Hà Nội - 02437919191    TP. Hồ Chí Minh - 02839919191    MekongFM - 02838309090
  • Hà Nội - 02437919191   
  • TP. Hồ Chí Minh - 02839919191   
  • MekongFM - 02838309090   

Trở lực chấm dứt đại dịch AIDS tại Việt Nam

Phóng viên - 06/10/2020 | 7:22 (GTM + 7)

Mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020 và chấm dứt đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030 là khả dĩ với Việt Nam. Tuy nhiên, từ thực tế tới mục tiêu vẫn còn rất nhiều thách thức, dù nước ta đang ở chặng đường cuối.

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Tỉ lệ nhiễm mới vẫn còn cao (khoảng 10.000 người mỗi năm) so với mục tiêu dưới 1.000. Nhóm nhiễm HIV mới trong cộng đồng MSM (quan hệ nam đồng giới), công nhân các khu công nghiệp đang tăng rất nhanh và rất khó tiếp cận, phát hiện và kiểm soát.

Trong khi đó, nguồn nhân lực và kinh phí với công tác phòng chống HIV/AIDS tại CDC các địa phương đều gặp khó, khi phải tập trung chống dịch COVID-19 cũng như các dịch bệnh khác.

Nhân viên Trung tâm y tế TP Thuận An, tỉnh Bình Dương tư vấn cấp phát thuốc cho bệnh nhân
Nhân viên Trung tâm y tế TP Thuận An, tỉnh Bình Dương tư vấn cấp phát thuốc cho bệnh nhân

Vợ chồng chị Trần Thanh Hiền, 32 tuổi, trú tại Thuận An, Bình Dương, phát hiện nhiễm HIV từ năm 2013. Sau khi được tư vấn từ các bác sĩ về K=K, tức nếu tuân thủ điều trị và đạt kết quả tốt, tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện, không có khả năng lây truyền HIV qua đường tình dục, vợ chồng chị Hiền đã nhận thức rõ hơn về căn bệnh HIV, đồng thời bớt tự mặc cảm, tự ti.

Từ khi được điều trị bằng ARV và thuốc dự phòng phơi nhiễm, anh chị đạt thể trạng sức khỏe tốt, làm việc và sinh hoạt như người bình thường. Năm 2020, chị Hiền quyết định sinh con thứ hai. Ở thai kỳ 32 tuần tuổi, chị tự tin về việc có thể sinh con bình thường, không nhiễm HIV:

“Anh em ruột cũng biết, cũng ủng hộ. Đọc trên báo đài thì cũng biết là uống thuốc bình thường thôi, khả năng lây sẽ không cao. Các bác sĩ cũng tư vấn cho em uống thuốc đúng giờ, ăn uống sinh hoạt bình thường, chờ ngày sinh con”.

Tương tự, anh Nguyễn Văn Kiên, 35 tuổi, làm nghề lái xe ở Bình Dương. Khoảng 10 năm nay, anh uống thuốc ARV và đều đạt tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện. Anh và vợ vẫn đi làm bình thường.

“Thời gian đầu hơi suy sụp, sau thấy cũng bình thường. Lúc đó mình điều trị trên tỉnh, họ tư vấn chi tiết. Mười mấy năm nay mình điều trị thì thấy bình thường”.

Theo bác sĩ Đậu Mỹ Duyên, Trung tâm y tế Thành phố Thuận An, cũng có nhiều trường hợp như vợ chồng anh Kiên, những người đang lưỡng lự việc  sinh con, do vẫn có một tỉ lệ thấp có khả năng lây truyền từ mẹ sang con dù tải lượng virus thấp.

Tuy nhiên, ở phòng khám ngoại trú quản lý của Trung tâm, bác sĩ Đậu Mỹ Duyên khẳng định, do tư vấn và tuân thủ điều trị tốt, đến nay 100% số cặp vợ chồng sinh con, con đều khỏe mạnh.

“Có nhiều cặp vợ chồng cùng điều trị. Chúng tôi theo dõi, xét nghiệm định kỳ dày hơn so với bình thường, tư vấn uống thuốc đều đặn hơn. Ở đây, có nhiều cặp vợ chồng điều trị và sinh con không lây. Từ lúc tôi làm việc ở đây, chưa có cặp nào lây cho con”.

MSM nhiễm HIV tăng cao tỉ lệ thuận với sự phát triển của mạng xã hội
MSM nhiễm HIV tăng cao tỉ lệ thuận với sự phát triển của mạng xã hội

Trong khi đó, bác sĩ Nguyễn Duy Phong – phụ trách khoa HIV, Trung tâm y tế TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu nhấn mạnh, việc tuân thủ điều trị đạt K=K đã mang lại niềm hạnh phúc cho rất nhiều cặp vợ chồng có một trong hai, hoặc cả hai người nhiễm HIV. Và hạnh phúc đó là những điều rất giản dị: Được sinh con, nuôi con như người bình thường!

“Có những bệnh nhân, người ta nghi ngại mẹ nhiễm thì khi sinh con có được bú sữa mẹ hay không. Có những gia đình không dư dả để mua sữa ngoài, thì chúng tôi cũng tư vấn nếu điều trị tốt, tải lượng virus thấp thì vẫn có thể bú sữa mẹ bình thường”.

Theo Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), K=K là minh chứng cho thấy Việt Nam đang làm rất tốt chỉ số thứ ba trong mục tiêu 90-90-90, tức 90% người đang được điều trị bằng thuốc kháng vi rút đạt được ngưỡng ức chế vi rút dưới ngưỡng phát hiện.

Tiến sĩ Hoàng Đình Cảnh – Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS khẳng định: Tính đến hết tháng 6/2020, Việt Nam đã đạt tỉ lệ tương tứng là 83-75-96, trong đó, nước ta nằm trong top 4 quốc gia (cùng Anh, Đức, Thụy Sỹ) có tỷ lệ ức chế virus qua điều trị trên 90%.

“Chúng ta đã đi đúng hướng từ việc mở rộng dịch vụ đến tận thôn bản và cấp thuốc tại xã, phường, cấp thuốc nhiều ngày, cấp thuốc 3 tháng cho bệnh nhân dễ dàng tiếp cận về điều trị. Thứ hai là chúng ta điều trị sớm điều chỉnh ngay và điều trị cả đồng lây nhiễm lao, viêm gan, các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Thứ ba là quản lý về chất lượng điều trị để đạt mục tiêu này. Một điểm sáng nữa là chúng ta đang sử dụng nguồn bảo hiểm y tế cho điều trị, đảm bảo tính bền vững của chương trình điều trị”.

Mặc dù vậy, bên cạnh những thành quả hết sức tích cực, Việt Nam cũng giống nhiều quốc gia trên thế giới, vẫn đứng trước những thách thức lớn để cùng nhau chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030.

Trước tiên, do sự dịch chuyển xu hướng dịch, các chỉ số thứ nhất và thứ hai trong mục tiêu 90-90-90 vẫn chưa đạt được. Thực tế tại Bình Dương, Vũng Tàu cho thấy, đối tượng MSM (nam quan hệ tình dục đồng giới), nhóm công nhân trong các khu công nghiệp đang tăng rất nhanh và ẩn nhiều trong cộng đồng. Chính các nhóm đối tượng này đang là trọng tâm công tác tìm ca.

Bác sĩ Bùi Văn Doanh – Trưởng khoa điều trị HIV, Trung tâm AIDS tỉnh Bà Rịa –Vũng Tàu nói:

“Thời điểm gần đây, dịch HIV chuyển hướng từ tiêm chích ma túy sang hoạt động mại dâm. Nhưng khu vực miền Đông này thì chủ yếu là mại dâm nam quan hệ đồng giới”.

Thống kê của Cục Phòng chống HIV/AIDS cho thấy, mỗi năm, Việt Nam vẫn còn 10.000 người mắc được phát hiện, khoảng 3.000-4.000 ca tử vong  do HIV. Nước ta còn khoảng 40.000 người sống trong cộng đồng mà chưa được tiếp cận thuốc, trong đó có bộ phận không nhỏ là người nghiện ma túy, những người yếu thế.

Bên cạnh đó, viện trợ quốc tế đang cắt giảm, công tác phòng chống AIDS buộc phải sử dụng nguồn trong nước, gồm ngân sách Trung ương, địa phương, BHYT.

Theo Tiến Sĩ Hoàng Đình Cảnh, trở lực lớn nhất để phát hiện các ca HIV ẩn trong cộng đồng, tiến tới chấm dịch dịch AIDS là tâm lý kỳ thị
Theo Tiến Sĩ Hoàng Đình Cảnh, trở lực lớn nhất để phát hiện các ca HIV ẩn trong cộng đồng, tiến tới chấm dịch dịch AIDS là tâm lý kỳ thị.

Tiến sỹ Hoàng Đình Cảnh cho rằng, một trong những khó khăn rất lớn hiện nay là sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm.

“Đây là rào cản làm những người nhiễm HIV, những người có nguy cơ nhiễm HIV lẩn tránh,  họ không đến tiếp cận xét nghiệm để biết tình trạng nhiễm cũng như không điều trị. Chính họ là nguồn lây nhiễm âm thầm trong cộng đồng để dịch lây lan. Làm thế nào để họ bình thường, coi đây là một bệnh dịch mãn tính, họ chủ động bởi vì chỉ có huy động được họ và họ chủ động bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho họ thì chúng ta mới thành công”.

Đề cập giải pháp để hoàn thành mục tiêu 90-90-90 cũng như hướng tới chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030, lãnh đạo Cục Phòng chống HIV/AIDS cho biết, Việt Nam cần nỗ lực can thiệp, giảm tác hại, điều trị dự phòng phơi nhiễm cho các đối tượng nguy cơ cao, điều trị ngay trong ngày, cấp phát thuốc nhiều tháng, đảm bảo chất lượng sống cho người bệnh; tạo thuận lợi trong xét nghiệm, bao gồm cả xét nghiệm trọng cộng đồng, người nhiễm xét nghiệm cho bạn nhiễm. Vì khi mục tiêu 90 thứ nhất làm tốt, các mục tiêu 90 tiếp theo mới có thể hoàn thành.

“Chúng ta cũng phải giải quyết các vấn đề chế độ, chính sách để thu hút, để giữ chân cán bộ làm việc trong lĩnh vực hết sức khó khăn, gian khổ này. Chúng tôi cũng tin tưởng rằng, với kinh nghiệm 30 năm đáp ứng về phòng, chống dịch, với sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế cùng với sự quyết tâm của Đảng, Nhà nước và của chính quyền các cấp, cùng với cả cộng đồng thì chúng ta sẽ thực hiện thành công chiến lược quốc gia phòng, chống để chấm dứt đại dịch vào năm 2030.”

Được biết, Việt Nam đang hướng tới mục tiêu kỳ vọng hơn là 95-95-95, với một chỉ tiêu hiện đã “về đích”.

Trong 3 mục tiêu 90-90-90, Việt Nam đã đạt chỉ số thứ ba
Trong 3 mục tiêu 90-90-90, Việt Nam đã đạt chỉ số thứ ba

Mời quý vị đến với góc nhìn này của VOVGT qua bình luận nhan đề: “Giải tỏa kỳ thị để kết thúc dịch AIDS".

Nhờ sự bền bỉ, bài bản và quyết tâm, công tác phòng chống đại dịch HIV/AIDS của Việt Nam trong 30 năm qua đã đạt được những thành quả vượt bậc.

Đáng chú ý, nước ta nằm trong 4 nước dẫn đầu thế giới về tỉ lệ bệnh nhân đạt tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện (lên tới 96%). Nghĩa là: nếu được phát hiện bệnh và tuân thủ phác đồ điều trị, cứ 100 người thì có 96 người không có khả năng lây truyền cho người khác qua đường tình dục.

Họ được sống một cuộc sống bình thường, được quyền mưu cầu hạnh phúc, được kết hôn và sinh ra những đứa trẻ khỏe mạnh. Đó cũng là ý nghĩa nhân văn của K=K (“Không phát hiện bằng không lây truyền”), một chiến dịch mà Bộ Y tề và Sở Y tế các địa phương đẩy mạnh truyền thông thời gian gần đây.

K=K, nếu được hiểu một cách thấu đáo, tường tận, sẽ giải tỏa tinh thần cho cả xã hội. Về phía bệnh nhân, họ tìm được một điểm tựa vững chắc để đặt niềm tin vào việc điều trị, hướng tới tương lai, thay vì mặc cảm, giấu giếm tình trạng sức khỏe.

Về phía người nhà, người thân, bạn bè, láng giềng, họ cũng không còn cảm giác sợ hãi với căn bệnh từng bị coi là đại dịch thế kỷ. Giờ đây, chất lượng sống của bệnh nhân HIV/AIDS cũng giống như các bệnh nhân thông thường khác.

Về phía các doanh nghiệp, người sử dụng lao động, K=K là điểm khơi thông những khúc mắc, tư duy kỳ thị với người lao động mắc bệnh, giúp họ ý thức chấp hành các quy định pháp luật về cấm đuổi việc, ép buộc dừng thi đua, dừng lao động với người nhiễm HIV.

Khi người bệnh HIV đạt K=K, họ không có biểu hiện bệnh, không có nguy cơ lây truyền bệnh, họ có sức khỏe bình thường. Sẽ không còn cớ để kỳ thị một người sức khỏe ổn định, vẫn ngày ngày lao động và sáng tạo, có thể vươn lên địa vị cao trong xã hội, chiếm lĩnh sự ngưỡng mộ của cộng đồng.

Việt Nam đang hướng tới chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030, giảm số ca phát hiện mới mỗi năm từ 10.000 ca hiện nay xuống dưới 1.000 ca trong 10 năm tới.

Muốn làm được, cần “vét” nốt những ca đang ẩn trong cộng đồng (ước tình còn khoảng 40.000 ca), thực hiện xét nghiệm và đưa vào điều trị quản lý, giúp họ không còn khả năng lây nhiễm ra cộng đồng.

Các biện pháp tìm ca đã và đang được triển khai mạnh mẽ. Và đương nhiên, cách hiệu quả nhất là người nghi ngờ mắc bệnh tự tìm đến các cơ sở xét nghiệm. Không ai hiểu rõ tình trạng sức khỏe và nguy cơ hơn chính bản thân họ. Cũng không ai bắt buộc họ điều trị được, trừ khi họ tự nguyện.

Việc này phụ thuộc lớn vào góc nhìn của xã hội dành cho người nhiễm HIV. Chúng ta muốn chấm dứt đại dịch, việc đầu tiên, cần thanh toán trở lực lớn nhất – tâm lý kỳ thị.

Giải tỏa được kỳ thị, định kiến là đã vượt qua được chướng ngại khó khăn nhất trong chặng đường “về đích”./.

Tags:
Ý kiến của bạn
Hệ luỵ của không kiếm soát được cảm xúc, có thể là nỗi đau khôn cùng

Hệ luỵ của không kiếm soát được cảm xúc, có thể là nỗi đau khôn cùng

Một câu chuyện đang làm đau lòng cả cộng đồng: nam sinh bị nghi là do có xích mích với bạn mà bị người nhà bạn đánh tới chết não xảy ra tại Long Biên (Hà Nội). Kết luận cuối cùng vẫn phải chờ cơ quan công an, tuy nhiên, đây không phải chuyện nhỏ! Giải pháp nào để ngăn chặn sự việc tương tự?

Sống leo lắt trong ánh đèn dầu ở Thủ đô

Sống leo lắt trong ánh đèn dầu ở Thủ đô

Không trường học, không nhà văn hóa cũng không có tổ dân phố thậm chí không có điện lưới để dùng… Nếu chỉ nói đến đây, nhiều người sẽ liên tưởng ngay đến hình ảnh làng quê của hàng chục năm về trước.

Công an Hà Nội thông tin về vụ việc học sinh lớp 8 bị đánh chết não

Công an Hà Nội thông tin về vụ việc học sinh lớp 8 bị đánh chết não

Đại diện Công an TP. Hà Nội cho biết hiện cơ quan cảnh sát điều tra Công an quận Long Biên đã khởi tố vụ án, bắt tạm giam đối với T.V.M (SN 2008, trú tại Long Biên, Hà Nội) để điều tra về hành vi cố ý gây thương tích.

Vướng mặt bằng, nhà thầu cao tốc sốt ruột vì thiệt hại

Vướng mặt bằng, nhà thầu cao tốc sốt ruột vì thiệt hại

Hiện tại vẫn còn một số vướng mắc mặt bằng và mỏ vật liệu, nhưng các nhà thầu cao tốc Vân Phong – Nha Trang vẫn đang bố trí hàng nghìn nhân lực, hàng trăm máy móc thiết bị. Tuy nhiên, do mặt bằng "xôi đỗ", có nơi máy móc, nhân sự vẫn phải chờ mặt bằng và vật liệu, gây lãng phí nguồn lực.

Quản lý ô nhiễm không khí, 'loay hoay' đến bao giờ?

Quản lý ô nhiễm không khí, "loay hoay" đến bao giờ?

Những ngày đầu tháng 3, Hà Nội trở thành một trong những thành phố ô nhiễm nhất thế giới với chỉ số AQI luôn ở mức nguy hại. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có tới 29/30 quận, huyện, thị xã có nồng độ bụi PM 2.5 trung bình năm vượt quy chuẩn quốc gia.

Cao tốc chờ trạm sạc, trạm sạc chờ quy chuẩn

Cao tốc chờ trạm sạc, trạm sạc chờ quy chuẩn

Tính đến cuối năm 2023, cả nước có khoảng hơn 22.000 ô tô điện và con số này gia tăng nhanh chóng theo từng năm. Cùng với đó, chiều dài cao tốc của cả nước hiện lên gần 1.900km và gần 1.700km đang thi công, dự kiến năm 2025, cả nước có 3.000km và 2030 có trên 5.000km cao tốc.

Vì sao đường Lương Định Của làm gần 10 năm vẫn chưa xong?

Vì sao đường Lương Định Của làm gần 10 năm vẫn chưa xong?

Dự án nâng cấp đường Lương Định Của (thuộc địa bàn TP. Thủ Đức, TP.HCM) dài gần 2,5 km được khởi công từ năm 2015, dự kiến hoàn thành sau 2 năm. Tuy nhiên, đến nay đã gần 10 năm, dự án này vẫn đang còn dang dở gây ảnh hưởng đến đi lại và đời sống người dân.

// //