Tài xế công nghệ đòi trả tiền chờ giữa các chuyến xe

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Các tài xế Uber trên khắp nước Anh mới đây đình công 24 giờ, tổ chức đi bộ tuần hành tại 8 thành phố lớn trong đó có London, nhằm phản đối ứng dụng gọi xe này trả lương quá thấp và sa thải vô cớ.

Ông James Farrar, Tổng thư ký Hiệp hội Tài xế và Người giao hàng, đại diện cho các lái xe công nghệ tại Anh cho biết, Uber đang tăng cường sử dụng công nghệ giám sát bằng nhận diện khuôn mặt. Mỗi khi tài xế đăng ký làm việc, họ phải chụp một bức ảnh selfie sau đó được hệ thống tự động so sánh với ảnh trên hồ sơ tài khoản của Uber.

Kết quả là hàng trăm tài xế bị cho thôi việc một cách bất công, bị buộc tội ‘hoạt động gian lận’ mà không hề có bằng chứng: “Thay vì cố gắng bịt miệng công đoàn khi những sai sót công nghệ bị phát hiện, Uber nên bảo vệ các tài xế bị sa thải không công bằng và quyền được tiếp cận quy trình khiếu nại một cách hợp pháp”

Kể từ khi bật ứng dụng đến lúc nhận được một cuốc đặt xe, các tài xế công nghệ phải tốn khá nhiều thời gian chờ đợi.  Hiệp hội Tài xế và Người giao hàng tại Anh cho rằng, đây cần xem là thời gian làm việc. Do đó, tổ chức này cáo buộc Uber lừa dối 40% tiền lương của họ khi không trả tiền cho khoảng thời gian chờ đợi giữa những chuyến xe.

Ông Yaseen Aslam, Chủ tịch Hiệp hội Tài xế và Người giao hàng khẳng định, các tài xế biết rằng họ xứng đáng được hưởng những quyền lợi hợp pháp nhiều hơn những gì Uber cung cấp. Cuộc đình công này mới chỉ là khởi đầu và sẽ còn bất ổn cho tới khi Uber đảm bảo quyền lợi cho các tài xế: “Thật đáng xấu hổ khi Uber tiếp tục thách thức phán quyết của tòa án cao nhất nước Anh để lừa dối 70.000 tài xế và không trả tiền cho 40% thời gian làm việc thực sự của họ”.

Cáo buộc của ông Yaseen Aslam dựa trên cơ sở, giữa tháng 3/2021, tòa án tối cao ở London ra phán quyết, tài xế Uber phải được hưởng các quyền của người lao động. 

Theo đó, Uber không được coi tài xế là đối tác lao động tự do mà phải cấp cho họ tư cách nhân viên, với những lợi ích bao gồm mức lương tối thiểu (gần 9 bảng Anh/giờ). Bên cạnh đó, các lái xe công nghệ cũng được chi trả lương cho những ngày nghỉ lễ và lương hưu.

Khảo sát của tổ chức Fairwork, được tài trợ bởi Đại học Oxford cho thấy, thời gian chờ đợi không được trả lương là một trong những vấn đề phổ biến nhất mà người lao động cảm thấy bức xúc trên các ứng dụng công việc, trong đó có ứng dụng gọi xe Uber. Trong một báo cáo năm 2021, Fairwork cho Uber điểm số 2/10 về cách đối xử với người lao động.

Chia sẻ với Fairwork, một tài xế công nghệ cho biết, thời gian chờ không được trả tiền có nghĩa ông chỉ có thể kiếm được 30 bảng Anh cho một ngày làm việc từ 10-12 tiếng: “Từ 5h đến 9h các chuyến xe có thể nối tiếp nhau liên tục. Tuy nhiên, ngoài giờ cao điểm, tôi phải chờ đến 45 phút mới có một chuyến”.

Chấp nhận phán quyết của tòa, Uber cho biết, sẽ cấp tư cách nhân viên cho các tài xế tại Anh, với lợi ích bao gồm mức lương tối thiểu, ngày nghỉ lễ và lương hưu. Đây là lần đầu tiên, hãng gọi xe công nghệ hàng đầu của Mỹ cấp quyền nhân viên cho các đối tác lái xe trên thế giới.

Tuy nhiên, Uber cũng than phiền rằng, họ không thể kiểm soát được các tài xế làm gì khi đăng nhập vào ứng dụng nhưng không vận chuyển khách. Theo Uber, trong thời gian bật ứng dụng, các tài xế thậm chí rất có thể đang chở khách cho các ứng dụng khác là đối thủ cạnh tranh của họ. Đại diện Uber khẳng định, sẽ làm việc với các nghiệp đoàn để nâng cao tiêu chuẩn tài xế trong thời gian tới.

Tại Việt Nam, hình thức gọi xe công nghệ ngày càng phổ biến, thu hút đông đảo lực lượng lao động. Tuy nhiên, quyền lợi người lao động tham gia vào mô hình ‘kinh tế chia sẻ’ của các doanh nghiệp vận hành chưa được đảm bảo và đối xử công bằng.

Theo Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ nhiệm Ðoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh, điểm mấu chốt để hình thành quan hệ lao động là phải có quan hệ trả lương giữa người sử dụng và người lao động. Thực tế hiện nay, hãng xe làm nhiệm vụ kết nối với hành khách và được hưởng một khoản chiết khấu từ doanh thu của người chạy xe. Do đó, cần xác định những người chạy xe công nghệ với tư cách là một nhân viên, một người lao động; qua đó xác lập quan hệ việc làm, quan hệ lao động giữa họ và người sử dụng lao động để bảo đảm quyền lợi về lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và các phúc lợi khác.