Ngọt ngào kẹo khóm cùng Hỏa Viễn

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Cây khóm đã “tá túc” trên vùng đất Hậu Giang khoảng thập niên 40-50 của thế kỷ trước. Như một định mệnh, nó đã “trao thân”  mình cho vùng đất khô cằn, thừa phèn, thiếu ngọt này để rồi cho ra những trái khóm ngọt ngào, nuôi lớn bao thế hệ con người.

Thấp bé, đầy gai nhưng trái khóm Hậu Giang đã vang danh khắp “Nam kỳ lục tỉnh” nhờ chất lượng, hương vị hơn hẳn trái khóm trồng ở các vùng miền khác. Biết ươm trồng thân mình cực khổ dãi dầu mưa nắng nên Khóm đã cho người dân sống ở đây một chất xúc tác để sáng tạo những món ăn lạ miệng trong đó có kẹo khóm chua ngọt, thơm lừng và béo ngậy.

Hỏa Viễn là cái tên được tác giả ghép lại từ hai xã Hỏa Tiến và Vĩnh Viễn, ở Hậu Giang cây khóm được trồng nhiều ở xã Hỏa Tiến, Tân Tiến thuộc TP Vị Thanh và xã Vĩnh Viễn, Vĩnh Viễn A của huyện Long Mỹ.

Các xã này đều nằm ven sông Cái Lớn và bị ví là  “rốn phèn”  của Hậu Giang. Theo những vị cao niên vùng này kể lại, biết xứ mình đất phèn chua, trồng cây cằn cỗi nên ít người xin con khóm về trồng thử, thấy bén rễ xanh tốt nên cả xóm cùng nhau phát cỏ năn, lên liếp trồng khóm.

Có người sở hữu 5 – 7 công cũng có người nắm trong tay 50 – 60 công. Khóm gần như cho trái quanh năm nên bà con luôn có đồng ra đồng vô ổn định, trung bình một gia đình có 20 công khóm thì mỗi năm thu nhập khoảng 80 triệu đồng.

Kẹo khóm đã được hình thành và phát triển một cách tự nhiên cùng với cây khóm. Từ thuở cây khóm bén rễ trên đất Hỏa Lựu – Vĩnh Viễn thì ông bà thuở ấy đã nghĩ ra cách chế biến món ăn từ trái khóm. Ngoài thắng nước màu, ăn sống tráng miệng hay chế biến thức ăn cơm hằng ngày thì các bà các mẹ đã nảy ra ý tưởng sên mứt làm kẹo.

Cũng bởi những năm khói lửa, đời sống còn vất vả, xa chợ búa nên bà con nơi này tự làm bánh kẹo để ăn trong nhà. Hôm nay đời sống khá giả thì miếng kẹo khóm đã trở nên thú vị khi được đơm lên dĩa mời khách đến chơi nhà trong ngày lễ tết.

Chị Trần Thị Kim Nghi - Ngụ ấp 7 xã Vĩnh Viễn A, huyện Long Mỹ cho biết: “Hồi đó ở đây thấy Bà Ngoại làm, rồi tới đời mẹ làm nên giờ tới mình mình cũng làm ăn. Mà tết mới làm để đãi khách, chứ cũng ít làm để ăn”.

Để có miếng kẹo khóm ngon thì điều đầu tiên quyết định là có trái khóm xanh tươi. Dùng dao sắc nhỏ và băm đều, sau đó trộn chung với đường tỉ lệ 1 kg khóm là 300gr đường. Khi đường tan thì bắt lên bếp đảo đều tay cho đến khi khóm dẻo và trong. Bắt xuống cho mè và đậu phộng rang vào và tán đều khóm trên chiếc bánh đa mỏng. Kẹo khóm màu vàng bắt mắt, vị chua chua, ngọt ngọt, thơm béo của đậu phộng, mè và the the của gừng. Làm món ăn vặt hay món ăn nhâm nhi uống trà lý tưởng cho tất cả mọi người.

Chị Trần Thị Nhan – ngụ tại Ấp 7 xã Vĩnh Viễn A, huyện Long Mỹ chia sẻ bí quyết làm miếng kẹo khóm ngon: “Làm trái khóm xanh thì miếng mứt trong đẹp, còn làm khóm chín thì miếng mứt nó ngọt nhưng màu tối hơn. Gọt khóm xong, bằm nhỏ và đổ đường vô rồi bắt lên xào. Xào lâu lắm, mà lâu lâu thử cái coi miếng khóm nó ra sao. Nếu chưa tới là còn mùi khóm còn tới rồi là dẻo ngon và thơm lừng. 14 kg khóm tươi mới ra 7kg mứt kẹo. Khóm ngon còn phải lệ thuộc miếng bánh tráng, bánh tráng đa mới thì rất giòn. Vừa bắt xuống là trán liền mới dễ. Khi mình ăn đồ ăn xong thì ăn kẹo khóm vào tráng miệng, nhiều người ăn kẹo khóm cho nó dễ tiêu vì nó chua chua. Nó ngon hơn kẹo chuối vì chuối nó không thơm, còn khóm thơm lắm”.

Khi thị trường trái khóm lao đao được mùa mất giá, từ ngõ bếp, miếng kẹo khóm Hỏa Viễn khoát chiếc áo mới để bước ra siêu thị, tiệm bách hóa thậm chí là đến tận nhà người tiêu dùng khắp Bắc Trung Nam. Kẹo khóm Hỏa Viễn đã chinh phục được người tiêu dùng và tạo công ăn, việc làm, tăng nguồn thu nhập cho bà con trồng khóm. Chị Trần Thị Nhan cho biết: “ Trung bình 7 kg kẹo khóm là 700 ngàn nhưng chi phí hơn phân nữa rồi. Như vậy 7kg là chị lời 200 ngàn”.

Chính thu nhập từ trái khóm với đa dạng sản phẩm mà từ rất lâu Hậu Giang đã xác định cây khóm là cây có giá trị kinh tế cao, có thể giúp được người dân vươn lên thoát nghèo bền vững, từ đó các ban, ngành, đoàn thể địa phương đã tập trung nhiều nguồn lực.

Nhất là liên kết với ngân hàng giúp dân vay vốn cải tạo từ vườn tạp sang trồng khóm. Đời sống người dân từng bước được thay đổi, thu nhập đầu người cũng từng bước được nâng lên từ 27 triệu đồng/người/năm, nay đã hơn 41 triệu đồng/người/năm.

Trăm năm qua, cây khóm vùng Hỏa Viễn đã tự vật lộn với cuộc đời, sống chết với nông dân rồi cho ra nhiều sản phẩm tiêu dùng từ chất thịt mọng nước ngọt thanh của nó. Không phụ lòng loại trái này, đầu năm 2018 Hợp tác xã trồng khóm Hỏa Tiến đã xây dựng được trụ sở để giao dịch bán buôn khóm. Đồng thời hình thành điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn tham qua rẫy khóm và thưởng thức các sản phẩm làm từ khóm.

Nhiều doanh nghiệp từ Hàn Quốc đã đến tìm hiểu vùng nguyên liệu khóm ở Hỏa Tiến và cùng người nông dân “o bế” trồng đúng quy trình kỹ thuật để giúp gần 2.000 hecta khóm Hỏa Tiến có thể xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc. Địa phương cũng tập trung quảng bá rộng rãi, “tiếp sức” cho khóm tăng sức cạnh tranh và đưa khóm ra thương trường.

Những rẫy khóm bạt ngàn ở vùng Hỏa Tiến – Vĩnh Viễn là “bầu sữa” nuôi lớn bao thế hệ. Ngày nay trái khóm, miếng kẹo làm từ khóm đã không còn lủi thủi trong chái bếp quê nhà nữa mà đã bước ra thị trường với “ sắc vóc” mặn mà cùng hương vị quyện hòa chua ngọt. Dù đi đâu, cách vòng trái đất thì miếng kẹo khóm vẫn ngọt ngào tình đất tình người của vùng Hỏa Viễn Hậu Giang…