Sau một thời gian, mô hình này đã chứng nh được ý nghĩa nhân văn và mang lại hiệu quả thiết thực trong xã hội.
Cùng bắt đầu câu chuyện Cảm Hứng Mekong hôm nay qua cuộc trò chuyện của phóng viên với anh Trần Thái Trung – Bí thư Đoàn TNCSHCM TP. Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp.
PV: Đặc điểm của mô hình “cà phê treo” ở Đồng Tháp là người tặng và người được tặng không biết mặt nhau, tất cả đều thông qua quán cà phê. Cảm giác của người nhận rất nhẹ nhàng, đó chính là mục tiêu mà đơn vị tổ chức hướng đến để việc làm từ thiện này trao gửi những phần quà đến tay người nhận một cách tự nhiên, không làm cho những hoàn cảnh khó khăn cảm thấy tự ti.
Xin được hỏi anh Trần Thái Trung, mục tiêu ban đầu để chúng ta triển khai mô hình “cà phê treo” trên địa bàn?
Trong Nghị quyết Xây dựng con người Đồng Tháp nghĩa tình – năng động – sáng tạo do tỉnh phát động thì Ban thường vụ Tỉnh đoàn xây dựng một cách làm cụ thể. Qua định hướng và gợi ý của Tỉnh đoàn thì đơn vị địa phương thí điểm mô hình “cà phê treo”. Mô hình này chính gốc ở nước ngoài, nhưng đươc chúng tôi triển khai trên tinh thần sáng tạo thêm cách làm mới.
Sáng tạo thêm cách làm gì vậy anh?
Xuất phát từ cái tâm làm thiện nguyện của con người Đồng Tháp, chúng tôi phối hợp với các cá nhân kinh doanh quán cà phê, quán cơm… kể cho họ nghe về câu chuyện “cà phê treo”.
Theo đó, khách đến uống cà phê hoặc ăn cơm, họ có thể ủng hộ thêm tiền và phần tiền đó được “treo” tại quán, sau đó phần tiền đó sẽ được chi trả cho những phần nước hoặc cơm cho những người khó khăn hơn. Người nhận không nhất thiết phải biết mặt người đã cho, chủ quán đồng tình nên mình triển khai.
Khi triển khai, đơn vị mình có cách làm nào để đảm bảo những phần quà ấy được trao đúng đối tượng, thưa anh?
Ban đầu chủ quán kinh doanh cũng lo ngại về vấn đề nh bạch, nhất là ánh mắt nhìn từ bên ngoài. Nên chúng tôi có một cách như thế này. Khi khách đến uống 1 ly mà trả tiền 3 ly, tức là khách ủng hộ phần tiền bằng với giá 2 ly cà phê.
Mỗi quán đều treo 1 tấm bảng, ghi thẳng lên bảng hôm nay quán còn treo bao nhiêu ly cà phê, tấm bảng này liên tục cập nhật số ly cà phê do khách ủng hộ. Bất kỳ ai cũng nhìn thấy tấm bảng ghi rõ “quỹ cà phê” còn tại quán trong ngày. Lúc đó rất nh bạch và công khai.
Rất ý nghĩa và thiết thực, chúng tôi hy vọng mô hình này sẽ được nhân rộng hơn nữa. Cảm ơn anh Trần Thái Trung đã chia sẻ cùng chúng tôi về câu chuyện “cà phê treo” của đơn vị mình.
Một buổi trưa tháng 8, chúng tôi có mặt tại quán cà phê Cây Me tại xã Tân Phú Đông, TP. Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp. Ngay phía trước và bên trong quán treo sẵn những tấm bảng mà trên đó có dòng chữ: “Ở đây có cà-phê treo” hoặc “Ai đó đã trả tiền ly cà phê của bạn, mời bạn nhận!”
Trong số những người bán vé số dạo trưa hôm ấy có cô Lê Thị Mai đến nhận ly cà phê và bộc bạch: “Cô bán vé số trong các quán cà phê, nói thật lời cũng ít nên để dành tiền mua gạo ăn. Vào quán bán rồi đi ra chứ không dám uống. Hôm nay được nhận ly cà phê ễn phí thấy vui lắm và cảm ơn ai đó đã trả tiền cho cô rồi”.
Gọi là “cà phê treo” nhưng người được hỗ trợ không nhất thiết phải uống cà phê mà có thể uống những thức uống khác, với giá trị tiền tương ứng với ly nước mà khách trước đó hỗ trợ cho “cà phê treo”. Có nhiều người lớn tuổi không uống được càphê thì uống trà đường, nước ngọt, trà sữa, sữa sen.
Với cách chia sẻ đơn giản, một vị khách đến uống cà phê có thể trả thêm một hoặc nhiều ly cà phê khác gửi lại quán, quán sẽ dành số lượng đó để trao tặng cho người lao động có hoàn cảnh khó khăn khác dùng. Sự sẻ chia thầm lặng giúp người đến nhận cũng có được tâm lý nhẹ nhàng.
Chị Lê Thị Ngọc Huyền – chủ quán cà phê Hoa Nắng - TP. Sa Đéc cho biết: “Có khách hàng đến đây chỉ dư ra vài nghìn đồng, nhưng sự đóng góp này của khách sẽ cho lại được một ly cà phê hoặc một phần ăn sáng cho những người khó khăn. Thì mình thấy mô hình này rất ý nghĩa và mình hưởng ứng thôi”.
Những ngày đầu, mô hình “cà phê treo” ra đời gây khá nhiều bỡ ngỡ cho người dân xung quanh do cái tên mô hình khá lạ. Tuy nhiên, những thông tin cụ thể về câu chuyện, về cách thức thực hiện được giới thiệu tại các bảng tuyên truyền đặt ở quán đã giúp cho người dân nhanh chóng thấu hiểu được ý nghĩa của mô hình. Từ đó, mô hình được lan tỏa với nhiều cánh tay tự nguyện tham gia.
Đến nay, toàn tỉnh Đồng Tháp đã có 7 điểm áp dụng mô hình “cà phê treo” tại 3 địa phương TP. Sa Đéc, TP. Cao Lãnh và TP. Hồng Ngự. Kết thúc năm 2023, trung bình mỗi điểm đã nhận được sự ủng hộ hơn 3.400 ly “cà phê treo” và hơn 1.000 suất “cơm treo”.
Do cách thức vận hành của mô hình tập trung vào sự sẻ chia, mỗi vị khách đến quán cà phê đều có thể tặng 1, 2 ly hoặc nhiều hơn, tùy vào khả năng của mình, nên số lượng được “treo” cũng phải đảm bảo tăng liên tục hằng ngày. Thế nên, Tỉnh đoàn Đồng Tháp và Ban Thư ký Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tỉnh Đồng Tháp đang vận động sẻ chia từ các mạnh thường quân, doanh nghiệp, chủ các quán cà phê để tiếp sức để mô hình “cà phê treo” tồn tại lâu dài.
Anh Đoàn Nguyễn Đăng Khoa – Phó trưởng ban phong trào Tỉnh đoàn Đồng Tháp cho biết: “Trước hết mong muốn của chúng tôi là duy trì thật tốt đã triển khai. Mình tích cực tuyên truyền cho những người cho đi họ có tinh thần san sẻ và tuyên truyền cả cho người nhận để họ tự tin đến lấy mà không mặc cảm”.
Theo tính cấp thiết của “thời vụ”, hiện các địa phương đang chuẩn bị cho năm học mới và mùa trung thu nên các điểm tiếp tục triển khai thêm lĩnh vực “tập treo” và “bánh trung thu” treo. Mỗi khách hàng có thể đóng góp thêm 1 phần bánh hoặc 1 quyển tập để chuyển đến các em nhỏ. Những phần quà này sẽ vô cùng ý nghĩa trước thềm khai giảng và cùng trẻ em đốt đèn đón trung thu!