Xử lý nghiêm hành vi đánh bắt cá bằng kích điện trên sông Hồng

Thế nhưng, sự tồn tại của con cá, con tôm nơi đây đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi một phương thức khai thác tận diệt: đánh bắt bằng kích điện, gây ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Để có cái nhình khách quan về thực trạng này, PV VOV Giao thông Quốc gia đã có mặt tại một số làng vạn chài trên sông Hồng, chứng kiến những góc khuất đằng sau miếng cơm manh áo, cũng như nỗ lực không mệt mỏi của lực lượng chức năng để ngăn chặn vấn nạn này.

Ghi nhận thực tế chiều 19/9, Đội Cảnh sát đường thủy số 2 (Phòng Cảnh sát giao thông, Công an thành phố Hà Nội) đã tổ chức tuần tra, kiểm soát trên tuyến sông Hồng.

Khoảng 15h30, tại km 189 sông Hồng, thuộc xã Vĩnh Thanh, Hà Nội, tổ công tác phát hiện một phương tiện thuỷ loại nhỏ do ông Trương Hữu Mạnh, sinh năm 1967 trú tại xã Đông Anh đang có hành vi sử dụng bộ kích điện để khai thác cá.

Tổ công tác đã yêu cầu dừng phương tiện, tạm giữ toàn bộ dụng cụ liên quan, lai dắt phương tiện vi phạm về trụ sở để xử lý. Chủ thuyền Trương Hữu Mạnh thừa nhận hành vi đánh bắt cá bằng kích điện và lý giải:

"Tôi biết là vi phạm, nhưng vì mưu sinh, cuộc sống gia đình khó khăn nên mới làm liều. Được lực lượng chức năng nhắc nhở, tôi sẽ rút kinh nghiệm, từ bỏ kích điện để tìm kế sinh nhai khác".

Câu chuyện của ông Mạnh không phải cá biệt, dọc sông Hồng không khó để bắt gặp hình ảnh những con thuyền lén lút dùng điện để tận diệt cá tôm. Theo quy định, hành vi khai thác thủy sản bằng xung điện có thể bị xử phạt từ 3 đến 5 triệu đồng, tuy nhiên hệ lụy để lại thì vô cùng lớn là nguồn lợi thủy sản bị hủy hoại, môi trường sinh thái mất cân bằng và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Không chỉ kiểm tra, xử phạt, tổ công tác thuộc Đội CSGT đường thủy số 2 còn đến từng vạn (khu vực dân chài sinh sống) trực tiếp trao đổi, vận động người dân không sử dụng các hình thức đánh bắt trái phép và chuyển sang phương thức khai thác hợp pháp, bền vững.

Ông Nguyễn Văn Vững, sinh năm 1969, người dân xóm vạn Phú Thượng chia sẻ: Gia đình ông cũng như nhiều bà con ngư dân nơi đây đã nhiều đời làm nghề đánh bắt cá trên sông Hồng, do không được học hành nên hầu hết không biết chữ. Tuy nhiên, nhờ lực lượng CSGT thường xuyên tuyên truyền việc sử dụng kích điện là tận diệt, nhiều bà con đã chuyển sang sử dụng ngư cụ hợp pháp để duy trì sinh kế.

"Nếu không dùng kích điện, cá còn chỗ sinh sản, chỉ cần 3-5 năm là sông Hồng sẽ đầy cá tôm. Giờ được lực lượng chức năng tuyên truyền, nhiều bà con đã bỏ kích điện, chuyển sang lưới truyền thống, dù hiệu quả thấp nhưng bền vững".

Là thế hệ thứ 3 sống bằng nghề đánh bắt trên sông Hồng, anh Nguyễn Văn Thành, con trai ông Vững cũng chia sẻ:

"Gần đây cảnh sát đường thủy và công an cơ sở đã xuống tuyên truyền bỏ đánh bắt bằng kích điện để bảo vệ tài nguyên và môi trường. Hiện nay đa số bà con đã bỏ kích điện rồi, nhà em cũng đã bỏ rồi, hiện đa số đánh bằng lưới bát quái, tuy không hiệu quả bằng sử dụng kích điện, chỉ bằng 2/10 nhưng làm như vậy dần dần sẽ hình thành thói quen và mai sai cá tôm sẽ nhiều lên".

Là người dân sinh sống cạnh sông Hồng, ông Trịnh Phúc Hồng, ở phường Phú Thượng, Hà Nội cho biết, vẫn còn tình trạng ngư dân đánh bắt tận diệt. Người dân vì lợi ích trước mắt, vì khó khăn kinh tế mà bất chấp quy định. Ông Hồng bức xúc:

"Hiện nay có đủ loại phương tiện tận diệt như cào, điện nóng, điện lạnh, kích điện… Nó hủy diệt ghê lắm. Bà con nhìn mà lo. Cơ quan chức năng phải thường xuyên nhắc nhở và hỗ trợ họ chuyển đổi nghề".

Thiếu tá Đặng Minh Thành, cán bộ Đội CSGT đường thủy số 2 cho biết: qua công tác tuần tra, kiểm soát thường xuyên đã kịp thời phát hiện và xử lý một số trường hợp vi phạm sử dụng xung điện và ngư cụ bị cấm, gây tác động nghiêm trọng đến môi trường sinh thái và nguồn lợi thủy sản.

Ngoài ra đơn vị cũng thường xuyên phối hợp, đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật, đặc biệt là hành vi đánh bắt cá bằng kích điện, nhằm nâng cao ý thức chấp hành của người dân, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và môi trường sinh thái.

"Đội Cảnh sát đường thủy số 2 thường xuyên tuần tra, kiểm soát kịp thời các thuyền đánh bắt cá vi phạm pháp luật như kích điện, gây hủy hoại môi trường và tận diệt thủy sản. Bên cạnh đó các tổ tuần tra, kiểm soát còn tăng cường tuyên truyền tới người dân vạn chài ven sông Hồng để họ nắm được, không vi phạm pháp luật, đánh bắt cá đúng quy định".

Theo số liệu từ ngành thủy sản, sản lượng cá trên sông Hồng đã giảm tới 40% chỉ trong vòng một thập kỷ. Nguyên nhân chính đến từ khai thác tận diệt và ô nhiễm môi trường. Chuyên gia môi trường thủy sinh cho rằng, để giải quyết tận gốc, nỗ lực không chỉ đến từ lực lượng chức năng là tuần tra, xử phạt, mà phải có chính sách hỗ trợ chuyển đổi sinh kế cho ngư dân ven sông.

Đã đến lúc, cả lực lượng chức năng, chính quyền địa phương và cộng đồng cư dân ven sông Hồng phải cùng hành động, mạnh tay chặn đứng nạn đánh bắt tận diệt. Bởi chỉ khi con cá, con tôm còn sống được trong dòng sông, thì những người dân chài mới còn cơ hội bám trụ với nghề, và sông Hồng mới thực sự hồi sinh.

Sông Hồng cần được bảo vệ không chỉ bằng mệnh lệnh hành chính, mà bằng sự thay đổi từ chính mỗi người dân. Đánh bắt bằng kích điện không thể là kế sinh nhai. Nó phải chấm dứt, trước khi dòng sông không còn sự sống.