Y tế TP.HCM vươn mình trong kỷ nguyên mới

Từ tiền đề đó, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đặc biệt là sau sáp nhập, là cơ hội và động lực để ngành y tế thành phố tiếp tục phát huy, đột phá, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong kỷ nguyên mới của dân tộc. 

Trong thư Bác Hồ viết gửi đến Hội nghị cán bộ y tế toàn quốc ngày 27/2/1955, với những lời căn dặn vô cùng sâu sắc: “Thật thà đoàn kết; thương yêu người bệnh; xây dựng nền y học nước nhà” – là kim chỉ nam cho ngành y tế TPHCM trong suốt chặng đường hình thành, xây dựng và phát triển.

Từ giai đoạn đầu khó khăn sau thống nhất đến giai đoạn đổi mới đất nước, ngành y tế TP.HCM đã nhanh chóng vươn lên, bắt kịp xu thế phát triển và hội nhập. Không chỉ đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân mà nhiều kỹ thuật ngang tầm thế giới được áp dụng, triển khai lần đầu tại Việt Nam, đến những thành tựu đạt được trên nhiều lĩnh vực của y tế ngày nay.

PGS.TS. BS Nguyễn Tấn Cường, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Ngoại, Đại học Y dược TP.HCM, nguyên Trưởng khoa Gan - Mật - Tụy Bệnh viện Chợ Rẫy cho hay:

“Hai lĩnh vực theo tôi, Việt Nam đã tiến bộ vượt bậc. Thứ nhất là phẫu thuật nội soi: Bắt đầu mổ nội soi năm 1992, chỉ sau Pháp 5 năm và sau 10 năm chúng ta đã theo kịp sự phát triển của thế giới. Bời vì, số lượng bệnh nhân đông, có những bệnh đặc thù mà thế giới không có hoặc có ít mà các bác sĩ chúng ta làm rất tốt. Thứ hai là ghép tạng: Là một thành tựu lớn của y học thế giới, chỉ những nước có trình độ y học tiên tiến và kinh tế giàu mạnh mới thực hiện được. Hiện nay chúng ta ghép được 6 tạng, thực hiện được những phẩu thuật ghép phức tạp cho bệnh nhân lớn tuổi hay trẻ em dưới một tuổi, ghép đa tạng, mổ qua robot hay can thiệp tim mạch có tiếng trong khu vực”.

Nhiều sự kiện y tế đã làm rung động lòng người trong và ngoài nước, như ca phẫu thuật tách cặp song sinh Việt - Đức vào năm 1988, được tiến hành tại Bệnh viện Từ Dũ TP.HCM. Là kíp trưởng ca mổ khi ấy, Giáo sư Tiến sĩ Bác sĩ Trần Đông A, nguyên phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2; đại biểu Quốc hội các khóa XI, XII chia sẻ, đây là cuộc đại phẫu rất phức tạp, không chỉ là một thành tựu khoa học mà còn mang ý nghĩa “vượt khó” trong hoàn cảnh đặc biệt của đất nước còn bị cấm vận và gặp rất nhiều khó khăn.

Đến năm 2005, trong điều kiện thiếu thốn phòng mổ, dụng cụ chuyên dụng, với chỉ đạo bằng phương pháp chỉ định thầu của nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết (khi ấy là Bí thư Thành ủy TPHCM), Bệnh viện Nhi đồng 2 đã có đủ trang thiết bị để thực hiện hai ca mổ ghép gan đầu tiên vào ngày 5/12/2005, Giáo sư Tiến sĩ Bác sĩ Trần Đông A nhận định:

“Sự thành công của hai ca ghép gan đầu tiên cho hai bé chưa đến 3 tuổi, trong đó một bé chưa đến 1 tuổi, được Đài truyền hình Việt Nam phát đi đúng lúc khai mạc Đại hội Đảng lần thứ X và được coi là một trong 10 thành quả khoa học của Việt Nam lúc đó. Đến nay, trong 20 năm, Bệnh viện Nhi Đồng 2 đã có 37 ca ghép thận và trên 50 ca ghép gan, trong đó hai ca ghép từ người cho chết não. Bệnh viện Nhi Đồng 2 được coi là trung tâm ghép tạng nhi duy nhất tại phía Nam”.

Với định hướng Y tế TP.HCM trở thành trung tâm chăm sóc sức khỏe của khu vực ASEAN theo tinh thần Nghị quyết số 31/2022 của Bộ Chính trị, nhiều kỹ thuật y tế chuyên sâu ở những chuyên khoa đã được các bệnh viện của thành phố thực hiện thành công. Trong đó, Bệnh viện Từ Dũ là bệnh viện đầu tiên thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm, với hơn 32.000 ca từ những năm 1998 đến nay.

Đặc biệt là trong điều trị các vấn đề sức khỏe bào thai và trẻ sơ sinh, thông qua việc thành lập Trung tâm can thiệp bào thai chuẩn châu Âu và Trung tâm Hồi sức sơ sinh với nhiều kỹ thuật tiên tiến và đạt chứng nhận quốc tế. Bệnh viên đã phối hợp thực hiện thành công nhiều ca can thiệp tim thai nguy hiểm, bằng các kỹ thuật phức tạp mà chỉ một vài trung tâm nổi tiếng trên thế giới có thể thực hiện được, như ca bà bầu Singapore vừa qua gây tiếng vang cho cả khu vực ASEAN. Bác sĩ CK2 Trần Ngọc Hải, Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ cho hay:

“Để tạo được thành công, đầu tiên, chúng ta được sự cho phép, chỉ đạo trực tiếp sáng suốt của lãnh đạo Bộ Y tế, lãnh đạo Sở Y tế TP.HCM thực hiện các kỹ thuật chưa được ban hành. Thứ hai, cho phép chúng tôi vận dụng những thiết bị hiện đại nhất trên thế giới. Và thành công đó, điều rất quan trọng là yếu tố con người – chính là các bác sĩ tự học hỏi, tự mài mò,tự chủ động, tự đam mê, với sự hỗ trợ và đồng thuận của quản lý. Chúng tôi đã chuẩn bị cho can thiệp bào thai hơn 9 năm. Như vậy thành tựu này không phải tự nhiên có”.

Có thể thấy, những thành công và thành tựu ấy đều có sự tham gia đóng góp, hỗ trợ rất lớn từ các bệnh viện; định hướng, chỉ đạo từ các cấp Bộ, Ngành và chính quyền thành phố. Theo PGS. TS Nguyễn Trường Sơn, nguyên Thứ trưởng bộ Y tế, nguyên Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, sắp tới, TP.HCM sẽ có “Ngân hàng định danh mô” phát triển từ mô hình Trung tâm Điều phối ghép tạng của Bệnh viện Chợ Rẫy (thành lập năm 2014) theo đề xuất của Bộ Y tế - góp phần nâng cao chất lượng điều trị, chuyên sâu về ghép tạng, mô trong cả nước và chăm sóc sức khỏe người dân tại khu vực miền nam nói riêng. Qua đó, kỳ vọng sẽ đưa ngành y tế thành phố bước lên tầm cao mới.

“Ở những nước văn minh, tiên tiến, việc định danh về mô đối với người đăng ký hiến, ghép tạng là rất cần thiết. Nhờ hệ thống dữ liệu định danh này mà người ta có thể truy cập rất nhanh cho cả trường hợp của người cho lẫn người nhận. Nếu chúng ta xây dựng được hệ thống ngân hàng dữ liệu mô cho người dân thì đây là thanh tựu rất lớn không chỉ cho ngành y tế mà còn trong công tác quản lý công dân về xã hội cũng như sức khỏe của người dân”./.

Y tế TP.HCM – Đầu tàu 50 năm và kỳ vọng từ Nghị quyết 72

Sau 50 năm, ngành y tế TP.HCM từng bước khẳng định được vị thế của mình không chỉ trong nước mà còn mang tầm khu vực. Đây sẽ là nền tảng vững chắc cho công cuộc xây dựng và phát triển hệ thống y tế thành phố, trước những yêu cầu mới và thách thức mới trong giai đoạn hiện nay - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Và đó cũng là những chia sẻ từ Thiếu tướng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Thầy thuốc nhân dân Nguyễn Hồng Sơn - Phó Chủ tịch Hội đồng chuyên môn Bảo vệ sức khỏe cán bộ trung ương Miền Nam, Nguyên Giám đốc bệnh viện Quân Y 175:

Gắn với sự phát triển của ngành y tế Việt Nam sau 20 năm, 50 năm qua, TP.HCM luôn giữ vị trí hàng đầu cả nước về hạ tầng, trang thiết bị, nhân lực và thị trường y tế. Thành quả hôm nay là kết tinh của nửa thế kỷ phấn đấu, vượt qua đổ nát chiến tranh, khủng hoảng kinh tế và thời kỳ bị cấm vận. Từ y tế dự phòng, y tế cơ sở đến y học lâm sàng, thành phố đã đạt nhiều thành tựu quan trọng: giảm tỷ lệ tử vong mẹ và trẻ nhỏ, nâng cao tuổi thọ, cải thiện thể chất, triển khai nhiều kỹ thuật cao ngang tầm khu vực.

Không chỉ phục vụ trên 10 triệu dân, y tế TP.HCM còn là điểm tựa cho hàng chục triệu người bệnh từ các tỉnh thành. Hệ thống bệnh viện công lập lớn nhất cả nước, mạng lưới tư nhân hùng hậu và mô hình quân – dân y kết hợp đã tạo nên sức mạnh tổng hợp hiếm nơi nào có được. Đây chính là nền tảng để thành phố bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội bứt phá.

Sự ra đời của Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị về những giải pháp đột phá chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân được ví như “thế chân kiềng” mở đường cho y tế cả nước. Với TP.HCM, nghị quyết đến đúng thời điểm thành phố hướng tới mô hình siêu đô thị gần 15 triệu dân, đóng góp 1/4 GDP quốc gia và hội nhập sâu vào khu vực. Trong bức tranh đó, y tế phải vươn lên hàng Top 3 khu vực ở mọi lĩnh vực: y học dự phòng, lâm sàng, phục hồi chức năng, nghiên cứu – ứng dụng, đào tạo nhân lực.

Để đạt được mục tiêu, điều cốt lõi là có quy hoạch tổng thể hệ thống y tế. Phân cấp, phân quyền rõ ràng cho tuyến cơ sở, quận – huyện, thành phố; xây dựng cơ chế quản trị đồng bộ, tránh dàn trải, chồng chéo. Phát huy tối đa năng lực y tế công lập, kết hợp hiệu quả với tư nhân và quân – dân y, tạo thành mạng lưới đa tầng hiện đại.

Nguồn nhân lực chính là “chìa khóa”. TP.HCM cần trở thành trung tâm đào tạo y khoa của khu vực, từ đại học đến sau đại học và chuyên khoa sâu. Muốn vậy, phải có chính sách “chiêu hiền đãi sĩ”, trọng dụng chuyên gia đầu ngành, khuyến khích trí thức Việt kiều và thế hệ trẻ tài năng trở về phụng sự. Đồng thời, mở rộng hợp tác với các trường y, bệnh viện uy tín quốc tế để nâng cao chuẩn đào tạo.

Song song đó, TP.HCM có lợi thế lớn để trở thành điểm đến y tế quốc tế. Triển lãm, hội thảo y dược học; du lịch y tế gắn với khám chữa bệnh, làm đẹp, nghỉ dưỡng; các bệnh viện tiêu chuẩn 5-6 sao kết hợp văn hóa, ẩm thực, du lịch tâm linh… sẽ tạo nên “sức mạnh mềm” cho thành phố. Khi bệnh nhân quốc tế tìm đến TP.HCM, đó vừa là nguồn thu kinh tế, vừa là sự khẳng định uy tín của y tế Việt Nam.

Yếu tố sống còn là quản lý chất lượng. Hệ thống cần nhanh chóng chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế, như JCI (Joint Commission International), để nâng cao chất lượng điều trị, tăng niềm tin cho người dân và đáp ứng yêu cầu của các hãng bảo hiểm toàn cầu. Đây chính là điểm yếu nhưng cũng là cơ hội để y tế TP.HCM tạo bước đột phá.

Tất cả nỗ lực cuối cùng đều phải quy về một điểm: người bệnh là trung tâm. Người dân đến cơ sở y tế phải được chăm sóc và tôn trọng, cảm nhận rõ mình “được điều trị” chứ không phải “bị điều trị”. Chỉ cần người Việt yên tâm chữa bệnh trong nước, y tế Việt Nam sẽ đủ sức trở thành điểm đến khu vực, biến du lịch y tế từ “câu chuyện tỷ đô” thành niềm tự hào quốc gia.

Nhìn lại 50 năm, y tế TP.HCM đã chứng minh vị thế tiên phong. Nhìn về phía trước, thành phố tiếp tục gánh trọng trách mở đường để hiện thực hóa khát vọng chăm sóc sức khỏe toàn dân. Nghị quyết 72 chính là cơ hội lịch sử để ngành y tế TP.HCM bứt phá, khẳng định vai trò đầu tàu trong sự nghiệp phát triển y tế nước nhà./.