Khoai lang từ lâu đã trở thành vùng chuyên canh chính tại vùng đất này, mang lại cuộc sống ấm no cho mọi nhà. Thế nhưng giàu từ khoai, nghèo cũng vì khoai.
Điệp khúc được mùa – mất giá cứ lặp đi lặp lại khiến nông dân lao đao. Xuất phát từ thực trạng này, đã có một thầy giáo nỗ lực không ngừng để tận dụng các củ khoai mộc mạc tại thành các món ăn có giá trị dinh dưỡng lại đẹp mắt và có giá thành tốt. Nhân vật của Cảm hứng Mekong hôm nay chính là anh Nguyễn Thanh Việt - người nâng tầm khoai lang Vĩnh Long.
PV: Xin được gửi lời chào đến anh Thanh Việt, cảm ơn Anh đã đến với Mekong FM. Tận dụng tài nguyên bản địa để khởi nghiệp là một lựa chọn thông nh, nhưng vì sao lại là khoai lang mà không phải một loại nông sản hay trái cây nào khác?
Anh Thanh Việt: Xin Chào Tấn Đạt, chào Mekong FM! Tại Bình Tân, Vĩnh Long thì khoai lang là một đặc sản chủ lực so với các tỉnh thành khác tại ĐBSCL, chiếm tỉ lệ rất cao, trung bình mỗi năm có khoảng từ 300 đến 400 ngàn tấn. Xuất khẩu theo tiểu ngạch sang Trung Quốc hoặc một số nước ĐNÁ là 80%, 20% còn lại là khoai to, nhỏ không thể xuất khẩu.
Khoai lang thì rất nhiều nhưng giá cả bấp bênh, có khi giá chỉ 500-1000đ/kg khoai, do vậy người nông dân để trắng đồng rất nhiều! Vậy thì tại sao không tận dụng và nâng giá trị cho khoai lang?
Mình quyết định làm bánh từ khoai lang để khoai lang không dừng lại là củ khoai mộc mạc mà giá trị tăng lên gấp nhiều lần với các sản phẩm khác nhau. Với lại, ở Vĩnh Long thì sản phẩm đặc trưng nhiều nhưng đặc sản nổi bật lại rất ít. Bản thân Việt muốn tạo thành một đặc sản của Vĩnh Long, khi đó đến đây người ta sẽ nhớ đặc sản tỉnh nhà là bánh khoai lang để có thể mua tặng, biếu người thân và đối tác…
PV: Vâng ạ, dường như là người tiên phong cho hướng đi mới, Anh Việt đã gặp những khó khăn nào khi dùng khoai để làm nên các sản phẩm giá trị gia tăng?
Anh Thanh Việt: Khoai thì tỉ lệ kết dính, tỉ lệ dai của nó rất là thấp, thấp hơn nhiều so với các loại bột khác như bột gạo, bột năng, hay bột mì. Khoai lang rất dễ bị bỡ, không kết dính cao…
Bản thân Việt và vợ đã thử phối trộn rất nhiều lần bột khoai với các loại bột khác để khắc phục nhược điểm trên, mỗi lần như vậy thì hư 5 – 10 lần là chuyện bình thường. Đến nay qua việc nỗ lực cũng đã tạo rất nhiều loại bánh khác nhau tầm 5-6 loại bánh.
PV: Anh Việt có đề cập đến thiết bị máy móc, để cạnh tranh với các dòng bánh công nghiệp thì đây là điều cần thiết. Việc chọn kênh phân phối và thị trường cũng quan trọng không kém. Anh giải quyết bài toán này thế nào?
Anh Thanh Việt: Máy móc thì khởi nghiệp ai cũng khó khăn, mình thì chọn máy móc với mục tiêu là có chi phí thấp nhất, rút ngắn thời gian làm ra sản phẩm sẽ giúp dòng sản phẩm có giá bán hạ xuống. Khi mà đưa ra thị trường sẽ có lựa chọn kênh phân phối phù hợp nữa để tiết kiệm chi phí, như kênh truyền thống lẫn hiện đại.
Bên cạnh đó có sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, anh em khởi nghiệp ở Bắc – Trung – Nam để bán chéo, bán combo, ký gửi bán…. thì nó sẽ giúp sản phẩm mình cạnh tranh hơn. Ngoài ra, ở Vĩnh Long, báo Đài cũng rất hỗ trợ việc truyền thông để đồng hành cùng người khởi nghiệp.
PV: Với các bạn trẻ đam mê khởi nghiệp, khai thác tài nguyên bản địa sản có tương tự như các dòng bánh từ khoai lang mà Anh Việt đã làm, đã thành công… Anh có lời khuyên nào cho mọi người?
Anh Thanh Việt: Đối với những bạn khởi nghiệp thì cái nhu cầu của khách hàng cũng là một cái rất quan trọng mà phải chú ý. Khi mới hình thành doanh nghiệp nhỏ thì cần kết nối, tạo các sản phẩm và nguồn thu đa dạng.
Không phải chăm chăm vào 1-2 sản phẩm mà như Việt, đã bán sản phẩm thì đó là nguồn thu thứ nhất. Thứ 2 là mở thêm cửa hàng trưng bày, bán các sản phẩm OCOP hay đặc sản địa phương kết nối anh em khởi nghiệp. Ngoài ra, dựa trên máy móc, thiết bị sẵn có hãy tạo thêm các dòng sản phẩm đa dạng… như vậy, có nguồn thu bền vững thì khởi nghiệp của chúng ta sẽ là một quá trình bền vững.
PV: Xin cảm ơn anh Thanh Việt rất nhiều!
Theo các nghiên cứu khoa học, khoai lang rất giàu Vitan C, giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể, tăng khả năng hấp thụ sắt, giàu chất chống oxy hóa, giảm lượng đường trong máu, hạ huyết áp và rất nhiều lợi ích khác cho cơ thể. T
uy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Liêm - Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Vĩnh Long, Bình Tân là vùng trồng khoai lang lớn nhất ĐBSCL, tập trung 90% diện tích ở huyện Bình Tân và 10% ở thị xã Bình Minh. Nhưng không xuất khẩu được sang thị trường chính là Trung Quốc, đời sống người dân gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, thị trường Đài Loan, Malaysia, Singapore, Nhật Bản... chỉ đi hàng rải rác, không bao nhiêu.
Ấp ủ hy vọng nâng tầm vị thế của củ khoai lang quê hương ở cả thị trường nội địa, về sau là thị trường quốc tế, Anh Nguyễn Thanh Việt cùng vợ thành lập Công ty TNHH MTV bánh Nhật Ngọc… Buổi sáng anh Việt trên giảng đường, tối đến hai vợ chồng bắt đầu thử đủ các loại công thức để chế biến khoai lang.
Theo như anh Việt, những ngày đầu tiên bắt tay vào nghiên cứu, hai vợ chồng cứ nghiền nát khoai lang rồi trộn với bột sau đó đem đi luộc, hấp, chiên… mất gần cả năm trời liên tục.
Nhờ nghiên cứu và thay đổi công thức dựa trên các công thức truyền thống đã có sẵn nhằm cho ra mắt nhiều loại bánh làm từ khoai lang như: bánh hạnh phúc, bánh qui khoai lang, cà phê khoai lang, hủ tiếu – bánh tráng từ khoai lang… đặc biệt là bánh phồng khoai lang. Các sản phẩm của Anh Thanh Việt đã và đang chinh phục được những vị khách khó tính nhất không chỉ vì hương vị mà còn bởi tâm huyết của Anh Thanh Việt cho tài nguyên bản địa quê nhà. Đã có thời điểm trung bình mỗi tháng, anh Việt đưa ra thị trường 12 tấn bánh phồng nhưng vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu khách hàng:
"Cuộc sống là nhờ khoai lang, lúc nào cũng tự hào để bà con gần xa dùng tới củ khoai của mình thì biết hương vị nó ngọt ngào"
"Bánh phồng khoai lang mình thấy rất là ngon, rất vừa ệng. Mong là sản phẩm này và tâm huyết của Anh Việt sẽ còn tiếp tục vươn xa!"
"Thấy củ khoai có mấy ngàn một kí, nay bán được nhiều sản phẩm giá cao thì mình vui chớ. Cảm ơn Anh Việt với các cộng sự đã nâng tầm khoai lang Bình Tân!"
Anh Việt cho biết, mỗi sản phẩm ra lò anh đều mời bạn bè đồng nghiệp ăn thử và cho ý kiến, cũng vì sản phẩm bánh phồng khoai lang tím mang hương vị ngon, lạ mắt nên nhanh chóng được nhiều người biết đến và đặt mua hàng. Tinh thần khởi nghiệp của Anh cũng lan toả cho tất cả mọi người với nhiều thành tích như năm 2020, dự án chiếc bánh phồng khoai lang và mang đến cuộc thi Dự án khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo Thanh niên nông thôn. Ngoài ra, sản phẩm bánh phồng khoai lang tím vinh dự đạt được giải OCOP 4 sao và được chứng nhận HACCP trong quá trình sản xuất và đóng gói tại tỉnh Vĩnh Long.
Trong thời gian tới Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long sẽ triển khai mô hình kênh phân phối nông sản đạt chuẩn và sản phẩm OCOP. Từ đó, có thể hỗ trợ doanh nghiệp của Anh Thanh Việt nói riêng, cả nước nói chung trong việc ứng dụng công nghệ số để phát triển không ngừng.
Bà Phạm Thị Nở - Chánh văn phòng UBND tỉnh Vĩnh long khẳng định: "Từ đầu bánh Nhật Ngọc khởi sự làm bánh, tôi là một trong những người ủng hộ. Tôi cũng khẳng định về phía Vĩnh Long, UBND tỉnh, các sở ngành sẽ ủng hộ hết mình cho các sản phẩm khởi nghiệp".
Thật vậy, khoai lang đã gắn liền với đời sống của bà con nông dân ở ền Tây nói riêng, cả nước nói chung. Giàu sang, hay khốn khó, người ta vẫn yêu củ khoai, không chỉ là bởi cái hương thơm ngon ngọt, beo béo mà nó mang phong vị tuổi thơ của tất cả mọi người.
Tới đây, anh Nguyễn Thanh Việt sẽ còn nhiều sáng tạo hơn nữa cho bánh phồng khoai lang tím không chỉ vươn xa trên thị trường trong nước mà còn lan rộng đến thị trường quốc tế. Và Anh Nguyễn Thanh Việt xứng đáng là tấm gương cho các thế hệ nói riêng, những người đam mê khởi nghiệp nói chúng.