Mức giảm trừ gia cảnh và ngưỡng thu nhập chịu thuế hiện hành đã không còn theo kịp biến động của giá cả và thu nhập xã hội, khiến việc điều chỉnh chính sách thuế thu nhập cá nhân trở thành yêu cầu cấp thiết. Các đại biểu Quốc hội đã đưa ra nhiều đề xuất nhằm đảm bảo chính sách thuế vừa công bằng, hợp lý, vừa tạo động lực cho người lao động và ổn định nguồn thu ngân sách.
Đề xuất nâng ngưỡng chịu thuế và tăng giảm trừ gia cảnh
Trong bối cảnh giá cả hàng hóa và chi phí sinh hoạt liên tục leo thang, thu nhập thực tế của người dân đang chịu sức ép không nhỏ. Nhiều ý kiến cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh và ngưỡng thu nhập chịu thuế hiện hành đã không còn phù hợp, khiến gánh nặng thuế rơi nhiều hơn vào nhóm lao động có thu nhập trung bình và thấp.
Đại biểu Trần Văn Lâm, Đoàn Bắc Ninh nhấn mạnh sự cần thiết phải điều chỉnh mức khởi điểm chịu thuế trên cơ sở lạm phát và biến động giá cả, nhằm bảo đảm nguồn thu nhưng không làm suy giảm thu nhập thực tế của người dân: "Các cơ quan tham mưu xây dựng luật pháp, giải trình làm rõ cái mức, xem nó đảm bảo đến đâu, nó phù hợp đến đâu với bối cảnh, điều kiện tình hình kinh tế cũng như thu nhập, đời sống. Sau bao nhiêu năm phát triển đi lên của nền kinh tế, sự mất giá của đồng tiền, biến động của thị trường cũng phải được cập nhật để phản ánh vào, để chúng ta xây dựng nên một quy định về thuế mới phù hợp tiến bộ, vừa huy động được nguồn lực, vừa tạo động lực cho người dân có khả năng đóng thuế."
Không chỉ dừng ở việc điều chỉnh ngưỡng chịu thuế, nhiều đại biểu đề nghị bổ sung các khoản chi phí thiết yếu như y tế, giáo dục, tiền thuê nhà, điện nước vào diện được giảm trừ. Điều này, theo các đại biểu, sẽ góp phần cải thiện đời sống người nộp thuế và khuyến khích tích lũy, nâng cao năng suất lao động.
Đại biểu Hoàng Văn Cường, Đoàn Hà Nội đề xuất cần có sự tương xứng giữa mức giảm trừ cho người nộp thuế và người phụ thuộc: "Cái việc thay đổi mức khởi điểm chịu thuế của người lao động thì nên căn cứ vào sự gia tăng về thu nhập hay tăng trưởng kinh tế. Dựa trên cơ sở đó, chúng ta sẽ tính đến mức giảm trừ gia cảnh cho những ăn theo, những người phụ thuộc. Cái mức của những cái người phụ thuộc, tôi nghĩ rằng là cũng cần phải xác định theo một cái tỉ lệ so với những cái người mà có thu nhập, có thể ít nhất cũng phải tương đương khoảng 50% cái mức khởi điểm của người thu nhập chịu thuế. Như thế nó sẽ có một cái quan hệ tương xứng, phù hợp hơn."
Thận trọng với việc mở rộng thu nhập chịu thuế
Trong khi đó, vấn đề cơ cấu thuế suất cũng nhận được sự quan tâm. Đại biểu Tống Văn Băng (đoàn Hải Phòng) tán thành việc rút gọn bậc thuế nhưng đề nghị điều chỉnh mức thuế ở bậc đầu tiên để giảm áp lực cho người có thu nhập thấp: "Đây là biểu thuế chủ yếu là tiền công, tiền lương các cái trường hợp mà cần thiết phải dùng các thu nhập của mình ấy, nuôi con này, đặc biệt phục vụ cho cái việc mà nâng cao trình độ của bản thân chẳng hạn học tập vân vân ấy thì cái mức đánh thuế nó ở mức độ nhất định."
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung, Đoàn Hưng Yên đề xuất bổ sung các khoản thu nhập được ễn thuế, nhằm khuyến khích sáng tạo và ghi nhận năng lực đóng góp: "Tôi cũng đề nghị bổ sung thu nhập được ễn thuế, thu nhập cá nhân từ tiền thưởng, thưởng đột xuất từ những cái sáng kiến cải tiến, tiền thưởng từ cái việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, tiền thưởng khác ở các cơ quan đơn vị."
Ở góc độ đảm bảo đời sống của người làm công ăn lương, đại biểu Lê Thị Thanh Lam, Đoàn Cần Thơ cho rằng mức giảm trừ hiện nay vẫn còn thấp: "Bởi vì tiền lương hiện nay đối với người lao động, người làm công ăn lương thì tôi nghĩ là chỉ đảm bảo cuộc sống cho nhu cầu cuộc sống tối thiểu thôi. Vì thế mà nếu chúng ta trừ gia cảnh mà chúng ta tăng lên số lượng giảm trừ gia cảnh số tiền khoảng 50%, tôi nghĩ sẽ phù hợp và đời sống cũng đỡ vất vả."
Đáng chú ý, một số đại biểu lưu ý việc mở rộng phạm vi thu nhập chịu thuế cần được cân nhắc kỹ, tránh tạo thêm gánh nặng hành chính và chi phí tuân thủ. Đại biểu Thái Thị An Chung, đoàn Nghệ An nêu rõ: "Đề nghị không nên quy định cụ thể cụm từ ‘dưới mọi hình thức’ trong khoản lợi ích bằng tiền hoặc không bằng tiền. Tôi cho rằng, quy định như vậy là không phù hợp. Nếu đã xác định đánh thuế các khoản lợi ích thì cũng cần đưa ra một ngưỡng cụ thể, ví dụ như chỉ áp dụng với khoản có giá trị từ vài triệu đồng trở lên mới đánh thuế thì nó mới phù hợp."
Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) là một trong những nội dung nhận được nhiều sự quan tâm của người dân. Việc sửa đổi lần này không chỉ nhằm hiện đại hóa chính sách thuế, mà còn hướng đến mục tiêu lớn hơn: chia sẻ hài hòa gánh nặng, khuyến khích lao động, tạo động lực nâng cao năng suất và bảo đảm công bằng trong đóng góp ngân sách./.