Cuộc chiến với bệnh tật cam go ngang ngửa với cuộc chiến đói nghèo. Nhưng vừa nghèo lại vừa bệnh thì là một trang đời kém may mắn và đáng thương. Thấu hiểu những hoàn cảnh khó khăn, mắc bệnh mãn tính mà phải chạy từng liều thuốc lẻ, một vị lương y 82 tuổi tại TP. Cần Thơ đã dành hết những ngày tháng tuổi hưu của mình để đi khắp nơi khám bệnh và cấp thuốc từ thiện. Sự có mặt của bà là điểm tựa để người nghèo chiến thắng chính mình, thoát khỏi bệnh tật. Bà là bác sĩ Nguyễn Thu Vân – Nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện đa khoa TP. Cần Thơ.
Hành trình 27 năm khám bệnh ễn phí của vị lương y ngoài 80 tuổi
Phóng viên có mặt tại nhà riêng của bác sĩ Nguyễn Thu Vân ở phường Long Tuyền, TP. Cần Thơ khi cô Vân vừa trở về từ phòng khám từ thiện. Giờ rảnh rỗi, cô Vân làm thêm công việc giặt ủi thuê và lấy tiền công để góp vào quỹ mua thuốc dự trữ tại 2 phòng khám từ thiện đặt tại phường Tân An và phường Long Tuyền.
Thưa cô, cô có thể chia sẻ về hành trình gắn bó với ngành y của cô được không ạ?
Cô thích ngành y lắm, cô đi học y tá rồi về vừa làm y tá, vừa làm thư ký đánh máy ở Khu ủy Tây Nam Bộ. Tại đây, cô được cử đi học y sĩ rồi về làm ở Ban Dân y ền Tây. Thời gian ở đây cô đi chỉ đạo nhiều nơi lắm, mà thường ở khu vực Vị Thanh, Vĩnh Thuận Đông, Vĩnh Viễn (tỉnh Hậu Giang cũ).
Năm 1973, cô chuyển về Ban Dân y TP. Cần Thơ, những năm đó bom đạn nhiều lắm, mỗi khi máy bay quần thảo là cô chuẩn bị tinh thần đi cấp cứu. Hồi đó, nếu mổ lấy đạn, lấy ểng thì mổ trên bờ chuối không à.
Riêng bên khoa sản thì đâu có chở sản phụ đến nhà thương để sinh con được vì bom đạn dữ lắm, lúc đó là cô đi vòng vòng đỡ đẻ cho người ta. Bệnh nội hoặc thương binh thì chuyển về nhà thương, lúc đó cô phối hợp với bác sĩ ở nhà thương chữa trị cho người ta.
Lòng nhân ái và tinh thần dấn thân của cô làm cho Kim Loan kính phục. Sau khi về hưu, cô tham gia khám, chữa bệnh từ thiện thì bệnh nhân của mình phần lớn có hoàn cảnh ra sao vậy cô?
Đa phần là người nghèo suy nhược cơ thể, bị bệnh xương khớp và tim mạch. Cô khám đa khoa luôn vì thời gian đầu nghỉ hưu cô công tác với một bệnh viện của Anh Quốc có trụ sở tại Việt Nam, họ cho cô đi học chuyên môn nhiều lắm. Bây giờ cô khám Nội khoa, cần Sản khoa thì cô “nhảy” qua khám luôn, chỉ có cận lâm sàng chụp hình, siêu âm thì mình không có làm.
Nói chung khám bệnh từ thiện cũng có cái lợi so với chế độ khám BHYT, có người mắc một lượt 4 chứng bệnh, đến đây mình cấp thuốc luôn cho 4 bệnh này, còn nếu đi khám BHYT thì bệnh nhân chỉ được khám 2 bệnh thôi.
Chính vì chỗ đó mà phòng khám lúc nào cũng đông đúc, thuốc thì không khi nào hết đát, thuốc tốt không à, mình khám cấp toa cấp thuốc luôn.
Hành trình 27 năm khám bệnh ễn phí, điều làm cho cô thấy vui và an yên trong lòng là gì vậy, thưa cô?
Mỗi khi khám bệnh nhân mà thấy người ta thuyên giảm bệnh hoặc hết bệnh thì mừng lắm. Thậm chí có người vào đây kiếm cô, không thấy cô thì hỏi nhà cô ở đâu, rồi ngồi chờ hoài đợi gặp cô để cảm ơn, những lúc như vậy cô vui lắm.
Cô rất thương người nghèo, những người khó khăn mà không biết đến phòng khám từ thiện này là họ ra nhà thuốc mua uống nhưng chỉ mua được 1 lần uống vì không có tiền. Nên, một viên thuốc mà mình cấp cho người ta, người ta uống vô hết bệnh là mình như được tiếp thêm lửa để gắn bó.
Ngoài ở Cần Thơ thì cô đi Campuchia 2 lần, các tỉnh ền Trung thì đi nhiều lần, có chuyến đi cả tuần ngủ trên xe. Cô thì giặt quần áo mướn cho sinh viên, lấy tiền đó đóng góp mua thuốc cho bệnh nhân nghèo. Đi khám bệnh vùng xa thì cô đóng góp tiền xe với ban tổ chức luôn.
Ngoài khám bệnh từ thiện, cô thu đồ của sinh viên họ không mặc nữa, cô giặt sạch mang đi ền Trung vừa khám bệnh vừa cho quần áo, người ta lấy hết. Lúc đó mình thấy mình làm được điều mà người khác cần nên mình vui lắm.
PV: Cảm ơn cô Vân đã dành cho VOV Giao thông Quốc gia cuộc phỏng vấn này. Kính chúc cô luôn mạnh khỏe và vui vẻ để đồng hành với bệnh nhân nghèo!
Không để người nghèo bị bỏ lại phía sau trong cuộc chiến bệnh tật
Một ngày cuối tuần, từ mờ sáng, bệnh nhân ở khắp nơi đã đổ về phòng khám từ thiện đặt dưới chân cầu Hưng Lợi, phường Tân An, TP. Cần Thơ để khám bệnh và lấy thuốc. Đôi chân tập tễnh, bước đi khó khăn vì đau nhức, ông Huỳnh Văn Hiếu ở xã Phong Điền kể rằng, ở đây có bác sĩ Vân là có người bệnh xếp hàng đợi khám. Một trong những điều mà người ta tin tưởng và biết ơn phòng khám này là có lực lượng bác sĩ tận tình giải đáp bệnh án và kiên nhẫn hướng dẫn cách chữa bệnh an toàn, hiệu quả:
“Cô Vân bốc thuốc đúng là “mát tay”, cho uống thuốc đỡ bệnh lắm, đúng là lương y như từ mẫu. Cô ấy nhiệt tình, vừa cho thuốc tây vừa chỉ mình kết hợp với đông y. Tôi bị xương khớp, cô ấy chỉ về lấy lá lốt với gừng đâm ra để đắp nên thấy hiệu quả lắm”.
Ngồi trong gian phòng với thân hình gầy gầy, đeo đôi kính lão, bác sĩ Thu Vân chậm rãi giải thích bệnh tình rồi biên toa cho từng bệnh nhân. Lòng nhân ái và tinh thần dấn thân của bác sĩ Nguyễn Thu Vân được tôi luyện từ rất sớm, bà sinh ra ở Cà Mau, 13 tuổi rời gia đình tham gia cách mạng và được cử đi học y sĩ. Đất nước thống nhất, bà làm việc tại Bệnh viện 30/4 (nay là Bệnh viện đa khoa TP.Cần Thơ). Tại đây, bà từng giữ các chức vụ: Trưởng khoa Sản, Trưởng phòng Tổ chức cán bộ, Phó giám đốc,... cho đến khi nghỉ hưu vào cuối năm 1998.
Thấy mình còn khỏe, còn đủ sức làm việc, từ năm 1998 đến nay, bà phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức khám bệnh, phát thuốc cho người dân có hoàn cảnh khó khăn. Tâm niệm của bà đặt vào mỗi toa thuốc là mong bệnh nhân có tiến triển tốt hơn.
Bà Lê Ngọc Hằng – bệnh nhân ở tỉnh Vĩnh Long bày tỏ cảm nhận mỗi khi được bác sĩ Thu Vân khám bệnh: “Thấy cô ấy khám kỹ, đo huyết áp kỹ lưỡng lắm. Cô lúc nào cũng hỏi rằng thuốc này uống khỏe không, mà không khỏe thì đổi thuốc, khỏe rồi thì duy trì toa tới hết bệnh luôn”.
Bản thân bác sĩ Vân là “biểu tượng” về lý tưởng phụng sự nhân dân của người thầy thuốc. Chuyên môn chính của bà là bác sĩ sản khoa, nhưng khi bắt tay vào công việc thiện nguyện với ước vọng chữa được nhiều bệnh, bà đã không ngại bắt đầu học lại, học thêm và học nhiều ở tuổi xế chiều. Năm 55 tuổi nhận quyết định về hưu, bác sĩ Vân tham gia vào phòng khám đa khoa do tổ chức của Anh quốc làm chủ.
Tại đây, bà liên tục di chuyển từ Cần Thơ ra bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) để học thêm chuyên môn thông qua các lớp tập huấn ngắn hạn. Cái chính là những chuyên môn khám, chữa bệnh lâm sàng lĩnh vực nội khoa, cấp cứu, các bệnh thường gặp ở các vùng khó khăn. Y tế thì phát triển từng ngày, để bắt kịp tiến độ, đôi mắt già nua ấy không ngại thức thâu đêm để đọc những quyển sách dày trau dồi thêm chuyên môn, kiến thức. Từ đây mà bác sĩ Vân tự tin khám, kê toa điều trị nhiều bệnh, từ: xương khớp, tim mạch, tiêu hóa, sản – phụ khoa.
Bà Đỗ Thị Bạch Lan đưa chồng đến nhờ bác sĩ Thu Vân khám bệnh, đã chia sẻ: “Nhà có hai vợ chồng với một con mà chồng tôi bị bệnh tim lâu năm lắm, đến đây khám, cô Vân cho thuốc uống đỡ lắm. Thấy cô ấy cho thuốc uống chất lượng lắm”.
Khoảnh khắc không thể nào quên của tập thể y, bác sĩ ở phòng khám từ thiện là nhìn thấy bệnh nhân nghèo gầy yếu liên hệ phòng khám với ánh mắt thiết tha mong chữa khỏi bệnh. Bác sĩ Thu Vân tiếp nhận và cất lời động viên để bệnh nhân có thêm niềm tin vào cuộc sống. Sau đó bác sĩ Vân lần lượt tư vấn phương pháp ăn uống kèm với toa thuốc hiệu quả, bệnh nhân hết bệnh rồi cảm ơn lương y trong đôi mắt ngấn lệ. Lúc đó, bác sĩ Vân càng có động lực tiếp tục hành nghề để đồng hành với người nghèo.
Bác sĩ Trần Công Viết – Quản lý phòng khám từ thiện phường Tân An chia sẻ: “Cô Vân lớn tuổi và là tấm gương cho anh em ở phòng khám này, nhất là đối với y bác sĩ trẻ. Cô không có nề hà mưa gió gì hết, vẫn lặn lội có mặt tại phòng khám đều đặn để phụng sự cho bà con. Chăm sóc cho bệnh nhân, từ hành động và ánh mắt đều thể hiện nét đẹp của người thầy thuốc. Tất cả bệnh nhân đều thương mến cô lắm”.
27 năm tham gia khám bệnh từ thiện, bác sĩ Thu Vân không nhớ hết những chuyến đi nghĩa tình của mình. Hơn 10 năm nay thì bác sĩ Vân tham gia cố định tại 2 Phòng khám từ thiện ở dốc cầu Hưng Lợi (phường Tân An) và Phòng khám từ thiện ở số 100 đường Trần Việt Châu (phường Long Tuyền).
Với quá trình cống hiến, bác sĩ Vân được tặng nhiều huân, huy chương kháng chiến; rất nhiều bằng khen, giấy khen của các cấp, các ngành, đặc biệt là được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2010. Mới đây, đầu năm 2025, bà vinh dự được nhận huy hiệu 65 năm tuổi Ðảng.
Nói về những năm tháng tới, Bác sĩ Nguyễn Thu Vân vẫn còn nhiều ước ao và trăn trở về nghề này lắm: “Khi nào cô đi hết nổi thì nghỉ làm (cười), nói vậy chứ bệnh nhân nghèo họ cần mình nên ráng làm con à, đến khi nào làm không nổi nữa thì thôi. Y tế của mình đã phát triển hiện đại nhưng mà trong cái hiện đại đó, người hưởng thụ đều phần lớn là khá giả. Thậm chí có những người có BHYT mà họ cũng chưa với tới những dịch vụ hiện đại đó. Cô mong muốn khoa học hiện đại nên hướng đến mở rộng phục vụ được tất cả cho người dân, nhất là người nghèo”.
Mấy chục năm bền bỉ đi từ vùng sâu này đến tận bên kia biên giới, bác sĩ Thu Vân đã in dấu chân mình trên khắp các nẻo đường. Mỗi chuyến đi gồm có thuốc men và quần áo cũ để cho tặng. Việc làm của bác sĩ Thu Vân đã thể hiện tinh thần nhân ái, không để người nghèo bị bỏ lại phía sau trong cuộc chiến bệnh tật. Với bác sĩ Thu Vân, không ai bị từ chối hoặc bỏ mặc bởi họ cũng có quyền được chăm sóc y tế đầy đủ như bao người khác. Điều trị cho người bệnh khỏe mạnh là mục đích cốt lõi của ngành y tế, nhiệm vụ đó đang được bác sĩ Nguyễn Thu Vân “tô điểm” để khẳng định giá trị cao quý của ngành y.
Cũng nhờ bác sĩ Thu Vân và những phòng khám thiện nguyện đã giúp hàng ngàn người dân tiếp cận dịch vụ y tế ễn phí, góp phần xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, gắn kết. Gương người tốt việc tốt như bác sĩ Nguyễn Thu Vân cần được nhân rộng với sự chung tay của cộng đồng, thể hiện tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ người khó khăn, yếu thế trong cuộc sống.