Chiều tan tầm tại một quán nước vỉa hè, những người “nghiện” cờ đã có mặt từ lúc nào để tranh thủ dọn sẵn bàn cờ ra đợi đồng đội. Một vài tiếng gọi hỏi thăm nhau râm ran từ các ông lão hay những người đàn ông trung niên, có người từ xa đã vẫy tay chào rồi gọi vang với gương mặt háo hức hơn bao giờ hết.
Đó là dấu hiệu của một cuộc đấu cờ sôi động và kịch tính sắp diễn ra.
Cờ tướng vỉa hè không cần những bàn cờ sang trọng hay quân cờ đắt tiền. Bàn cờ vẽ trực tiếp lên mặt bàn hoặc dùng những tấm vải cờ gấp gọn. Quân cờ bằng gỗ hoặc tận dụng từ những nắp chai nhựa xanh đỏ, vài chiếc ghế nhựa và cốc trà đá là đủ một trận đấu.
Bàn cờ tướng không phân biệt tuổi tác, nghề nghiệp hay địa vị xã hội, từ cụ già tuổi xế chiều, công chức đã về hưu đến nhân viên văn phòng, cả xe ôm, shipper,…tất cả cùng hòa vào bầu không khí nảy lửa. Cái vui ở thú chơi “cờ vỉa” chính là hai người chơi mà nhiều người cùng vui:
"Chiều nào cũng ra đây uống cốc nước xong chơi cờ. Không thì ra đây gặp ai mà người ta hay chơi cờ thì chơi cờ cùng. Đặc biệt thú vị là có rất nhiều người xem. Một, hai người chơi thì khoảng chục người ngó vào, rất là vui, rất thú vị ở chỗ đấy. Lại rất hay chơi ở những vỉa hè, quán nước".
Cái giải trí này là tuyệt vời nhất, bây giờ về hưu rồi mà không đi chơi, không ra đây giao lưu với bạn bè mà cứ ngồi nhà để làm gì. Thế còn ở đây, chỉ cần hai người chơi là rất nhiều người vui rồi, rất nhiều người chỉ trỏ. Đấy là cái niềm vui.
Những cuộc đấu trí nảy lửa, những tiếng cười sảng khoái và cả những phút giây trầm tư suy ngẫm đều góp phần tạo nên một bức tranh sống động về đời sống văn hóa của người dân Hà Nội.
"Ngày nào anh cũng ra, anh hay đánh với mấy chú ở câu lạc bộ hưu trí. Cờ tướng này thứ nhất là rèn luyện trí tuệ nh mẫn, thứ hai là tư duy chiến lược, rèn luyện tư duy của mình để cho nhạy bén và nhanh nhẹn hơn".
"Nó rèn cho mình sự điềm tĩnh, nói chung là đánh cờ không vội được. Nó là văn hóa phương Đông từ xưa, lâu lắm rồi, ai cũng thích, gần như đàn ông ai cũng thích".
Bộ hành ngang qua phố, ta luôn bị thu hút bởi những ván cờ tranh đấu đầy sôi nổi bên vỉa hè. Có người dừng hẳn xe lại ghé vào xem, có người dù không biết chơi nhưng chỉ cần bắt gặp ánh mắt rạng rỡ và nụ cười sảng khoái, tự dưng lại thấy vui lây trong lòng.
Có người đang chơi dở ván cờ mà có việc phải rời đi cũng yên tâm, vui vẻ gửi gắm người khác chơi thế chân. Giữa lòng thành phố nhộn nhịp, mọi lo toan, mệt mỏi dường như tan biến, nhường chỗ cho những phút giây thư giãn, yên bình.
Cái thú này cũng mang đến nhiều cảm xúc. Nhưng những sự toan tính, chiến lược, thắng hay thua đều nằm trên bàn cờ. Còn người chơi xong dù thắng hay thua thì chỉ mang theo niềm vui. Và đôi khi là cả một người bạn cờ ăn ý.
Niềm vui lành mạnh này là khoảng thời gian ngắn ngủi cánh mày râu được quên đi gánh nặng của cuộc sống, cũng là khoảng thời gian quen thuộc mà nhiều người háo hức, mong đợi mỗi ngày
Cờ tướng là môn thể thao trí tuệ và mang đến nhiều bài học. Phải chăng cuộc sống cũng nên như một bàn cờ, sau mỗi suy tính, ganh đua thì ta lại hoàn toàn có thể sắp lại một ván cờ mới, chọn mang theo những niềm vui và tiếng cười…, vậy là đủ.
Trải qua bao thăng trầm của thời gian, con người và cảnh vật có thể đổi thay nhưng thú chơi cờ tướng vỉa hè vẫn luôn tồn tại và phát triển, chứng tỏ sức sống mãnh liệt của một nét văn hóa dân gian lâu đời.