Bên cạnh đó, tình trạng vẽ bậy, dán quảng cáo tràn lan cùng các bảng thông tin điện tử hiện đại thường xuyên hư hỏng không chỉ gây lãng phí ngân sách mà còn làm mất mỹ quan đô thị. Vậy cơ quan chức năng có giải pháp nào trước thực trạng này?
Ghi nhận phóng viên tại một trạm chờ xe buýt trên đường Lê Trọng Tấn, Phường Tây Thạnh, TP.HCM một nữ sinh viên đang phải đứng nép mình dưới bóng của một gốc cây nhỏ gần đó, tay liên tục quạt để xua đi cái nóng. Trong khi đó, toàn bộ phần mái che và ghế ngồi của nhà chờ đã bị một xe nước mía và vài ba chiếc ghế nhựa chiếm trọn.
Người bán hàng thản nhiên mời khách, còn hành khách chờ xe buýt thì đành phải đứng ngoài trời. Đây không phải là hình ảnh hiếm gặp. Dạo một vòng quanh các tuyến đường lớn của thành phố như Trường Chinh, Điện Biên Phủ, Hồng Bàng… không khó để bắt gặp những nhà chờ xe buýt biến thành quán cóc, nơi tập kết ve chai, hay thậm chí là chỗ ngả lưng tạm bợ của một vài người.
Theo thống kê, trên địa bàn TP.HCM hiện có trên 4.500 điểm dừng xe buýt. Dù đã được sửa chữa, nâng cấp thế nhưng nhiều nơi lại rơi vào cản nhếch nhác và tình trạng bị chiếm dụng đã trở thành nỗi ám ảnh của nhiều hành khách thường xuyên di chuyển bằng phương tiện công cộng:
“Thì mình thấy mấy trạm xe buýt tình trạng vệ sinh rất kém, nhiều chỗ còn bị người bán hàng rong xâm chiếm chỗ chờ xe buýt.”
“Tôi thấy các điểm đón xe buýt không được sạch sẽ và đẹp đẽ lắm, đề nghị thành phố kiểm soát, sửa lại các điểm dừng cho nó đẹp.”
Không chỉ bị chiếm dụng, nhiều nhà chờ còn trở thành "toan vẽ" bất đắc dĩ cho những hình ảnh graffiti chằng chịt, những dòng chữ vô nghĩa. Các tấm áp phích quảng cáo, rao vặt được dán chồng chéo lên nhau, bong tróc, nham nhở. Tấm kính chắn của nhà chờ thì mờ đục vì bụi bẩn và những vết bôi bẩn lâu ngày không được lau chùi.
Đáng nói hơn, nhiều nhà chờ hiện đại được trang bị bảng thông tin điện tử chạy bằng đèn LED với kinh phí không nhỏ, nay lại thường xuyên trong tình trạng "tắt ngấm". Khiến hành khách, đặc biệt là người lớn tuổi và du khách không biết đâu mà lần. Một bạn trẻ đang đứng chờ xe tại trạm gần Công viên 23/9, tỏ ra khó chịu:
"Mình không biết mấy cái hình vẽ này là do ai vẽ lên nhưng mà nhìn rất mất thiện cảm. Chỉ một đường phố như thế này thì có nhà chờ xe buýt bị vẽ tùm lum nhìn nhếch nhát, khó chịu lắm.”
Sự xuống cấp và bất tiện của hạ tầng xe buýt là một trong những nguyên nhân khiến nhiều người dân ngần ngại lựa chọn phương tiện công cộng. Thay vì có thể ngồi chờ trong một không gian sạch sẽ, an toàn, họ lại phải đối mặt với sự nhếch nhác, và đôi khi là cảm giác bất an, nhất là vào buổi tối.
“Trước đây mình hay chọn xe buýt làm phương tiện đi lại nhưng mà nhà chờ nhếch nhát với, vào ban đêm thì không có đèn nên cũng cảm thấy khá khó chịu nên mình chuyển sang đi lại bằng phương tiện cá nhân là chủ yếu.”
Có thể thấy những hình ảnh lem luốc, những ký tự nguệch ngoạc không chỉ làm xấu đi bộ mặt đô thị mà còn thể hiện sự thiếu tôn trọng tài sản công. Thực trạng này vốn đã tồn tại dai dẳng qua nhiều năm, dù các cơ quan chức năng đã không ít lần ra quân dọn dẹp. Vậy phải chăng các chế tài xử lý hiện nay vẫn chưa đủ mạnh, chưa đủ sức răn đe để ngăn chặn hành vi này? Dưới góc độ pháp lý, luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn Luật sư TP.HCM nhìn nhận:
“Tùy tính chất hành vi, nếu người vi phạm không có mục đích tư lợi riêng, chỉ nghĩ các công trình công cộng vẽ cho đẹp thì tôi cho rằng cũng chưa có cơ sở để xử lý về mặt hình sự. Mà trong trường hợp này chỉ xử lý theo quy định của bộ luật dân sự, tức là anh gây thiệt hại về tài sản cho người khác, cho cơ quan tổ chức, thì các cơ quan có thể khởi kiện người vẽ bậy bồi thường cho cơ quan nhà nước.”
Về phía cơ quan quản lý, ông Phạm Vương Bảo – Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng TP.HCM cho biết, đơn vị đã và đang phối hợp với các lực lượng chức năng để xử lý tình trạng này.
“Chúng tôi có phối hợp trực tiếp đến các cơ quan chức năng để xử lý theo quy định. Ngoài ra, chúng tôi cũng đã có ký kết quy chế phối hợp với phòng CSGT Thành phố. Đối với các phương tiện dừng đỗ chiếm dụng trạm dừng xe buýt thì chúng tôi đã chuyển đến phòng CSGT cũng như Thanh tra để phối hợp xử lý.”
Rõ ràng, các cơ quan chức năng đã có những động thái phối hợp. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tình trạng chiếm dụng, vẽ bậy, và xuống cấp tại các nhà chờ xe buýt vẫn diễn ra tràn lan. Để xe buýt thực sự trở thành một phương tiện giao thông công cộng văn nh, hiện đại, thu hút người dân, thì việc đầu tiên có lẽ là phải "trả lại" cho những nhà chờ này đúng chức năng và một diện mạo sạch đẹp vốn có của nó.
Điều này không chỉ cần sự vào cuộc quyết liệt hơn từ chính quyền địa phương, mà còn cần cả ý thức chung của mỗi người dân trong việc gìn giữ tài sản công.