Tin vào vaccine

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Theo thống kê của ngành y tế, tính hết ngày giữa tháng 5/2021, cả nước đã có 62 tỉnh, thành phố tham gia tiêm chủng vaccine COVID-19, với hơn 940 nghìn người được tiêm vaccine AstraZeneca. Về cơ bản, việc tiêm chủng diễn ra an toàn, nhưng cũng xuất hiện một số trường hợp biến chứng.

Dù ngành y tế đã công bố kết quả điều tra và khẳng định nguyên nhân là sốc phản vệ trên cơ địa quá mẫn, và đây là trường hợp rất hiếm gặp trong thực tế tiêm chủng phòng COVID-19. Tuy nhiên, vẫn có một số người dân tỏ ra e ngại, dè dặt khi đề cập tới việc tham gia tiêm:

“Nếu mà tiêm thì mình sẽ không tiêm. Trên thế giới và ngay cả Việt Nam cũng có nhiều ca biến chứng. Vaccine này chế ra cho biến chủng đầu tiên, mà cho biến chủng thứ 2 thì sợ lại không có tác dụng”

“Ví dụ tiêm phòng uốn ván hay là viêm gan B thì tiêm lâu, người ta yên tâm rồi. Còn đợt này là lần đầu tiên, mọi người chưa biết tác dụng phụ như thế nào thì việc lo lắng là điều đương nhiên”.

Theo tìm hiểu của phóng viên, thời gian gần đây, trong quá trình triển khai tiêm vaccine COVID-19 tại một số địa phương, cơ quan, tổ chức, có một bộ phận người dân thuộc nhóm được ưu tiên tiêm nhưng từ chối tham gia, với nguyên nhân chủ yếu là lo lắng về nguy cơ tác dụng phụ, biến chứng có thể xảy ra.

Thực tế, tâm lý lo lắng là điều không thể tránh khỏi. Song với tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp như hiện nay, việc tiêm là cần thiết để bảo vệ bản thân và gia đình. Đây cũng là suy nghĩ chung của đa số người dân.

“Chủng COVID này như thế thì tiêm được là tốt, bao nhiêu người dân muốn tiêm còn không được. Nếu Nhà nước cho tiêm thử thì tôi xung phong hàng đầu”    

“Thực ra em không lo lắng lắm. Vì Nhà nước và các cơ quan chức năng khi nhận vắc xin thì đã có trách nhiệm kiểm tra xem vaccine có ổn hay không rồi.”

Được biết, quy trình tiêm chủng tại Việt Nam hiện đang được triển khai ở cấp độ an toàn cao, bao gồm cả khám sàng lọc, tư vấn trước tiêm chủng. Người đi tiêm sẽ phải ở lại điểm tiêm chủng ít nhất 30 phút để theo dõi, được hướng dẫn theo dõi ở nhà ít nhất 24 giờ tiếp theo và theo dõi đến ba tuần sau khi tiêm.

Đồng thời, tại các điểm tổ chức tiêm vắc xin luôn bố trí đầy đủ nhân sự, trang thiết bị để sẵn sàng công tác cấp cứu trong trường hợp có phản ứng nặng sau tiêm, nhằm bảo đảm an toàn cao nhất cho người được tiêm.

Trao đổi với phóng viên, PGS.TS Vũ Đình Thiểm - Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm lâm sàng, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương giải thích về cơ chế vắc xin hoạt động trong cơ thể người:

“Chẳng nhà sản xuất vaccine nào lại mong muốn có phản ứng phụ xảy ra. Bản chất vaccine là chất lạ được đưa vào cơ thể kích thích cơ thể sinh ra kháng thể để phòng bệnh. Khi đó, tùy cơ địa của mỗi người, sẽ có người, chiếm một tỉ lệ rất nhỏ 26 trên 1 triệu có phản vệ với vaccine, đặc biệt là sốc phản vệ”

Ông Vũ Đình Thiểm nhấn mạnh, tỉ lệ 26 trên 1 triệu có phản vệ với vaccine vẫn thấp hơn rất nhiều nếu so với trên 1600 người chết do COVID-19 trên 1 triệu dân tại nước Mỹ. Do đó, nếu lợi ích cao hơn nguy cơ, vắc xin là giải pháp hiệu quả đối phó với dịch bệnh.

Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cũng từng chia sẻ nhiều lần về khả năng bảo vệ của vắc xin nói chung và vắc xin phòng COVID-19 nói riêng không phải là 100%.

“Vaccine lần này dù độ bảo vệ không đạt 100% nhưng 100% người được tiêm nếu mắc bệnh sẽ nhẹ hơn và không dẫn đến tử vong. Đấy là điều quan trọng để bảo vệ cá nhân người tiêm chủng. Nhưng song song với tiêm chủng, chúng ta vẫn phải thực hiện các biện pháp phòng dịch”

Là người trực tiếp tham gia vào chương trình thử nghiệm giai đoạn 2 vắc xin Nano Covax của Việt Nam, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng đã có những dự liệu trước về phản ứng sau tiêm. Vị trưởng ban chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch COVID-19 cho biết sức khỏe ổn định và hoàn toàn tin tưởng vào vaccine:

“Khi tôi tiêm mũi một thì phản ứng rất nhẹ, sốt hơi vang váng đầu. Đợt 2 thì như dự liệu, phản ứng cao hơn, sốt nhẹ hơn 1 ngày, rõ hơn đợt một. Nhưng tình trạng này hết sau 2 ngày”

Đề cập chiến lược chống dịch, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định tầm quan trọng của việc có được vắc xin sớm nhất cho người dân:

“Với mỗi người, sức khỏe là quý nhất. Sức khỏe của mọi người là quý như nhau. Tôi là Phó Thủ tướng, trưởng ban chỉ đạo, tôi nên và cần làm tất cả những gì có thể để chúng ta chống được dịch, có được vaccine một cách sớm nhất, kể cả nghiên cứu trong nước và nhập khẩu”.

Một trong những điểm khác biệt nhất của chiến dịch tiêm chủng vaccine COVID-19 tại Việt Nam so với các quốc gia khác là công tác tổ chức tiêm đảm bảo khẩn trương nhưng vẫn có khâu sàng lọc kỹ càng. Theo PGS. Dương Thị Hồng – Trưởng văn phòng tiêm chủng mở rộng quốc gia, người đi tiêm vaccine cần hết sức chú ý vấn đề trước và sau tiêm:

“Chúng tôi lưu ý những người đi tiêm hãy chủ động thông báo cho nhân viên  y tế về tình trạng sức khỏe, tiền sử dị ứng. Không chỉ sốc phản vệ sau 30 phút đến 1 tiếng sau tiêm, mà trong ngày đầu cũng có thể có phản ứng muộn xảy ra. Nếu thấy biểu hiện khó chịu, bứt rứt, vã mồ hôi ớn lạnh hay có nổi phát ban, lo lắng hãy liên hệ ngay với cơ sở y tế để được xử trí”.

Cho rằng tâm lý e ngại khi tiếp nhận thông tin một số trường hợp phản ứng sau tiêm của người dân là hoàn toàn dễ hiểu, Tiến sĩ Katherine O’Brien, giám đốc chương trình tiêm chủng của Tổ chức y tế thế giới (WHO) trấn an:

“Hệ thống miễn dịch của chúng ta cực kỳ mạnh mẽ. Những loại vaccine mà chúng ta đã có và đã sử dụng hàng trăm tỷ liều trong nhiều thập kỷ qua và có những vaccine đã được sử dụng hàng trăm năm – đã được nghiên cứu, đánh giá về độ an toàn và sự tác động lên con người”

AstraZeneca và một số vaccine Covid-19 khác đã được WHO phê duyệt cho sử dụng trong trường hợp khẩn cấp. Vaccine này phải trải qua hệ thống kiểm soát độ an toàn rất khắt khe và liên tục được đánh giá tác động trước, trong và sau khi tiêm trên diện rộng. Tiến sĩ Katherine O’Brien khẳng định, người dân có thể hoàn toàn yên tâm vào vaccine.

Góc nhìn của VOVGT qua bài bình luận: "Tin vào vaccine".

Việc một bộ phận dư luận bị lung lay niềm tin vào vaccine, thậm chí ngả theo trường phái phản vaccine không phải bây giờ mới xuất hiện. Nó âm thầm ngấm dần và tác động đến suy nghĩ của người dân thông qua những thông tin chưa chính xác hoặc thiếu đầy đủ về các vụ việc phản ứng, thậm chí tử vong sau tiêm.

Một nhà khoa học từng chia sẻ, bất cứ vắc xin nào cũng có tỉ lệ nhất định mà cơ thể người được tiêm phản ứng lại với chất được đưa vào người. Đó là một sự đánh đổi giữa tỉ lệ thiệt hại nhỏ với tỉ lệ thiệt hại lớn hơn, quy mô khổng lồ hơn.

Có rất ít những trường hợp được thông báo có phản ứng nặng sau tiêm vaccine, nhưng lại có rất nhiều người chịu ảnh hưởng nặng nề, thiệt mạng do không tiêm vắc xin. Minh chứng có rất nhiều.

Trong số các trẻ em mắc sởi rải rác ở nước ta trong năm 2021, có đến gần 99% có tiền sử chưa tiêm vaccine sởi hoặc không rõ tiền sử tiêm vaccine sởi. Số tử vong ở Mỹ do COVID-19 sở dĩ tăng cao một phần nguyên nhân do người dân, có cả nhân viên y tế, thờ ơ với tiêm vắc xin.

Đến nỗi giới chức nước này phải treo thưởng vé xem bóng bầu dục, uống bia và bốc thăm xổ số triệu đô để thu hút người đến tiêm phòng.

Lo ngại về tiêm vaccine chủ yếu liên quan tới chất lượng. Nhưng cần nhớ, để vaccine được thương mại hóa và phê duyệt, đó đã trải qua thử nghiệm diện rộng và tỉ lệ an toàn, hiệu quả phòng bệnh đượ chứng minh rất cao.

Bản chất vaccine rất ít, hoặc không có vấn đề. Vấn đề chủ yếu xuất phát từ quy trình tiêm chủng.

Một số nước do không có điều kiện hoặc xem nhẹ nên tổ chức tiêm lưu động và khá sơ sài, giản tiện, ngay trên đường phố. Điều này đảm bảo tốc độ tiêm nhanh, phủ rộng, nhưng khó tư vấn, theo dõi, giám sát kỹ trước và sau tiêm.

Đặc biệt, các đối tượng có bệnh nền, tiền sử dị ứng, mắc bệnh mãn tính thuộc nhóm nguy cơ phản ứng cao, và cần được sàng lọc cẩn thận.

Trình độ chuyên môn của cán bộ tiêm, khả năng sẵn sàng về thuốc men, phương tiện để xử lý cấp cứu khi có trường hợp sốc phản vệ cũng đóng vai trò quyết trong việc xử trí, cứu sống người bệnh.

Với sự chuẩn bị chu đáo, tập huấn kỹ lưỡng của cả hệ thống tiêm chủng quốc gia, sẽ là thiếu khôn ngoan nếu từ chối tiêm vaccine khi có cơ hội.

Bởi lẽ, cơ hội để được tạo miễn dịch với virus SarsCoV2 có lẽ sẽ không có nhiều, nhất là trong bối cảnh nhiều nơi, người dân muốn có vaccine để tiêm cũng cực kỳ khó khăn.

Rủi ro hay vận hội, hoài nghi hay tin tưởng tùy thuộc vào lựa chọn của mỗi người. Chỉ biết rằng, vaccine vẫn là vũ khí mạnh nhất của nhân loại để vượt qua những trận đại dịch./.