Đó là hình ảnh quen thuộc với nhiều người đi qua đoạn phố Kim Mã tầm từ 11 rưỡi trưa đến gần 14h chiều hàng ngày, đặc biệt là với những người có nhu cầu tìm mua một chiếc chổi lông gà về dùng trong gia đình.
Bộ hành qua phố hôm nay là câu chuyện lúc dừng chân nghỉ trưa của những người bán hàng rong chổi lông gà trên phố…
- 60 nghìn 1 cái chổi bé này ạ?
- Vâng, còn đây là hàng loại tốt của em, giá hơi cao, cái hàng này khẳng định với chị là không rụng, không bị gãy, quét nó bền. Cái bình thường thì hay bị gãy,không được như cái này. Em bán lâu rồi, từ thời ông bà em cơ, nhà em làm ở Triều Khúc. Em hay ngồi ở chỗ Kim Mã, em cứ đi loanh quanh HN này xong trưa về ngồi ở Kim Mã là chỗ nghỉ trưa, khách cũng hay đổ về đây mua…
Anh Mùi- một trong những người bán hàng rong chổi lông gà vừa dừng chân nghỉ trưa ở phố Kim Mã dưới, vừa nhiệt tình giới thiệu, mời khách mua chổi.
Triều Khúc cũng là làng duy nhất ở Hà Nội có nghề làm chổi lông gà truyền thống. Thời hoàng kim, nghề này đã nuôi sống cả làng, thậm chí còn làm giàu cho nhiều gia đình.
Chổi lông gà được dùng để quét bàn ghế, bàn thờ, quét trần, phủi bụi trên xe ô tô… Với giá thành mỗi chiếc chổi lông gà dao động từ 50 nghìn đến 400-500 nghìn đồng/chiếc, cộng với sự cạnh tranh mạnh mẽ của các sản phẩm giá rẻ làm từ nhựa nên thị trường ngày càng bị thu hẹp.
Làng Triều Khúc chỉ còn khoảng chục hộ gia đình duy trì nghề truyền thống bằng cách tự sản xuất và tự phân phối lẻ qua việc bán rong trên phố khi nhu cầu người dùng ngày càng ít dần.
Những ngày nắng sẽ có nhiều người đi bán rong chổi lông gà hơn. Ngày mưa họ sẽ nghỉ bán. Nếu trên đường bất chợt gặp mưa, họ sẽ nhanh tay che chắn cho những chiếc chổi lông gà không bị ướt, bởi nếu không sẽ phải tốn công phơi khô, giặt sấy lại cho chổi không bị hôi.
Sáng sáng, mỗi chiếc xe đạp chở theo tầm 50-100 chiếc chổi lông gà các loại từ làng Triều Khúc được mang đi bán rong trên khắp phố phường Hà Nội. Tầm 11-12h trưa, họ sẽ quay về đoạn đường Kim Mã dưới để nghỉ ngơi, đến gần 2h chiều lại tiếp tục hành trình.
Đoạn phố mát mẻ, có vỉa hè thoáng rộng, nhiều cây xanh, là nơi có nhiều khoảng trống dừng chân nghỉ mệt cho những người bán chổi lông gà rong nhiều năm nay.
Những người bán chổi lông gà dừng chân ở đây đều là người cùng làng Triều Khúc. Khoảng thời gian nghỉ mệt cũng chính là khoảng thời gian họ có thể trò chuyện, hỏi thăm nhau vài ba câu chuyện gia đình trong lúc bỏ hộp cơm chuẩn bị từ nhà mang theo ra ăn trưa.
Những câu chuyện thời sự, chuyện phố phường Hà Nội, chuyện mưu sinh, gia đình, con cái…cũng là một phần không thể thiếu ở đoạn góc phố này mỗi trưa hè oi ả. Có chị tranh thủ mắc cái võng, tựa vào bức tường ngủ giấc trưa, hay bỏ túi lông gà ra tranh thủ phân loại; có chị tranh thủ đi bộ vung tay, vung chân, tập thể dục giãn gân cốt cho người đỡ đau mỏi sau vài tiếng đạp xe đi bán rong.
Có anh ngồi chơi ván cờ phủi, hay uống cốc nước, chuyện trò với những người bán hàng rong khác… Khi có khách tìm tới mua chổi, họ lại gọi nhau ra mời khách hoặc bán hàng giúp nhau…Có ngày chẳng bán được chiếc chổi nào, có ngày vài cái tới chục cái…nhưng với họ, hành trình dừng chân này luôn yên bình như thế.
Họ cũng thấy rõ nhu cầu dùng chổi lông gà ngày càng ít đi, nhưng vẫn túc tắc đủ sống, dù không thể làm giàu bằng nghề này như thời ông bà của họ. Ở Hà Nội, lượng ô tô ngày càng nhiều trên phố, một số người thích dùng chổi lông gà để quét bụi trên xe ô tô, nhưng cũng không đáng kể, anh Mùi chia sẻ thêm:
"Nói chung là vất vả, nghề này nhiều người cũng bỏ dần rồi, còn khoảng chục nhà gì đó. Ô tô phát triển nhiều nhưng người ta dùng máy hút bụi, nhỏ gọn, người ta sợ lông gà này có mùi".
Ngày nay, với sự hỗ trợ của máy móc từ công đoạn giặt, làm sạch…, chổi lông gà không còn bị lo ngại về mùi hay độ vệ sinh khi sử dụng, người làm nghề cũng đỡ vất vả hơn. Những chiếc chổi lông gà được chằng buộc một cách khéo léo trên chiếc xe đạp bé nhỏ, vậy mà có thể mang tới hàng trăm chiếc, cùng người bán hàng rong ruổi trên khắp phố phường Hà Nội.
Nhiều bạn trẻ qua phố, thấy chiếc chổi này đẹp, là lạ, tò mò, thích thú. Sờ, chạm, hỏi han, ngắm nghía, nghe người làng Triều Khúc kể chuyện nghề…, đó là những món quà nho nhỏ mà bất cứ bộ hành nào cũng có thể nhận được khi dừng chân trò chuyện với những người bán rong chổi lông gà đang nghỉ ngơi trên phố Kim Mã mỗi trưa nắng.