Trong 2 tháng qua, khắp các tỉnh/thành từ Cần Thơ, An Giang đến Vĩnh Long, Cà Mau đều ghi nhận nhiều vụ sạt lở nghiêm trọng, thiệt hại nhà cửa và đe dọa tính mạng của người dân. Điểm chung của các điểm sạt lở là đều làm hư hỏng đường sá, chia cắt giao thông, những vùng nông thông chỉ có 1 con đường độc đạo khi bị sạt lở đã làm việc đi lại, giao thương của người dân đầy gian nan trắc trở.
Đến ấp Phú An, xã Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long sau hoàn lưu cơn bão số 3, trời nắng ráo, hộ bà Huỳnh Thị Hoa đang tháo dở hàng rào nhà mình để giảm sức nặng phòng khi sạt lở mất luôn hàng rào. Bà Hoa kể, giữa tháng 6, đoạn đường nông thôn cặp sông Cái Cao trước cửa nhà bà bất ngờ sụp đổ đoạn dài 30m, ăn sâu vào đất liền 10m. Đoạn sạt lấy đi gần hết đất cát, để lộ cả ống nước, gia đình bà phập phồng từng ngày vì điểm này đến nay vẫn chưa được khắc phục:
“Sạt lở là cô rầu lo lắm, ăn ngủ không được, mất 5kg đó. Cái hàng rào nhà, cô đã cưa 5 khung bê tông bỏ đi để giảm sức nặng, không thôi nặng quá nó sạt nữa”.
Huyện Long Hồ (cũ) của tỉnh Vĩnh Long có 3 con sông lớn phục vụ “đắc lực” cho sản xuất nông nghiệp và giao thông thủy vận chuyển hàng hóa, đó là: Cổ Chiên, Cái Cao và Long Hồ. Tuy nhiên, cả 3 con sông này đều để lại nỗi “kinh hoàng” nơi nó chảy qua với hàng chục điểm sạt lở nghiêm trọng làm mất nhà, mất đất, mất đường giao thông. Dọc sông Cổ Chiên thì có cụm sạt lở xã Hòa Ninh (cũ); dọc sông Cái Cao có cụm sạt lở ở xã Phú Đức (cũ); dọc sông Long Hồ có cụm sạt lở ở xã Long Phước (cũ). Đặc biệt, dọc sông Cái Cao có 2 cụm sạt lở ở ấp Phú Thạnh và ấp Phú An, nhiều năm liền, người dân thấp thỏm lo sợ nhưng cuối cùng vẫn không tránh khỏi.
Hiện trên địa bàn ấp Phú An có ít nhất 2 điểm sạt lở, chia cắt giao thông hoàn toàn nhưng đến nay vẫn chưa được khắc phục vì kinh phí vượt quá khả năng của địa phương, xã đang thống kê báo cáo về tỉnh để xin bố trí vốn. Còn người dân thì buộc phải “mở đường” để tự đi trong khổ sở:
"Người dân chúng ở đây phần lớn đi làm công nhân trên KCN Hòa Phú, mỗi ngày phải đi qua đoạn đường này nhưng nó sạt lở đâu có đi được. Sau đó người ta cho mượn đất, mình tự đổ đá làm đường tắt mà đi."
"Địa phương nên có biện pháp khắc phục lại để con em đi học, công nhân đi làm, bà con buôn bán đi lại dễ dàng hơn."
"Chỗ sạt lở mà nước ngập lên là nó tràn vô nhà, hư hại đồ đạc, cây trái giờ chết luôn. Nhờ địa phương gia cố lại sớm chứ tình hình này, có ngày cái nhà văng xuống sông luôn."
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra tổng cộng 39 điểm sạt lở đất bờ sông, kênh rạch. Các vụ sạt lở đã gây hư hại nhiều công trình, nhà cửa của 31 hộ dân và ảnh hưởng đến kết cấu của nhiều đoạn đường giao thông nông thôn, ước tổng thiệt hại do sạt lở gây ra hơn 2,1 tỷ đồng.
Để khắc phục những thiệt hại do sạt lở gây ra, tỉnh Vĩnh Long đã kịp thời hỗ trợ các hộ dân với tổng số tiền 221 triệu đồng để sửa chữa lại nhà cửa, ổn định đời sống, đồng thời triển khai đầu tư xây dựng một số công trình bờ kè khắc phục. Tuy nhiên, tốc độ xây dựng lại chạy theo không kịp tốc độ sạt lở.
Còn tại tỉnh Cà Mau, tình hình sạt lở cũng trở nên nghiêm trọng hơn mọi năm, trải dài từ nông thôn ra tận các khu vực đê biển. Điển hình giữa tháng 6 vừa qua, một vụ sạt lở xảy ra ở ếu bà Thủy Long, xã Thanh Tùng đã làm mất đi đoạn bờ kè dài 55m, chiều ngang 15m. Xã Thanh Tùng hiện nay là “điểm nóng” sạt lở ven sông, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn xã đã xảy ra 23 vụ sạt lở đất, làm hư hỏng 8 đoạn lộ giao thông, 11 nhà dân, 1 công trình ếu thờ thuộc di tích lịch sử cấp tỉnh và 1 cầu nông thôn. Ước tổng thiệt hại ước gần 1,7 tỷ đồng. Ông Lê Văn Hoàng, ngụ xã Thanh Tùng cho biết:
“Lộ sụp khiến bà con phải đi vòng, có người phải gửi xe nhà bà con bên kia sông. Lộ trước đây làm rộng 3 mét nhưng nay sụt lún cần được nhanh chóng sửa lại, dù nhỏ hay lớn cũng phải làm nối lại cho người dân đi lại thuận lợi”.
Ngoài ra, ở khu vực tỉnh Cà Mau cũ, các điểm như: Khóm Sa Phô (xã Đất Mới), có khoảng 700m ven sông Cửa Lớn đang có nguy cơ sạt lở cao; Cửa biển Bồ Đề (xã Tam Giang), có 200m đã sạt lở, làm hư hỏng đường giao thông và đe dọa sản xuất nuôi trồng thủy sản của người dân, tổng chiều dài khu vực nguy hiểm là 750m; Đoạn từ cửa biển ấp Hạp đến cửa biển Giá Cao (xã Tân Thuận), 5km bờ biển đang sạt lở phức tạp, có nơi ăn sâu vào rừng phòng hộ 30-40m.
Đặc biệt, đê biển Tây đang có 6 điểm sạt lở nguy hiểm, đe dọa sinh kế của nhiều hộ dân trong vùng ngọt hóa bên trong. Trước mắt, Sở NN&MT tỉnh đã lập đề án khắc phục sạt lở bờ sông, bờ biển để xin ý kiến từ Bộ NN&MT, từ đó chờ bố trí kinh phí thực hiện. Riêng đối với đê biển Tây, Cà Mau đang dồn lực khắc phục sạt lở để hạn chế diễn biến xấu thêm:
“Tỉnh Cà Mau tiếp tục hoàn thiện 18km kè biển và triển khai thi công 19km đê biển. Dự kiến sẽ hoàn thành năm 2026, ngoài ra còn một số đoạn bờ biển chưa có kè, tỉnh sẽ tiếp thực thực hiện trong thời gian tới”.
Theo ghi nhận, năm 2025 này, sạt lở đã phá hủy nhiều đoạn giao thông nông thôn, chia cắt giao thông, đi lại. Thậm chí, có những điểm sạt lở mà cả năm chưa được khắc phục là quá chậm và ảnh hưởng nặng nề đến sinh kế, việc đi lại giao thương người người dân trong vùng.
Để có kinh phí khắc phục tình trạng sạt lở, ngoài tranh thủ nguồn vốn hỗ trợ của Trung ương, vốn tài trợ hợp pháp của các tổ chức trong và ngoài nước, UBND các tỉnh cần sớm chỉ đạo UBND các xã/phường phải chủ động sử dụng nguồn vốn dự phòng ngân sách của xã để khắc phục khẩn cấp những điểm sạt lở nguy hiểm; Vận động cộng đồng dân cư tự khắc phục để bảo vệ đất, tài sản.