Tuy nhiên, qua nhiều năm, một số hạng mục công trình của dự án vẫn "án binh bất động", gây lãng phí trong sự mong đợi và bức xúc của người dân.
Thi công ì ạch rồi "quên"
Đến phường Long Xuyên, tỉnh An Giang vào những ngày cuối tháng 7, dễ dàng cảm nhận được nhịp sống sôi động của một đô thị đang phát triển. Từng là trung tâm hành chính của tỉnh An Giang (cũ) trước khi sáp nhập, hiện nơi đây vẫn giữ vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của toàn tỉnh An Giang mới.
Một thành phố hiện đại, với phố xá sầm uất, dòng người xe tấp nập từ sáng đến đêm.
Len lỏi giữa đô thị phát triển, ngay trung tâm phường Long Xuyên lại xuất hiện những vấn đề bất cập kéo dài nhiều năm khiến người dân bức xúc. Đó là rạch Cái Sơn, rạch Bà Bầu và rạch Ông Mạnh - 3 con rạch nằm trong dự án nạo vét, chỉnh trang đô thị nhằm bảo vệ môi trường, tạo cảnh quan và nâng cao đời sống người dân (thuộc tiểu dự án TP. Long Xuyên).
Tuy nhiên, trong nhiều năm thi công nhưng vẫn chưa về đích và rồi “ngủ quên” theo thời gian.
Bà Bùi Thị Kim Hiền, người dân sống tại rạch Bà Bầu cho biết, con rạch bắt đầu thi công năm 2021 và dự kiến hoàn thành trong 900 ngày. Tuy nhiên, trong suốt quá trình thi công tiến độ diễn ra ì ạch, ngổn ngang và dừng hẳn vào năm 2023 cho đến nay. Cứ thế, từ một con rạch thông thoáng, đường xá khang trang, nay cây cối mọc um tùm, đường đi ngổn ngang.
“Lúc trước chưa làm đường đi sạch sẽ, nghe dự án thi công người dân cũng mừng lắm, vì hy vọng sẽ đẹp hơn. Ai ngờ đâu làm không đâu vào đâu, đào múc đường xá ngổn ngang, xe đi sạt lỡ hết”, bà Hiền nói.
Rạch Cái Sơn và rạch Ông Mạnh cũng chịu cảnh tương tự vì dự án thi công dang dở và thậm chí đáng lo ngại hơn khi kéo theo tình trạng ô nhiễm.
Ông Nguyễn Văn Tuấn, người dân sống cạnh rạch Ông Mạnh cho biết, người dân khu vực rất ủng hộ dự án và sẵn sàng chấp thuận giải phóng mặt bằng để công trình sớm được triển khai. Thế nhưng, khi bước vào thực hiện, tiến độ thi công lại quá chậm, đơn vị thi công làm việc thiếu trách nhiệm. Đến nay, rạch Ông Mạnh mới chỉ xây được khoảng 50m bờ kè, chưa có hành lang, rồi bị bỏ mặc phơi nắng dầm mưa suốt thời gian qua.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại rạch Cái Sơn, nơi lô cốt và bảng thông tin công trình bị bỏ quên đến mức cây cối, rong rêu phủ kín. Theo thời gian, cả hai con rạch trở nên hoang hóa, cây cối mọc um tùm.
Một số người dân thiếu ý thức còn tận dụng để vứt rác bừa bãi, gây ô nhiễm nghiêm trọng và làm xấu đi bộ mặt đô thị:
“Chỉ làm thôi mà không làm, lâu lâu đem xe lại làm được 1-2 ngày rồi rút đi. Nước con rạch ô nhiễm đen và hôi lắm, gió thổi chiều nào thì người dân chiều đó hưởng.”
Dang dở, lãng phí và ô nhiễm là những vấn đề đang hiện hữu tại ba con rạch nằm giữa trung tâm phường Long Xuyên. Hiện nay, người dân ở các khu vực này đều có điểm chung: Mòn mỏi chờ đợi dự án sớm được khởi động lại, với hy vọng góp phần chỉnh trang đô thị và cải thiện chất lượng cuộc sống:
“Tôi năm nay hơn 70 tuổi, sức khỏe cũng yếu rồi, chỉ mong con đường này sớm hoàn thành để còn sống mà chứng kiến. Rất mong chính quyền quan tâm làm cho xong, đừng để dang dở như thế này nữa. Ở đây gần tỉnh lị, là khu vực phát triển chứ đâu phải vùng quê. Mà giờ nhiều vùng quê còn có đường sá sạch đẹp hơn chỗ này.”
“Mong chính quyền đẩy nhanh tiến độ thi công con rạch, để người dân đi lại thuận tiện và sớm chấm dứt tình trạng ô nhiễm kéo dài.”
Vẫn sẽ phải chờ thêm nhiều năm
Để tìm hiểu rõ hơn thông tin về dự án cũng như nguyên nhân khiến việc thi công tại rạch Cái Sơn, rạch Bà Bầu và rạch Ông Mạnh bị chậm trễ, phóng viên đã liên hệ với ông Nguyễn Ngọc Kính – Giám đốc Ban Quản lý Dự án Nâng cấp đô thị TP. Long Xuyên. Mặc dù được ông Kính hẹn gặp tại trụ sở làm việc, nhưng khi phóng viên đến nơi thì không có ông Kính cũng như bất kỳ nhân viên nào làm việc tại cơ quan.
Liên lạc qua điện thoại, ông Kính cho biết, "Hiện đơn vị đã giải thể sau sáp nhập và mọi người đang bơ vơ. Thế nên, hiện không có ai phát ngôn và cung cấp hồ sơ thông tin về dự án cho phóng viên được.”
Theo tìm hiểu từ các nguồn thông tin đại chúng, Tiểu dự án TP. Long Xuyên thuộc Dự án Mở rộng, nâng cấp đô thị Việt Nam, do UBND TP. Long Xuyên làm chủ đầu tư. Dự án có tổng nguồn vốn hơn 56,4 triệu USD, trong đó một phần vay ưu đãi từ Ngân hàng Thế giới theo hình thức ODA, phần còn lại từ ngân sách địa phương. Thời gian thực hiện là 5 năm, từ 2018 đến 2023.
Ông Nguyễn Duy – Phó Chủ tịch UBND phường Long Xuyên cho biết, Tiểu dự án Nâng cấp đô thị TP. Long Xuyên gồm 5 gói thầu, trong đó đã hoàn thành gần 3 gói, còn lại 2 gói đang dang dở. Nguyên nhân phải dừng thi công là do dự án đã hết thời hạn vay vốn và bị chậm tiến độ.
Thời gian tới, địa phương sẽ kiến nghị Ban Quản lý Dự án tỉnh tổ chức khảo sát, lập dự án mới và đấu thầu lựa chọn đơn vị thi công như một dự án độc lập với ước kinh phí hơn 200 tỷ đồng. Hiện tỉnh An Giang đã có chủ trương sử dụng nguồn vốn đầu tư công trung hạn để tiếp tục triển khai. Tuy nhiên, phải mất khoảng 2 năm nữa mới có thể bắt tay vào thực hiện.
“Hiện nay không còn là nguồn vốn của địa phương mà là vốn của tỉnh và chủ đầu tư là Ban Quản lý Dự án tỉnh An Giang làm chủ đầu tư. Cho nên góc độ địa phương cũng đôn đốc, theo dõi tiến độ để sớm triển khai những việc còn lại của dự án”, ông Nguyễn Duy - Phó Chủ tịch UBND phường Long Xuyên cho biết.
Những con rạch từng được kỳ vọng góp phần làm đẹp đô thị, nâng cao chất lượng sống, nay lại trở thành “điểm đen” về ô nhiễm và lãng phí ngay giữa trung tâm đô thị xầm uất. Việc thi công thiếu trách nhiệm và sự lỏng lẻo trong kiểm tra, giám sát từ phía cơ quan quản lý đã để lại những hệ quả, mà người dân chính là những người phải gánh chịu.
Bởi chỉnh trang đô thị không thể chỉ nằm trên giấy, mà cần được hành động bằng sự quyết liệt, nh bạch và đúng hẹn, xứng đáng với niềm tin mà người dân đã gửi gắm.