Trận mưa ngày 30/9 đã khiến nhiều tuyến đường của Hà Nội bị ngập và ùn tắc, giao thông tê liệt. Nhiều ô tô, xe máy bị ngập nước không thể di chuyển, gây thiệt hại về kinh tế cho người dân và xã hội.
Theo các chuyên gia, lượng mưa vượt quá năng lực thoát nước của thành phố nhưng năm nào, vào mùa mưa bão tình trạng này cũng diễn ra và Hà Nội cần có sự chủ động trong việc xây dựng các kịch bản, quy trình, cẩm nang tình huống thiên tai, bão lũ.
Hôm qua (30/9), Hà Nội xảy ra mưa lớn, theo thông tin phản ánh qua đường dây nóng và fanpage của VOV giao thông, nhiều tuyến đường giao thông đã xảy ra ngập úng ngay từ trưa qua. Đến chiều và tối qua, Hà Nội có trên 80 điểm ngập nặng, giao thông “tê liệt” trên nhiều tuyến phố.
Đơn cử như đường Phạm Hùng đoạn qua Keangnam, đường Võ Chí Công đoạn qua Lotte Tây Hồ, đường Nguyễn Trãi đoạn qua trường Khoa học xã hội và nhân văn, đường Nguyễn Khuyến, Trần Quý Cáp, hầm chui Đại lộ Thăng Long…
Nhiều người tham gia giao thông phải đứng chôn chân tại các điểm ùn tắc từ 6-9 tiếng đồng hồ. Cũng không thiếu những người bị tắc tới 11-12 tiếng và họ phản ánh tới fanpage VOV Giao thông rằng “không thấy sự xuất hiện của lực lượng chức năng để trợ giúp”.
Khu vực Ngoại giao Đoàn bị ngập rất nặng, trước cổng công ty của anh Nguyễn Hữu Quang, nước ngập sâu gần 1 mét. Rời công ty lúc 4h30 chiều, nhưng phải đến 23h đêm, anh Quang mới có mặt ở nhà do bị ùn tắc tại tại khu vực đường Láng và ngã tư Khuất Duy Tiến – Nguyễn Trãi:
"Thực sự, hôm qua là ngày quá vất vả. Cung đường của tôi là từ Khu Ngoại giao Đoàn (Xuân Tảo) về tới Hà Đông, bình thường mỗi ngày mất khoảng 45 phút thôi nhưng mà hôm qua thì tính ra là phải mất đến 7-8 tiếng. Người rất uể oải và mệt mỏi. Còn về mặt kinh tế thì rõ ràng rồi, mọi người đều dừng xe trên đường, vẫn phải nổ máy để xe hoạt động liên tục nên rất tốn kém chi phí nhiên liệu. Cách ứng phó của Hà Nội với thiên tai hơi chậm trễ".
Bên cạnh đó, mưa ngập hôm qua đã khiến hàng nghìn xe máy bị chết máy, ô tô bị ngập nước, hư hỏng nặng. Các chủ phương tiện cũng phải bỏ ra chi phí lớn để sửa chữa phương tiện. Chỉ trong tối qua, số lượng xe mang đến xưởng dịch vụ Euro Tech để sửa chữa đã tăng 80-90%.
Anh Văn Thụ, quản lý xưởng sửa xe này cho biết về chi phí sửa chữa: "Xe bị ngập nước phải sửa chữa có 2 trường hợp xảy ra. Trường hợp ngập nặng, ngập về nội thất, động cơ, chủ xe không biết khởi động lại, chi phí đại tu lại rất cao. Dòng xe châu Âu chi phí từ 60-100 triệu, xe châu Á chi phí đại tu động cơ từ 30-50 triệu đồng. Trường hợp thứ 2, xe bị ngập nặng, chủ xe tắt máy tại chỗ và gọi cứu hộ thì chi phí giảm đi rất nhiều".
TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế phân tích, ùn tắc và ngập lụt không chỉ khiến người dân bị thiệt hại do phương tiện bị hư hỏng mà còn khiến cho hoạt động của nền kinh tế bị ngưng trệ, thiệt hại về kinh tế rất khó để đong đếm.
Từ kinh nghiệm của Mỹ trong ứng phó với các thảm hoạ thiên tai, ông Hiếu đề xuất:
"Tôi nghĩ rằng thành phố Hà Nội nên có một cơ quan riêng phụ trách các vấn đề chống thiên tai, bão lũ. Cơ quan này phải có ngân sách riêng và phải có rất nhiều những chuyên gia giỏi về tất cả mọi lĩnh vực như: giao thông, sức khoẻ, kinh tế, giáo dục. Một bộ phận chuyên trách nhưng bao quát. Chúng ta đều biết, mỗi năm cũng đều có những trận bão như thế. Điều quan trọng là chúng ta cần phải có cảnh báo đối với người dân cũng như có những biện pháp, trong đó có biện pháp về giao thông".
Phản ánh qua fanpage của VOV, thính giả Tất Thành cho biết, hôm qua, tuyến đường Giảng Võ hướng đi Láng Hạ đã bị ùn tắc nghiêm trọng, bản thân anh Thành và nhiều người tham gia giao thông khác đã bị mắc kẹt ở khu vực này từ 6-7 tiếng đồng hồ. Trong đó có nhiều học sinh phải vật lộn với ngập úng và ùn tắc, có ít nhất 3 xe cấp cứu bị mắc kẹt ở khu vực ngã tư đê La Thành- Giảng Võ 2-3 tiếng đồng hồ. Tuy nhiên, điều anh Thành băn khoăn là sự thiếu vắng của lực lượng chức năng tại khu vực này:
"Trong suốt 5-6 tiếng đồng hồ đấy, không thấy bóng dáng của lực lượng chức năng ra điều tiết, hỗ trợ người dân. Điều này sẽ có bất cập. Ví dụ như hôm qua có 2-3 xe cấp cứu đi về phía Bệnh viện Nhi và mắc kẹt ở ngã tư đó. Mọi người xung quanh rất là bức xúc. Mặc dù, hôm qua về giao thông cả Hà Nội sẽ quá tải và không thể giải quyết được ngay lập tức nhưng có những trường hợp cần sự hỗ trợ của cơ quan chức năng. Chúng tôi góp ý như vậy để có sự hỗ trợ của cơ quan chức năng kịp thời, người dân đỡ hoang mang".
Ngày hôm qua, ngoại trừ một số trường tư thục cho học sinh nghỉ học hoặc chuyển sang học online, đa phần các trường công lập, học sinh vẫn đến trường. Ghi nhận ý kiến của nhiều phụ huynh, mặc dù đã liên hệ với nhà trường hỏi về thông báo nghỉ học, nhưng nhà trường lại phải “chờ” chỉ đạo của Sở Giáo dục và đào tạo.
Bởi vậy, chiều tối qua, nhiều phụ huynh “nháo nhác” vì không thể về đón con đúng giờ, trong khi, nhiều trường học bị ngập lụt phải thuê xe tải chở các con qua khu vực ngập nước, việc đi lại đón con rất vất vả.
Anh Huy Hoàng, ở phường Thanh Xuân bày tỏ: "Tôi thấy, Sở giáo dục và Đào tạo không phản ứng nhanh trong đợt mưa bão hôm qua, điển hình là việc quyết định cho học sinh nghỉ học khi có bão lũ. Nếu như ngay từ đầu giờ sáng, Sở Giáo dục và Đào tạo cho phép học sinh nghỉ sớm thì sẽ không xảy ra tình trạng các trường bị mưa lũ cách ly, đi đón các cháu rất vất vả.
Mình thấy là, càng dự báo sớm, càng có những thông tin sớm cho người dân để chủ động trong công tác đi lại. Nếu mà bắt buộc phải đi lại để đi làm hay là đi công tác người dân chủ động hơn, đỡ ảnh hưởng đến các vấn đề về tài sản hay ảnh hưởng đến sức khoẻ con người".
Theo KTS Trần Huy Ánh, Hội viên Hội kiến trúc sư Hà Nội, trận mưa hôm qua có quy mô lớn, được so sánh với trận mưa năm 2008 khi nhiều tuyến phố của Hà Nội ngập lụt. Tuy nhiên, theo ông Ánh, dù Hà Nội đã nỗ lực đầu tư, thực hiện nhiều giải pháp để cải thiện hệ thống hạ tầng thoát nước, nhưng cách ứng phó với thiên tai, mưa bão vẫn còn nhiều bất cập:
"Trong 17 năm qua, cường độ thảm hoạ tăng lên nhưng cách ứng phó của Hà Nội không thay đổi. Phương án thoát nước ra đời luôn luôn chậm hơn thách thức khoảng 20 năm, tức là chúng ta sử dụng những phương án, hồ sơ thiết kế được làm từ 20 năm trước. Trong khi đó, những tình huống đối mặt tại thời điểm này xảy ra với quy mô lớn hơn, diện tích lớn hơn và thách thức về khí hậu lớn hơn. Trong 17 năm qua, chúng ta luôn hụt hơn với cuộc chiến thoát nước và xử lý nước thải ở Hà Nội".
KTS Trần Huy Ánh nhấn mạnh, một số dự án thoát nước bị chậm triển khai hoặc chưa thực sự hiệu quả trong thời gian qua. Do vậy, thành phố Hà Nội cần có những quy định rõ các tiêu chí của các dự án thoát nước (chẳng hạn thời gian thoát nước, tránh úng ngập là bao nhiêu giờ, tương ứng với số tiền đầu tư ) và quy định trách nhiệm của những người đứng đầu, chịu trách nhiệm dự án đó.
Trước tình hình biến phức tạp của các cơn bão, lũ, lũ quét, sạt lở, vừa qua, các cơ quan chức năng cũng đã công bố Tổng đài 112 tiếp nhận thông tin về sự cố, thiên tai, thảm họa, những nguy cơ rủi ro cũng như yêu cầu trợ giúp của tổ chức, cá nhân. Đây là tổng đài được thiết kế liên thông trực tiếp với các số khẩn cấp quen thuộc như 113, 114, 115, cùng với hệ thống Đài Thông tin duyên hải Việt Nam và các kênh liên lạc phục vụ phòng thủ dân sự.
Để ứng phó với cơn bão số 10, Uỷ ban Nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành Công văn số 5308 yêu cầu các Sở, ban ngành của thành phố và các địa phương tập trung ứng phó bão số 10 và mưa lũ, sạt lở đất, lũ quét; yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội chủ động phương án vận hành công trình tiêu nước đệm và các phương án phòng chống úng ngập ngoại thành; triển khai công tác bảo đảm an toàn cho hệ thống đê điều và công trình thủy lợi, nhất là các trọng điểm xung yếu đê điều.
Tuy nhiên, với sự biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, tần suất xuất hiện những trận mưa lớn có xu hướng tăng, có thể là 1 tháng/ lần, các chuyên gia cho rằng, về lâu dài, thành phố Hà Nội cần sớm phải lên kịch bản, quy trình ứng phó với các thảm hoạ thiên tai, trong đó có những trận mưa cường độ lớn, tần suất nhanh cụ thể, để có thể sớm thông báo cho người dân thủ đô chủ động ứng phó.