Vì sao các nước áp giá sàn vé máy bay?

Đề xuất hiện nhận nhiều luồng ý kiến trái chiều. Tuy nhiên, trên thế giới không ít quốc gia đã hoặc đang dự kiến áp dụng quy định này.

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Bộ trưởng tài chính Đức Olaf Scholz mới đây cho biết, đang nghiên cứu đề xuất áp giá vé máy bay tối thiểu nhằm điều hướng người dân tham gia các hình thức giao thông ít gây hại cho môi trường hơn.

Thực tế cho thấy, trước khi hàng không bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, những chuyến bay giá rẻ cung cấp bởi Easyjet, Ryanair hay Eurowings là nguyên nhân khiến công ty đường sắt quốc doanh Deutsche Bahn của Đức phải cắt giảm đáng kể số chuyến. Mặc dù trước đó, vào tháng 10/2019, chính phủ Đức quyết định tăng gấp đôi thuế đối với các chuyến bay chở khách chặng ngắn, đồng thời giảm 10% giá vé tàu.

Theo ông Olaf Scholz, trong tương lai vé máy bay phải có giá tối thiểu từ 50 đến 60 Euro (khoảng hơn 1,6 triệu đồng) và không có chuyến bay nào rẻ hơn mức phí mà các hãng hàng không phải bỏ ra cho chi phí sân bay cũng như những khoản phụ phí khác. Chính phủ Đức đang xem xét thực hiện việc này như thế nào để tuân thủ luật của Liên minh châu Âu.

Chia sẻ quan điểm trên, bà Anja Karliczek, Bộ trưởng Nghiên cứu Liên bang Đức cho biết, các chuyến bay chặng ngắn là một sự xa hoa gây hại cho khí hậu. Thời gian tới, không loại trừ khả năng Đức sẽ cấm các chuyến bay nội địa chặng ngắn nhằm đạt mục tiêu bảo vệ môi trường: “Nếu không thực hiện các chuyến bay nội địa chúng ta sẽ phải tổ chức giao thông công cộng hiệu quả hơn và xây dựng những tuyến đường cao tốc. Chúng ta kiên định đi theo con đường này, nhưng điều đó không thể mất 30 năm mà cần xem xét ngay trong thời gian tới”.

Tổ chức công đoàn Verdi của Đức thì ủng hộ áp giá sàn vé máy bay tối thiểu 40 Euro (tương đương 1,1 triệu đồng) đồng thời kêu gọi giảm bớt các chuyến bay chặng ngắn.

Bà Christine Behle, thành viên hội đồng công đoàn Verdi cho biết, thực tế rất nhiều người lựa chọn di chuyển bằng máy bay chặng ngắn cho các kỳ nghỉ cuối tuần. Theo bà, ngành hàng không chỉ có thể phát triển bền vững trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.

Bà Christine Behle khẳng định: "Những chuyến bay đến Barcelona vào cuối tuần với giá 9,99 Euro chỉ để tổ chức tiệc tùng chắc chắn sẽ phải chấm dứt”.

Tuy nhiên, áp giá vé máy bay tối thiểu không phải ý tưởng mới, bởi các kế hoạch tương tự cũng đã được thực hiện trước đó tại Áo.

Tháng 6/2020, Đảng Xanh của Áo công bố kế hoạch môi trường với quy định giá vé máy bay tối thiểu 40 Euro cũng như tăng thuế với các chuyến bay chặng ngắn và trung bình. Cụ thể, trước đây mức thuế vé máy bay dao động từ 3,5 Euro đến 17,5 Euro cho các hành trình chặng ngắn và dài tương ứng. Thì nay, Áo tăng thuế lên 12 Euro (hơn 320 nghìn đồng) cho tất cả các chặng, không tính tới khoảng cách bay.

Việc áp giá sàn vé máy bay và thuế được xem là đòn đánh trực tiếp vào các hãng hàng không giá rẻ. Điều này buộc các hãng như Ryanair và Wizz Air phải tăng giá vé nếu không muốn hoạt động thua lỗ tại Áo.

Tuy nhiên, đây cũng là nguồn cơn gây nên cuộc tranh cãi chưa có hồi kết giữa nhiều hãng bay tại châu Âu. Ông Carsten Spohr, Giám đốc điều hành hãng hàng không Lufthansa cho rằng, việc EasyJet hay Ryanair bán vé máy bay với giá dưới 10 Euro là ‘vô trách nhiệm về mặt kinh tế và môi trường’. Ông Spohr khẳng định, các chuyến bay giá dưới 10 Euro (khoảng 270 nghìn đồng) không nên tồn tại. Trong khi đó, ông Jozsef Varadi, Giám đốc điều hành hãng hàng không giá rẻ Wizz Air của Hungary nêu quan điểm, chính hạng thương gia mới nên bị cấm trên hầu hết các chuyến bay để giảm lượng khí thải carbon trên mỗi hành khách

Về phía EU, quyết định áp giá vé tối thiểu của chính phủ các nước thành viên cũng khiến tổ chức này lo ngại. Bởi theo quy định dịch vụ hàng không từ năm 2008, chỉ các hãng hàng không mới được ‘tự do quy định giá vé máy bay’ trong liên minh châu Âu.

Theo dự thảo, Cục Hàng không Việt Nam, với các đường bay dưới 500km, mức giá tối thiểu áp dụng với nhóm đường bay phát triển kinh tế xã hội là 320.000 đồng cho vé một chiều, tối đa là 1,6 triệu đồng vé một chiều; nhóm đường bay khác dưới 500km, mức giá tối thiểu là 340.000 đồng, tối đa là 1,7 triệu đồng.

Theo Cục Hàng không, khung giá trên sát với thực tế về mặt bằng chi phí bình quân của các hãng hàng không Việt Nam; xấp xỉ mức giá cơ bản của dịch vụ đường sắt (ghế ngồi mềm điều hòa) và ngang bằng với dịch vụ vận chuyển đường bộ.

Trước mắt, Cục Hàng không đề xuất thời gian áp dụng chính sách mức giá tối thiểu bằng 20% mức giá tối đa quy định là 12 tháng, từ 1/11/2021 hết ngày 31/10/2022. Về dài hạn, khi thị trường hàng không phát triển bình thường với sự cạnh tranh sôi động của các hãng hàng không Việt Nam, Cục Hàng không đề xuất quản lý giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa theo cơ chế do thị trường tự điều tiết.