Đó là khi đêm về. Khi tất cả mọi hoạt động của phố phường gần như dừng lại, các cửa hàng trên phố đóng cửa, tắt đèn, những dòng xe cộ nối đuôi nhau tưởng như bất tận thưa dần, bất chợ như không còn nghe thấy tiếng động cơ gầm rú, tiếng còi xe, tiếng người…
Những phố cổ được soi rọi bằng ánh đèn vàng hiu hắt, như trong lời một bài hát nào đó, và phải bằng thứ ánh sáng ấy, mới tôn lên được vẻ đẹp bí ẩn của nó. Chứ nếu rực rỡ, sáng choang thì lại hỏng mất. Phải như thế, vẻ đẹp sâu kín của phố mới thực sự lộ diện.
Tất nhiên, những lúc phố vắng ban đêm, điều đầu tiên nên làm, có lẽ là đi bộ một vòng quanh Hồ Hoàn Kiếm. Không còn những bác chụp ảnh mời chào, không có hàng rong đeo bám, thảng hoặc có một vài người đi tập thể dục muộn, hay cũng có người chung sở thích dạo phố ban đêm…
Thời tiết cuối năm khác ngày hè, về đêm hơi nước mặt hồ, hoà quyện với đám sương mù lẩn quất trong các bụi cây cỏ ven hồ lạnh buốt, như muốn thức tỉnh mọi giác quan của khách bộ hành, để mà có tinh thần tỉnh táo, tận hưởng chất lượng tinh tuý nhất của nơi lắng hồn núi sông ngàn năm.
Đi bộ chán chê, ghế đá quanh hồ thoải mái mà lựa chọn vì chẳng còn ai chiếm chỗ, cứ chọn hẳn một ghế nơi thoáng nhất nhìn ra mặt hồ, nơi le lói ánh đèn của Tháp Rùa như chiếc hoa đăng bập bềnh vô định trên mặt nước. Ngồi đến mức toàn thân lạnh buốt thì ấy là lúc nên đứng dậy mà rảo bước vào trong phố cổ…
Điều hay ở phố đêm là người ta có thể biết được phố ấy là phố cổ, phố kia là phố mới xây, hay nhà nào trên phố có tuổi trăm năm, nhà nào mới dựng – dựa vào những cửa gỗ, chấn song, tường gạch hay đá, mái ngói hay mái bằng, rồi cột kèo, biển hiệu... Mà ban ngày người ta giăng ra trước nhà đủ thứ che khuất mất.
Cái lạ của phố, nhất là về đêm, khi đi trong nó luôn gợi lại những ký ức quá vãng. Có lẽ cũng vì những kiến trúc cũ được phát lộ ra ngoài vào quãng thời gian ấy trong ngày.
"Hồi chưa lập gia đình, bạn bè đi chơi với nhau, những ngày lễ, những ngày trung thu, bạn bè ngồi với nhau cùng ngắm trăng rất vui vẻ".
"Giờ tuổi đã cao, con người ta bắt đầu đi vào cuộc sống tâm thức, nó có sự đồng cảm gần như hòa với nhau".
"Đi làm từ 5 giờ chiều kết thúc vào 11-12 giờ đêm"
"Bọn em thường 11-12 giờ đêm mới về đến nhà, ăn cơm xong là mắt đã díu lại rồi…"
Phố đêm, có bước chân của những chị lao công thấm mệt. Ngày xưa, cứ đêm đông lại nhớ hình ảnh “chị lao công như sắt như đồng” trong thơ Tố Hữu. Từ con mắt quan sát tinh tế và cái nhìn kính trọng sự vất vả hy sinh của tác giả mà hình ảnh “tiếng chổi tre” bỗng trở nên tính biểu tượng.
Bây giờ đất chật, người đông, rác đô thị từ hàng triệu con người thải ra khắp nơi khiến công việc của những anh, những chị lao công càng thêm vất vả. Họ phải dọn rác từ sáng đến đêm.
Và nhờ thế, mà phố phường trở nên sạch sẽ, ít nhất là vào những giờ khắc về đêm. Không khói bụi, không tiếng ồn ào xe cộ, không tiếng người và không khí hoàn toàn thanh tĩnh.
Tất nhiên bây giờ, cuộc sống về đêm của phố thị cũng khác xưa nhiều lắm. Bất kể giờ nào cũng vẫn có người trên phố. Thế nên đi bộ ngắm đêm chán chê, có thể sà vào hàng phở gánh Ngõ Gạch đánh một bát sốt vang nóng rẫy tay, hay chịu khó chạy ra ăn phở Đường Tàu phục vụ qua đêm tới tận khi dân tình đi làm sáng sớm.
Tất nhiên, với cánh hay lọ mọ ban đêm thì còn nhiều chỗ dừng chân thú vị, mà chỉ có họ mới rành rẽ hơn cả…
Phố Hà Nội về đêm, thú vị hơn cả ban ngày…