Quản lý thị trường: Tăng quyền nhưng cần kiểm soát lạm quyền

TĂNG THẨM QUYỀN, TĂNG TÍNH CHỦ ĐỘNG

Nghị định số 148/2016 quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Quản lý thị trường và Nghị định số 78/2019 sửa đổi đã từng bước tạo ra cơ sở pháp lý quan trọng cho giai đoạn kiện toàn mô hình tổ chức và hoạt động của lực lượng quản lý thị trường...

Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Quản lý thị trường gồm có 16 điều, tuy ngắn nhưng hướng tới mục tiêu giải quyết triệt để những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn triển khai Nghị định 148/2016.

Bảo đảm sự minh bạch, rõ ràng và thống nhất của hệ thống pháp luật; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân kinh doanh và người tiêu dùng; góp phần ổn định thị trường, phát triển kinh tế xã hội.

Đồng thời xây dựng hình ảnh người kiểm soát viên quản lý thị trường thân thiện, gần gũi vì lợi ích của người dân, doanh nghiệp và xã hội.

So với quy định hiện hành dự thảo Nghị định lần này quy định 4 ngạch công chức quản lý thị trường, bao gồm: Kiểm soát viên cao cấp thị trường; kiểm soát viên chính thị trường; kiểm soát viên thị trường và kiểm soát viên trung cấp thị trường.

Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định mã ngạch công chức, tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ của các ngạch công chức Quản lý thị trường sau khi thống nhất với Bộ trưởng Bộ Nội vụ.

Dự thảo Nghị định cũng bổ sung thêm thẩm quyền ban hành quyết định kiểm tra việc chấp hành pháp luật của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thương mại đối với chức danh cấp trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục nghiệp vụ Quản lý thị trường; Đội trưởng Đội Quản lý thị trường cấp huyện trực thuộc Cục Quản lý thị trường cấp tỉnh; Đội Quản lý thị trường liên huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Đội Quản lý thị trường chuyên ngành; Đội Quản lý thị trường cơ động.

Quy định này nhằm gia tăng thẩm quyền và tính chủ động của lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh phòng, chống, xử lý các hành vi vi phạm hành chính ngày càng tinh vi hiện nay. Đồng thời đẩy mạnh phát triển lực lượng quản lý thị trường theo hướng chính quy, chuyên nghiệp và từng bước hiện đại trong tình hình mới.

Ngoài ra, đối với việc cấp hiệu và trang phục quản lý thị trường, Nghị định đã quy định cụ thể và chi tiết về mẫu, quy cách trang phục, cấp hiệu của lực lượng quản lý thị trường; Bộ Công Thương quy định cụ thể về chế độ cấp phát, quản lý và sử dụng cấp hiệu, trang phục quản lý thị trường.

Quy định này khá quan trọng, bởi lẽ sau 64 năm hình thành và phát triển, trang phục và cấp hiệu của lực lượng quản lý thị trường có nhiều điểm tương đồng với các lực lượng vũ trang khác, gây nhầm lẫn trong nhân dân và khó khăn trong việc thực thi công vụ.

BỔ SUNG THẨM QUYỀN BAN HÀNH QUYẾT ĐỊNH ĐIỀU TRA

Với những quy định mới, Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Quản lý thị trường sẽ tác động ra sao đến công tác đấu tranh phòng chống các vi phạm trong kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thương mại hiện nay?

Phóng viên Hoàng Hà của VOVGT có cuộc phỏng vấn ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng Cục Quản lý thị trường - đơn vị chịu trách nhiệm chính xây dựng Nghị định này.

PV: Xin ông cho biết lý do ban hành Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Quản lý thị trường?

Ông Trần Hữu Linh: Pháp lệnh Quản lý thị trường được Quốc hội thông qua năm 2016, sau đó Chính phủ đã ban hành Nghị định 148 quy định chi tiết một số điều của Pháp lệnh Quản lý thị trường.

Tuy nhiên qua triển khai đến nay một số vấn đề mới nảy sinh và đặt ra yêu cầu phải nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện để đảm bảo minh bạch, thống nhất trong hệ thống pháp luật và tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao.

Tháng 10/2018 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định chuyển đổi mô hình lực lượng quản lý thị trường thành Tổng cục Quản lý thị trường và các Cục Quản lý thị trường địa phương. Đồng thời Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính có quy định tăng thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của một số chức danh quản lý thị trường.

Do vậy chúng tôi phải sửa Nghị định 148 để tương thích với Luật Xử lý vi phạm hành chính có hiệu lực đầu năm 2022.

Và theo điều 39 của Pháp lệnh Quản lý thị trường Chính phủ quy định chi tiết những vấn đề liên quan đến biển hiệu, cấp hiệu, cờ hiệu, đặc biệt là trang phục và các thiết bị cần thiết khác thống nhất cho lực lượng quản lý thị trường.

Hiện nay đang giao Bộ Công thương quy định mẫu, quy cách, chế độ cấp phát...chúng tôi đang nghiên cứu để sửa đổi sao cho phù hợp với các quy định của ngành công thương và Pháp lệnh Quản lý thị trường.   

PV: Xin ông cho biết những điểm nổi bật của Dự thảo Nghị định lần này?

Ông Trần Hữu Linh: Hiện nay dự thảo kế thừa những quy định đang còn phù hợp và khắc phục những vướng mắc về mặt pháp lý trong thực tiễn áp dụng của Nghị định 148 sửa đổi.

Quy định cụ thể về trang phục, cấp hiệu mới của công chức quản lý thị trường thay thế cho trang phục cũ, để hình ảnh quản lý thị trường gắn bó hơn với người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó dự thảo quy định bổ sung thêm thẩm quyền ban hành quyết định kiểm tra việc chấp hành pháp luật của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thương mại đối với chức danh cấp trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục nghiệp vụ Quản lý thị trường - đơn vị trực thuộc Tổng cục Quản lý thị trường.

Đồng thời quy định liên quan đến ngạch công chức, quản lý công chức sẽ có sự chỉnh lý cho phù hợp với những quy định mới về cán bộ công chức hiện nay.

PV: Dự thảo Nghị định này nếu được thông qua sẽ tác động như thế nào đến công tác quản lý thị trường, đấu tranh phòng chống các hành vi vi phạm hành chính của các cá nhân, DN?

Ông Trần Hữu Linh: Công tác phòng chống gian lận thương mại, hàng giả hàng nhái, an toàn thực phẩm và các hành vi gian lận thương mại mới... đối với chúng tôi việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý là cực kỳ quan trọng.

Do vậy việc ban hành Nghị định lần này sẽ góp phần củng cố, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho công tác quản lý thị trường. Đặc biệt nâng cao năng lực, hiệu quả công tác đấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thương mại, đẩy mạnh phát triển lực lượng quản lý thị trường theo hướng chính quy, chuyên nghiệp.

Và từng bước hiện đại để phục vụ sự nghiệp CNH-HĐH đất nước, lấy người dân làm trung tâm và lấy thước đo sự hài lòng của người dân, DN để đánh giá chất lượng hoạt động của đội ngũ công chức.

PV: Xin cảm ơn ông!

TĂNG QUYỀN LIỆU CÓ XẢY RA LẠM QUYỂN?

Những quy định trong Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Quản lý thị trường liệu có đảm bảo tính khả thi? Việc gia tăng thẩm quyền cho cán bộ quản lý thị trường nhưng có đảm bảo hạn chế tiêu cực?

Phóng viên VOVGT có cuộc trao đổi với ông Đỗ Thanh Lam, Nguyên Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường (nay là Tổng Cục Quản lý thị trường) xung quanh nội dung này.

PV: Thưa ông, những quy định trong dự thảo Nghị định lần này có đảm bảo tính khả thi hay không?

Ông Đỗ Thanh Lam: Tôi cho rằng việc quy định chi tiết về trang phục, cờ hiệu, cấp hiệu quản lý thị trường... trước đây trong Nghị đinh 148 còn đơn giản, chung chung, lần này quy định cụ thể hơn, chi tiết hơn.

Ví dụ trước đây cùng cấp lãnh đạo, chẳng hạn cấp đội - cấp phòng 1 vạch, cấp cục 2 vạch và cấp tổng cục 3 vạch nên không phân biệt được cấp trưởng cấp phó, lần này quy định rõ, khi đến cơ quan sẽ biết được ai là cấp trưởng, ai là cấp phó của đơn vị, đây là điều rất tốt.

Thứ hai một số trang phục trước đây chưa quy định cụ thể, lần này quy định cụ thể hơn thuận lợi trong thực thi công vụ.

Tuy nhiên trong lúc dịch bệnh như thế này chúng ta thay đổi toàn bộ trang phục, với hơn 7.000 cán bộ công chức lực lượng quản lý thị trường thì kinh phí khá lớn, cho nên cũng cần xem xét thời điểm áp dụng cái này như thế nào cho phù hợp.  

PV: Một trong ba nội dung trọng tâm mà Nghị định này hướng tới đó là quy định rõ thẩm quyền ban hành quyết định kiểm tra của cán bộ quản lý thị trường. Theo ông quy định này có gia tăng thẩm quyền cho lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh phòng, chống, xử lý các hành vi vi phạm hay không?

Ông Đỗ Thanh Lam: Chính phủ hiện nay phân cấp phân quyền rất mạnh, theo Nghị định 148, Trưởng Phòng nghiệp vụ của Cục Nghiệp vụ quản lý thị trường thuộc Tổng cục Quản lý thị trường không có quyền này bây giờ cho phép được ban hành quyết định kiểm tra thì rõ ràng sẽ có thêm người và thêm trách nhiệm, như vậy sẽ tốt hơn.

PV: Tuy nhiên cũng có ý kiến lo ngại rằng việc tăng quyền cho cán bộ quản lý thị trường sẽ xảy ra tình trạng lạm quyền ở đâu đó, quan điểm của ông như thế nào?

Ông Đỗ Thanh Lam: Mặc dù quy định của luật pháp rất chặt chẽ nhưng ở đâu đó vẫn có sự nhũng nhiễu, tiêu cực và lạm quyền.

Tuy nhiên năm 2020 Bộ Công thương đã ban hành Thông tư 20 quy định rất rõ trình tự, thủ tục kiểm tra và xử lý vi phạm. Nếu làm đúng Thông tư 20 thì việc nhũng nhiễu khó xảy ra. 

PV: Xin cảm ơn ông!

Mặc dù có 64 năm thành lập nhưng mô hình mới của Tổng cục Quản lý thị trường chỉ mới hình thành được gần 3 năm, hoạt động theo ngành dọc xuyên suốt từ trung ương đến địa phương nên gặp không ít những khó khăn, thách thức.

Đặc biệt hiện nay hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái tiếp tục diễn biến phức tạp với những phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi.

Do đó, để nâng cao hiệu quả, tăng cường sự chủ động của lực lượng quản lý thị trường trong công tác đấu tranh phòng, chống, xử lý các hành vi vi phạm trong tình hình mới việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 148 là vô cùng cấp thiết.

Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Quản lý thị trường đang hướng đến tạo cơ sở pháp lý để giải quyết vấn đề này.

--

Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo qua hotline 02437.91.91.91, qua Fanpage VOV Giao thông, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Công thương.

Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” lúc 13h15, thứ Hai và thứ Tư hàng tuần trên FM91, trên Spotify, Aple Podcast (đối với IOS) và Google Podcast (đối với hệ điều hành Android).