Thu hồi xe cơ giới hết niên hạn: Muốn thành công cần quyết tâm

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Việc hạn chế nguy cơ ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe cộng đồng ở các thành phố lớn là cần thiết. Vì thế, chủ trương thu hồi, loại bỏ phương tiện cơ giới cũ nát, lạc hậu, không đảm bảo tiêu chuẩn lưu hành, gây ô nhiễm môi trường tại Hà Nội và TP.HCM của Bộ Tài Nguyên và Môi trường đã nhận được sự đồng tình của đa số người dân.

"Nhà nước nên thu hồi những xe lâu đời. Những xe đó không đủ phanh đèn. Cơ quan chức năng phải thu hồi để răn đe, giáo dục.

"Xe thì kể cả xe máy, xe ô tô đều phát thải cả. Bây giờ xe máy, họ đi khói còn nhiều hơn ô tô đời cũ. Mấy trường hợp đó, cảnh sát giao thông nên nhắc họ đi bảo dưỡng".

"Những cái xe nào quá xuống cấp thì chúng ta thu hồi. Mà thu hồi thì cũng hơi quá, ví dụ nhà nước hỗ trợ một phần tiền để người ta có cơ hội đổi phương tiện khác".

Không chỉ người dân, về phía chuyên gia, PGS. TS Hồ Quốc Bằng - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu, Viện Môi trường và Tài nguyên, trường Đại học Quốc gia TP.HCM cũng cho rằng: Đây là chủ trương đúng, cần được ủng hộ. Bởi những năm gần đây, mức độ ô nhiễm không khí tại một số đô thị lớn, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM do bụi mịn PM2.5 gia tăng báo động, gây nguy hại đến sức khỏe cộng đồng.

Trong đó, đa phần nguồn phát thải từ hoạt động giao thông chiếm đến 45%. Và xe máy cũ, lạc hậu là nguyên nhân chính chiếm 71% trong tổng số các loại xe.

Theo kết quả thí điểm kiểm tra khí thải xe máy từ 5 năm trở lên trên địa bàn TPHCM năm 2020, ghi nhận khoảng gần 30% trong tổng số 10.000 phương tiện có lượng phát thải vượt mức an toàn đối với môi trường và sức khỏe con người. Sau khi được bảo trì, bảo dưỡng thì hiện tượng này có giảm. Cho thấy, việc kiểm soát, thu hồi xe cũ, hết niên hạn sử dụng đáng lẽ phải được thực hiện từ lâu.

"Muốn giảm ô nhiễm không khí của thành phố, đô thị thì tiến tới phải đăng kiểm, loại bỏ xe gây ô nhiễm môi trường. Bằng cách, dựa trên quy định về kiểm tra khí thải xe gắn máy. Yêu cầu chủ xe gắn máy phải bảo hành, bảo dưỡng xe. Nếu sau khi bảo hành, bảo dưỡng không đạt nữa thì tiến tới cấm xe lưu hành trên đường phố. Và giải pháp này ban đầu chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến người dân. Tôi cho rằng phải có bước tuyên truyền rõ ràng để người dân hiểu và đồng thuận chính sách này".

PGS. TS Hồ Quốc Bằng cũng kiến nghị nhà nước nên có chính sách khuyến khích doanh nghiệp thu hồi, xử lý những xe quá niên hạn này, thay vì thu giữ số lượng lớn phương tiện, lâu ngày càng nguy hại cho môi trường.

Trong đó bước đầu nên hỗ trợ chính các doanh nghiệp sản xuất hãng xe đó để thành lập các công ty con nhằm xử lý các xe cũ bị thu hồi.

Đồng góp ý về chủ trương, theo Luật sư Nguyễn Văn Hậu - Phó Chủ tịch Hội Luật gia TPHCM, đây không phải lần đầu nhà nước tính chuyện thu hồi, loại bỏ xe cũ nát, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều bất cập trong quá trình thực hiện.

"Năm 2010 Thủ tướng cũng đã phê duyệt đề án kiểm soát khí với các loại xe này. Và Bộ công an cũng đã ban hành thông tư quy định sẽ thu hồi giấy đăng ký xe, biển số xe hết niên hạn; tuy nhiên cũng không có điều khoản nào xử phạt trong trường hợp chủ phương tiện không chấp hành việc thu hồi.

Và hiện nay chưa có quy định niên hạn cho xe mô tô, xe gắn máy các loại. Do đó, việc triển khai các ý tưởng trên đều không thực hiện được, phải có lộ trình và giải pháp cụ thể.

Trước mắt, chúng ta phải hoàn thiện thể chế, phải có quy định niên hạn với xe gắn máy; tăng cường kiểm tra chất lượng đối với kiểm định xe ở các trung tâm tư nhân; đặc biệt kêu gọi người dân sử dụng phương tiện có số khung, niên hạn thì quản lý cũng như kiểm định mới dễ dàng".

Để chủ trương lần này đi vào thực tiễn, theo Tiến sĩ Vũ Anh Tuấn - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giao thông vận tải Việt Đức, trường Đại học Việt Đức, ngoài nền tảng pháp lý, nhà nước cũng cần có chính sách an sinh xã hội để nhận được sự ủng hộ nhất quán của người dân. Do việc làm này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và đời sống của một bộ phận người dân.

"Những hộ nghèo, hộ kinh doanh cần hỗ trợ thì liên quan đến chính sách an sinh xã hội. Bộ Tài nguyên Môi trường cũng phải đánh giá thực trạng đó để phối hợp với Bộ Lao động Thương binh và Xã hội có những chính sách bổ trợ. Nếu không có những chính sách đó thì việc giám sát và thực thi, cưỡng chế là cực kì khó khăn".

Về công tác xử lý, thu hồi xe cũ nát, cơ quan chức năng còn vướng nhiều bất cập. Thông tin từ Phòng CSGT đường bộ - đường sắt Công an TP.HCM cho biết, hiện các bãi thu giữ xe cũ, nát vô chủ bị bỏ lại vẫn còn chưa thể xử lý được, nói chi đến công tác thu hồi phương tiện cũ vẫn đang lưu thông.

Sau nhiều ý kiến, Bộ Tài Nguyên và Môi trường đề nghị các địa phương cần nghiên cứu giải pháp, xây dựng lộ trình thực hiện, không nên vội vàng.

Trước mắt nhà nước cần siết chặt xử phạt để hạn chế các phương tiện không đảm bảo tiêu chuẩn lưu hành; tiếp tục đẩy mạnh mạng lưới giao thông công cộng; đồng thời tăng cường khuyến cáo người dân hạn chế dùng phương tiện cũ nát gây nguy cơ ô nhiễm môi trường.

Chủ trương thu hồi, loại bỏ xe cơ giới cũ nát, không đảm bảo tiêu chuẩn lưu hành là cấp thiết nhưng thực hiện không phải dễ, cần quyết tâm của cả chính quyền và người dân. Do đó, nhà nước phải tính toán kỹ lưỡng để có giải pháp và lộ trình thích hợp nhằm mang lại hiệu quả thực tiễn.

Mời quý vị đến với góc nhìn này của VOVGT qua bình luận nhan đề: “Thu hồi xe cơ giới hết niên hạn: Muốn thành công cần quyết tâm”.

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, cả nước có hơn 220.000 xe hết niên hạn sử dụng, trong đó hơn 170.000 xe tải và gần 53.000 xe chở người. Riêng năm 2020, cả nước có gần 16.500 ô tô hết niên hạn sử dụng. Điều đáng nói là rất ít chủ các xe này chấp hành quy định nộp lại biển số và giấu tờ đăng ký xe cho cơ quan quản lý.

Ngoài ra có một lượng xe máy cũ nát lên đến hàng triệu xe nhưng chưa có tiêu chuẩn nào gọi là hết niên hạn hay chưa đang được lưu hành phổ biến khắp nơi trong thời gian qua.

Như vậy, hàng ngày trên các đường phố hay vùng nông thôn vùng sâu vùng xa, nhất là vùng đồi núi cao, việc bắt gặp những chiếc xe gắn máy, xe ô tô nhả khói đen sì hay cũ nát đang hoạt động rất có thể là các xe đã hết niên hạn từ lâu.

Xe cũ nát hoặc hết niên hạn lưu hành là một trong những nguyên nhân khiến mức độ ô nhiễm môi trường ở TP.HCM, Hà Nội và các đô thị ngày càng gia tăng trầm trọng. Ai cũng hiểu nhưng vẫn không sao dẹp bỏ.

Nguyên nhân cơ bản là hành lang pháp lý chưa chi tiết, cụ thể rõ ràng. Đồng thời do ngại đụng chạm đến quyền lợi của một số người lao động, người khó khăn dễ gây phản ứng của dư luận nên các cơ quan quản lý và thực thi còn chần chừ.

Cụ thể là dự luật sửa đổi về Luật giao thông Đường bộ dù có phần quy định về kiểm soát khí thải nhưng chưa được thông qua nên chưa cơ sở để xử lý. Đối với xe ô tô dù có quy định về xe hết niên hạn nhưng cũng không dễ thu hồi và xử lý vi phạm.

Ngay tại TP.HCM có khoảng 3.400 xe hết niên hạn nhưng không nhiều chủ xe”hết đát” nộp lại giấy tờ; có chủ xe còn cố tình hoán cải, làm giả giấy tờ, biển số để lưu thông.

Ở khu vực miền núi hay vùng sâu, vùng xa do ít có sự kiểm soát của lực lượng chức năng xe hết niên hạn được tuồn về để phục vụ sản xuất nông nghiệp, chuyên chở nông sản hàng hóa, đất đá vẫn diễn ra thường xuyên.

Mặc dù hiện nay các ngành chức năng như Đăng kiểm, cảnh sát giao thông thường xuyên liên hệ trao đổi về số lượng, thời hạn của các xe đang lưu hành cũng như thông báo cho các chủ xe biết về việc xe đã quá hạn sử dụng; yêu cầu các trung đăng kiểm giám sát, không cấp mới nhưng nhiều chủ xe vẫn phớt lờ, không thực hiện.

Cũng tại TP.HCM, tình trạng xe cũ nát, xe hết niên hạn theo giấy tờ hoặc số khung, số sườn không có người nhận ở các bến xe và tại các nơi tạm giữ xe của lực lượng Cảnh sát giao thông lên đến hàng ngàn chiếc để bụi bặm bám đầy hết qua năm này đến năm khác ẫn tồn tại nhưng vẫn chưa có hướng xử lý.

Đây chính là những thách thức rất lớn đặt ra cho công tác thu hồi xe quá niên hạn nhiều năm qua.

Rõ ràng đã đến lúc nếu chần chừ không thể hiện một quyết tâm chính trị đủ mạnh,xây dựng được các chỉ dẫn pháp lý rõ ràng, cụ thể để xe hết niên hạn tiếp tục lưu thông thực sự là những mối nguy hại rất lớn về môi trường do ô nhiễm bởi phát thải. Đồng thời có thể là nguyên nhân gây nên những tai nạn thảm khốc, oan nghiệt do xe hết đát gây nên.

Ngoài ra, việc kiểm soát khí thải xe gắn máy cũng phải được làm đồng bộ tránh tình trạng sợ dư luận phản ứng lại chùn tay. Cương quyết xử lý thu hồi các xe vi phạm; có chính sách hỗ trợ chủ xe chuyển đổi xe cũ sang xe mới. Vận động các doanh nghiệp thể hiện trách nhiệm của nhà sản xuất trong việc chuyển đổi này.

Ngoài ra đẩy mạnh tuyên truyền để mọi người ý thức hơn trong việc duy tu bảo dưỡng phương tiện, hạn chế thấp nhất khí thải ra môi trường. Chủ động từ bỏ phương tiện xe cũ nát,xe hết niên hạn để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Như vậy cùng với hành lang pháp lý rõ ràng, muốn thu hồi xe hết niên hạn cần có sự vào cuộc với quyết tâm cao nhất mới thành công./.