Thiên lý hữu tình: Người anh hùng giữa đời thường

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Chúng tôi có cuộc gặp gỡ cùng bác Nguyễn Viết Trì – cựu chiến binh trung đoàn 20, quân khu 9 tại chính căn nhà nhỏ của bác trên con phố hàng Đào.

Người chiến sĩ năm xưa vẫn mang theo những thương tật của chiến tranh để lại, trên tay bác vẫn nâng niu cuốn sổ tay màu đỏ, bởi đó là những dòng chữ lưu giữ những kỉ niệm, không chỉ vậy bác còn cẩn thận ghi chép lại tên các đồng đội của mình – những liệt sĩ vô danh vẫn đang chờ được tìm lại tên để được trở về với gia đình. 

Nặng lòng với những đồng đội đã ngã xuống vì độc lập dân tộc, suốt nhiều năm qua người lính năm xưa nay đã bước sang tuổi 66, mang trong mình nhiều thương tật sau chiến tranh để lại nhưng vẫn rong ruổi đi khắp miền Tây Nam của Tổ quốc để tìm lại tên cho những đồng đội của mình đã hi sinh ở mặt trận Kiên Giang. 

Hành trình tâm linh bắt đầu từ việc bác cùng với những cựu chiến binh trung đoàn 20, quân khu 9 xây dựng bia tưởng niệm cho các đồng đội liệt sĩ E20 hi sinh giai đoạn từ 1965-1975 tại ấp Hai 2 Lành, xã Ngọc Hòa, huyện Giồng Riềng, Tỉnh Kiên Giang để tri ân đến các liệt sĩ đã hi sinh, còn phiêu bạt nơi chiến trường xưa, vô danh trên bia mộ.        

Khi được hỏi về hành trình tìm kiếm, bác kể mỗi chuyến đi mất chừng 3 ngày, những nơi ở tận các tỉnh vùng sâu vùng xa, đi lại khó khăn như Hòa Bình, Sơn La, hay Yên Bái… thì sẽ lâu hơn và việc tìm kiếm thân nhân liệt sĩ cũng khó hơn, nhất là khi những thông tin còn lại đã ít ỏi đôi khi còn không hoàn toàn chính xác, rất khó hỏi thăm.

Đã thế có nơi không có ban liên lạc, chỉ có thể hỏi thăm qua các mế và người dân bản địa nhưng họ lại chỉ nói được tiếng dân tộc. Chính bởi không hiểu được ngôn ngữ nên việc tìm kiếm như mò kim đáy bể.        

Một chuyến xe bốn người chiến sĩ nhưng bởi tuổi đã cao cộng thêm những thương tật sau chiến tranh nên có hai bác phải thường xuyên thay nhau đổi lái, rồi dừng nghỉ nhiều lần cho bớt mệt, chưa kể những quãng đường phải đi bộ, leo dốc rất khó đi.

Bác bảo lo nhất những hôm gặp trời mưa bão vì vùng đồi núi hay sạt lở rất nguy hiểm nhưng vì xa xôi hẻo lánh nên các bác cũng không dám dừng nghỉ quá lâu, phải đi nhanh cho kịp bằng mọi giá tối là phải đến được thị trấn.

Thế mà có những hôm cũng phải tới 12h khuya các bác mới tìm được nhà trọ để nghỉ lại, chưa kể có những lần đi lạc do không quen đường xá.     

Chi phí cho mỗi chuyến đi và việc tìm kiếm đều lấy từ đồng lương hưu ít ỏi của bác cùng những cựu chiến binh E20 tại Hà Nội.

Khó khăn về kinh phí là không thể tránh khỏi, vậy còn trở ngại nào nữa không? Bác cười và bảo chính ra khó khăn nhất trong hành trình đi tìm đồng đội đôi khi lại đến từ chính những gia đình liệt sĩ.

Bởi trải qua hàng nửa thế kỉ họ không còn hi vọng vào những tin tức của người thân, nên có những gia đình không còn lòng tin và không muốn kết nối, thậm chí còn không chào đón khi bác tìm đến.

Nhưng điều đó chưa bao giờ làm bác nản lòng, cũng bởi trái tim kiên cường của người lính, và cũng bởi chính những cuộc tìm kiếm thành công chính là động lực và để lại rất nhiều cảm xúc không bao giờ quên.          

Bác Nguyễn Viết Trì chia sẻ: "Trong cuộc hành trình đi tìm kiếm và trả lại tên cho 27 liệt sĩ có rất nhiều kỉ niệm. Như gia đình liệt sĩ Nguyễn Văn Giáp, quê ở Kim Sơn – Ninh Bình. Khi chúng tôi đến kết nối, liên lạc với gia đình để tìm kiếm thì cha của liệt sĩ lúc đó đã 105 tuổi vẫn ngày đêm canh cánh làm sao để tìm được và đưa con trai về theo tâm nguyện của vợ ông lúc đi xa.

Cụ nói : Tôi yếu rồi, nhưng cố gắng mỗi bữa ăn cho được một bát cơm, cốc sữa để cho đón thằng Giáp về. Đến ngày 30 tháng 8 năm 2000 liệt sĩ Giáp đã được tìm thấy mộ và vinh danh tại nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Kiên Giang. Cụ Hán cười nói với bà con hàng xóm : Thế là có thể tôi nhắm mắt được rồi. Đúng như vậy 50 ngày sau cụ trở về thế giới bên kia".         

Tôi ước giá mà quý vị cũng đang ngối đối diện trước mặt bác Trì để thấy được sự nghẹn ngào thắt lại khi kể về câu chuyện này của người lính năm xưa, người đã từng chẳng sợ khổ, sợ khó, sợ nguy hiểm. Ấy thế mà khi kể về đồng đội của mình lúc nào cũng chực rơi nước mắt.     

Đến nay, mặc dù tuổi đã cao, sức đã yếu, nhưng nhiệt huyết của người lính Cụ Hồ năm xưa vẫn không hề suy giảm, vẫn miệt mài với công việc này và xem đó như là một mệnh lệnh đến từ trái tim. Suốt 4 năm qua dù sức khỏe không còn như xưa, mang trong mình các thương tật nhưng bác nói vì cả cuộc đời này tôi mang ơn, tôi nợ các đồng đội nhiều quá.

Bước chân vào nghĩa trang là tôi chảy nước mắt vì còn nhiều đồng đội vô danh. Tôi làm tất cả những gì có thể cũng là để trả ân nghĩa, trả lại tên cho các anh, những nguời đã hy sinh thân mình cho đất nước, cho chúng tôi được sống.        

Ngày bác trăn trở, đêm thì nằm mơ về đồng đội, nên bác mong những giấc mơ đó sẽ thành hiện thực: "Nếu như sức khỏe, trí tuệ còn minh mẫn và cho phép vì chúng tôi là thương binh có nhiều bệnh tuổi già, nếu được sự tin tưởng và hợp tác của các gia đình liệt sĩ sắp tới sẽ thắp lên những hi vọng có thể tìm được khoảng 50 liệt sĩ ở nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Kiên Giang và xa hơn nữa là tìm kiếm được khoảng 400 liệt sĩ E20 quân khu 9 thời kì 71-75". 

Nói đến đây chúng tôi xin phép được đặt tên cho câu chuyện ngày hôm nay là “Người anh hùng giữa đời thường”. Bởi những năm tháng chiến tranh ác liệt đã lùi xa nhưng chính nỗi nhớ thương những đồng đội đã nằm lại trên chiến trường năm xưa đã thôi thúc người lính tuổi nay đã cao lại một lần nữa đứng lên vác trên vai là yêu thương làm hành trang đi tìm lại tên cho đồng đội.  

Trước khi chia tay để ra về, bác Trì vẫn không quên dặn dò: Cô ơi, cô nhớ về nhắn giúp tôi với các gia đình thân nhân liệt sĩ của trung đoàn 20, quân khu 9 hãy có lòng tin, cứ tin tưởng vào chúng tôi để tiếp tục tìm kiếm trả lại tên cho các đồng đội của tôi càng sớm càng tốt cô nhé!

Tôi bắt tay bác trong niềm xúc động: Vâng bác yên tâm và nhớ giữ gìn sức khỏe để nối dài những hành trình yêu thương từ quá khứ tới hiện tại và tương lai bác nhé.

----

Chiến tranh đã lùi xa nhưng ký ức về những năm tháng hoa lửa vẫn chưa một lần phai nhạt trong tâm thức những người lính năm nào.

Đâu đó trên khắp đất Việt thân yêu, hình ảnh những cựu binh lăn lộn khắp nơi, cả những nơi núi cao vực thẳm tìm "tên tuổi" cho đồng đội. Mong sao câu chuyện về người anh hùng giữa đời thường mà Thiên lí hữu tình kể cùng quý vị ngày hôm nay sẽ góp sức cùng bác Viết Trì lan tỏa niềm tin, hi vọng để san sẻ bớt những mất mát không bao giờ có thể lấp đầy…

Nếu bạn có những câu chuyện hữu tình trên các cung đường của cuộc sống, hãy chia sẻ với chúng tôi qua fanpage: Thiên lý hữu tình, hoặc email: [email protected]. Chương trình phát sóng chiều thứ Ba, phát lại chiều thứ Năm hàng tuần trên kênh VOV Giao thông.

Để nghe thêm hoặc nghe lại chương trình, thính giả có thể truy cập website vovgiaothong.vn, các ứng dụng: Spotify, Apple Podcast; Google Podcast với từ khoá: VOVGT, VOV giao thông; hoặc gõ tên các chương trình.