'Thời cơ vàng' để chiến thắng tin giả

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Nghị định 15 của Chính phủ có hiệu lực từ 15/4/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính về bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử.

Nghị định đã bổ sung nhiều chế tài mới xử lý các vi phạm về bưu chính, viễn thông và Internet. Trong đó, có việc xử phạt nặng đối với hành vi tung tin giả trên mạng xã hội và nới rộng đối tượng xử phạt.

Chỉ ít ngày sau thời điểm Nghị định 15 có hiệu lực, đã có những trường hợp đầu tiên bị xử phạt. Đáng chú ý là Đinh Văn Huynh (sinh năm 1984, trú tại huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh), bị phạt 7,5 triệu đồng sau khi bình luận trên một trang mạng xã hội, gán ghép bị can trong một vụ án với con ruột lãnh đạo tòa án tỉnh Thái Bình chỉ vì hai nhân vật này cùng họ và tên đệm giống nhau.

Những trường hợp chia sẻ thông tin không kiểm chứng, sai sự thật khác cũng bị xử phạt mạnh tay và khiến chính người bị xử phạt bất ngờ, phần lớn đều ít suy nghĩ về hậu quả trước khi nhấn nút enter trên bàn phím.

Chia sẻ quan điểm về vấn đề này, chị Nguyễn Lan Hương (quận Hà Đông, Hà Nội) cho rằng, mạng xã hội mang lại nhiều giá trị tích cực, nhưng cũng có thể gây ra nhiều hệ lụy không mong muốn.

Người dùng có thể bị xâm phạm đời tư, bị lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, thậm chí, trên mạng xã hội còn tràn lan những lời nói tục, những lời bình luận miệt thị, “ném đá” tập thể,.. đặc biệt là thông tin sai sự thật ngày càng gia tăng.

“Trên mạng xã hội có rất nhiều thông tin, nếu tung những tin không đúng sự thật thì nó ảnh hưởng đến rất nhiều người, nhiều khi nó còn tác động nguy hiểm thì việc xử phạt những thông tin không đúng sẽ rất là tốt để nhằm hạn chế những tin này, tránh gây ảnh hưởng hoang mang cho người dân, tăng mức xử phạt thì cũng tăng mức răn đe cho người dân"

Chung quan điểm, Hoàng Long Giang, sinh viên Đại học Công nghệ Bưu chính Viễn thông cho rằng, với nhiều quy định chi tiết hơn, tăng mức xử phạt thì người dân sẽ có thói quen kiểm chứng thông tin cũng như cẩn trọng hơn trước khi chia sẻ một thông tin nào đó:

"Bây giờ đưa ra hình phạt như thế thì người ta cũng sẽ sợ, trước khi chia sẻ thì người ta sẽ xem tin, chứng nhận xem nó có tính chính xác cao không".

Với khoảng 60 triệu tài khoản, Việt Nam là 1 trong 10 nước có lượng người dùng Facebook và YouTube cao nhất thế giới. Nạn tin giả được chia sẻ vô tội vạ cũng là một mặt trái đi kèm. Do đó, Nghị định 15 thay thế Nghị định 174, với nhiều quy định chi tiết hơn được kỳ vọng sẽ đem lại hiệu quả trong việc hạn chế tin tức độc hại.

Trao đổi với VOV Giao thông, PGS.TS Trần Thu Hương, Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn cho rằng, trong thời đại công nghệ thông tin như hiện nay, việc xác thực thông tin đăng tải trên mạng không dễ. Nghị định 15 đã tạo cơ chế cho nhà chức trách kiểm soát, giám sát, hạn chế rất nhiều luồng thông tin không đúng, qua đó tăng niềm tin của người dân đối với các luồng thông tin chính thống.

Hiệu quả thực tế của Nghị định 15/2020 có thể nhận thấy rất rõ qua cách sử dụng mạng xã hội của người dân trong hơn 1 tháng qua, khi không còn sự phản ứng ngay lập tức trước những thông tin trên mạng mà bắt đầu có sự tìm hiểu, bình tĩnh chọn lọc thông tin.

"Gần đây khi mà người dân xem thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng, bao gồm trên mạng nữa thì không phải tin ngay lập tức mà bắt đầu có sự dè chừng hơn. Cũng rất nhiều người ta khi đọc thông tin đấy thì họ đưa ra comment hoặc suy nghĩ cho bản thân rằng cần phải thận trọng. Nếu không thì thông đấy sẽ khiến mình bị tổn hại, hoặc thông tin đấy là bịa đặt".

Trong khi đó, Luật sư Phạm Thành Tài, Giám đốc Công ty luật Phạm Danh nhận định, trong thời gian gần đây, tận dụng dịch bệnh và các vấn đề nhạy cảm trong xã hội, một số đối tượng đã làm nhiễu loạn thông tin, gây hoang mang dư luận nhằm mục đích câu like.

Việc tăng cường xử phạt những hành vi vô trách nhiệm trên mạng xã hội là rất cấp bách.

“Trong thời gian vừa qua thì theo tôi thấy, nhờ sự vào cuộc của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tăng cường rà soát và xử lý nghiêm các đối tượng có hành vi tung tin giả trên các trang mạng xã hội,và cùng các cơ quan truyền thông thì đã ngăn chặn và giảm bớt được phần nào tình trạng tung tin giả trên mạng xã hội, đồng thời kiểm soát được những thông tin sai sự thật".

Cũng theo luật sư Thành Tài, điểm đặc biệt củaNghị định 15/2020 là đã quy định tăng mức xử phạt và mở rộng các đối tượng, hành vi bị xử phạt vi phạm, làm tăng tính răn đe và giúp ngăn chặn triệt để đối với các hành vi tung tin giả trên mạng xã hội.

“Theo quy định tại Nghị định số 15/2020 này, không những đối tượng có hành vi đưa thông tin giả mạo sai sự thật bị xử phạt hành chính mà những hành vi chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật cũng sẽ bị xử phạt. Điều này nhằm nâng cao trách nhiệm của người dân trong việc sử dụng mạng xã hội, cung cấp hoặc chia sẻ những thông tin”

Bày tỏ quan điểm với VOV Giao thông, ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm đào tạo quản trị và an ninh mạng ATHENA cũng lưu ý, trong cuộc chiến chống tin giả, mỗi người dân cần thể hiện trách nhiệm cao hơn nữa trong việc đưa, chia sẻ thông tin, trở thành một phần của “lá chắn” trước những luồng thông tin độc hại.

“Thời cơ vàng” để chiến thắng tin giả

Việc ra đời Luật an ninh mạng và sau đó là Nghị định 15 chú trọng xử lý các hành vi đưa thông tin sai sự thật trên mạng xã hội đã tạo ra cú hích về nhận thức với cư dân mạng. Trước khi click chuột, nhấn nút enter, họ buộc phải cẩn trọng hơn.

Suy nghĩ về môi trường mạng xã hội của người dùng internet Việt Nam cũng không còn ngây ngô, họ khó bị “dắt mũi” và định hướng bởi những luồng thông tin gây sốc, mang tính kích động như trước.

Một tờ báo phiên bản Việt ngữ nước ngoài từng bị tẩy chay bởi người dùng mạng xã hội sau hàng loạt bài đăng thông tin phiến diện, chỉ chăm chăm vào những mặt tiêu cực đời sống chính trị, kinh tế, xã hội Việt Nam.

Một trang hoạt động chống phá Nhà nước đã trở thành mục tiêu châm biếm, giễu cợt sau những nghi vấn thiếu cơ sở về việc có hay không Việt Nam giấu dịch Covid-19. Ngay cả khi nước ta được các quốc gia, tổ chức thế giới ngợi khen, trang này vẫn có những bài viết xuyên tạc những nỗ lực của các cơ quan chức năng.

Những luồng thông tin giả được ngụy tạo một cách tinh vi, thổi phồng nguy cơ dịch bệnh, gây khủng hoảng tâm lý xã hội từ các facebooker nhiều lượt theo dõi cũng nhanh chóng bị các chuyên gia uy tín trong nước lên tiếng “vạch trần”.

Chưa khi nào, những thông tin giả mạo, xuyên tạc lại bị đẩy lùi với một “thế trận tổng lực” từ người dùng mạng xã hội như hiện nay. Và cũng chưa khi nào, uy tín từ các nguồn tin chính thống lại nhận được sự trân trọng và quan tâm lớn đến vậy từ cộng đồng mạng.

Có thể nhận thấy, trong cơn “khát” thông tin chính xác, trung thực giữa “ma trận” tin giả hiện nay, nhiều cơ quan truyền thông báo chí đã vươn lên, tìm được chỗ đứng vững chắc trong lòng bạn đọc, bạn nghe đài.

Đặc biệt, fanpage chính thức của các cơ quan Nhà nước như Văn phòng Chính phủ, Bộ Y tế, Ủy ban ATGT Quốc gia, Cục Cảnh sát Hình sự, Công an TP Hà Nội đã xây dựng được lượng người theo dõi trung thành, trở thành địa chỉ khả tín để xác minh thông tin thật giả trên mạng xã hội.

Có nhiều thông tin quan trọng, như Chỉ thị giãn cách xã hội của Thủ tướng đã được đưa lên sớm nhất trên mạng xã hội để kịp thời tiếp cận đến đông đảo nhân dân một cách tối đa. Cách làm này thể hiện rõ tầm nhìn và khả năng nắm bắt “thời cơ vàng” từ phía đội ngũ làm truyền thông Nhà nước.

Về lý thuyết, tin giả rất hấp dẫn, gợi trí tò mò với công chúng và khó bị đánh bại. Nhưng, với nội dung, cách thức tiếp cận đúng đắn, kịp thời, thân thiện và “có nghề”, thông tin chính thống chắc chắn vẫn có cơ hội của riêng mình.