Với địa bàn rộng sau khi sáp nhập, công tác quản lý và duy trì TTĐT đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền sở tại. Ngay sau khi thực hiện chính quyền 2 cấp Hà Nội đã ra quân chấn chỉnh, xử lý các vi phạm về TTĐT, tuy nhiên các giải pháp này liệu có bền vững?
Ghi nhận của PV VOV Giao thông sẽ giúp thấy rõ cuộc chiến giành lại vỉa hè và cả niềm trăn trở phía sau mỗi quyết định xử lý.
Chiều 8/10, phố Đại La – chợ Đồng Tâm như chộn rộn hơn thường lệ. Tiếng loa tuyên truyền, tiếng công an phường nhắc nhở xen lẫn tiếng tiểu thương dọn hàng, tiếng chổi quét loạt soạt trên nền gạch ướt.
Sau ít phút, những sạp hàng, thùng xốp, bàn ghế vốn lấn chiếm vỉa hè nhanh chóng biến mất. Hàng quán lùi vào trong, nhường lại lối đi cho người bộ hành. Chị Nguyễn Thị Sang, một tiểu thương lâu năm ở đây chia sẻ:
"Tôi sẽ chấp hành không bày hàng ra vỉa hè, không đổ nước thải ra. Tôi cam kết không lấn chiếm vỉa hè, không đổ nước thải ra, nếu cố tình sẽ bị phạt".
Tuy nhiên, tại tuyến phố Tạ Quang Bửu – khu vực gần Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, tình hình TTĐT diễn biến phức tạp hơn nhiều. Khu vực này được đánh giá là một điểm nóng do có nhiều trường đại học và lượng sinh viên lớn.
Tại thời điểm ghi nhận, tình trạng bán hàng trên vỉa hè diễn ra phổ biến, với bàn ghế, sạp hàng bày tràn lan ra vỉa hè, thậm chí một số xe bán hàng rong cũng xuất hiện dưới lòng đường. Tuyến phố này vốn nhỏ hẹp, việc lấn chiếm gây cản trở và ùn tắc giao thông.
Một số người bán hàng văn phòng phẩm trên phố bộc bạch:
"Vì cuộc sống sinh nhai thôi, dịp này học sinh nhập học nhiều nên chúng tôi bày bán phục vụ các cháu một chút và để kiếm sống thôi".
"Tôi cũng biết vi phạm như thế này là không tốt nhưng nói thật nhiều khi bán hàng vắng khách quá, nếu thụt vào bên trong thì không ai nhìn thấy nên có lúc bày ra, được các lực lượng nhắc nhở tôi sẽ dọn ngay".
Một lời nói thật đến chua chát. Bởi ở Hà Nội, hàng ngàn người dân vẫn mưu sinh trên từng mét vỉa hè – nơi vừa là “ếng cơm”, vừa là “mặt tiền” của cuộc sống.
Phường Bạch Mai chỉ rộng hơn 2,9 km² nhưng dân số lên tới gần 130 nghìn người, lại giáp ranh nhiều tuyến đường lớn, gần các bệnh viện và nhiều trường học lớn. Sự chật chội là điều dễ hiểu, và cũng là nguyên nhân khiến trật tự đô thị nơi đây trở thành bài toán nan giải suốt nhiều năm.
Thiếu tá Phạm Quý Long, cán bộ Tổ Cảnh sát trật tự, Công an phường Bạch Mai, chia sẻ:
"Kể từ ngày 01/7/2025, sau khi thực hiện chính quyền hai cấp, Tổ cảnh sát trật tự, Công an phường Bạch Mai đã chủ động trong việc xây dựng các kế hoạch văn bản tham mưu cho cấp ủy, Ban chỉ huy công an phường và UBND phường Bạch Mai trong việc ra quân triển khai công tác đảm bảo ANTT, TTATGT, TTĐT trên địa bàn phường.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, đặc biệt trên địa bàn phường Bạch Mai là địa bàn phức tạp về tình hình trật tự đô thị. Bởi ở đây có rất nhiều trường đại học lớn và giáp danh với các các bệnh viện như Bệnh viện Bạch Mai nên tình hình TTĐT, TTATGT trên địa bàn diễn biến tương đối phức tạp".
Theo thống kê, chỉ từ ngày 1/7 đến 7/10/2025, Công an phường Bạch Mai đã xử lý 764 trường hợp vi phạm trật tự đô thị, thu hơn 462 triệu đồng tiền phạt. Trong đó có 105 trường hợp lấn chiếm lòng đường, vỉa hè để kinh doanh, 564 trường hợp đỗ xe sai quy định. Nhưng điều đáng nói nhất không phải là con số, mà là câu chuyện “tái chiếm”.
“Chạy đi rồi quay lại” – cụm từ quen thuộc với bất cứ ai làm công tác trật tự đô thị. Sáng lực lượng ra quân, chiều vỉa hè lại đầy bàn ghế. Cứ như một ván cờ chưa bao giờ kết thúc. Ông Nguyễn Minh Tuấn, thành viên lực lượng tự quản an ninh phường Bạch Mai, kể lại:
"Chúng tôi liên tục tuần tra kiểm soát, buổi sáng, buổi trưa, buổi chiều cũng nhắc nhở các hộ gia đình kinh doanh, rồi xe cộ đỗ gây cản trở giao thông. Anh em tự quản cùng với anh em công an liên tục đi tuần tra khép kín ở trên địa bàn.
Đúng là cái địa bàn cái đoạn đường này nó là rất đông thường xuyên là ách tắc. Nói chung cuộc sống của người dân cũng có cái khó, buôn bán khó khăn nên đôi khi họ bầy bừa, nhưng chúng tôi nhắc nhở liên tục".
Giữa một bên là kỷ cương đô thị, một bên là sinh kế của người dân – cán cân đó thật mong manh. Nếu chỉ xử lý bằng phạt, có thể dẹp được ngay; nhưng nếu thiếu giải pháp lâu dài, “hiệu ứng dây chun” sẽ lập tức tái diễn. Thiếu tá Phạm Quý Long thừa nhận: “Giữ được vỉa hè mới là khó nhất”.
Bởi dọn xong không phải là hết, mà là bắt đầu của cả một quá trình “giữ cho nó sạch”. Phương châm của phường là “3 bước”: Tuyên truyền – cam kết – sắp xếp – rồi mới xử lý nhưng điều cốt lõi nằm ở khâu cuối – duy trì.
Đội tự quản 26 người của phường Bạch Mai chính là lực lượng “cắm chốt” để giữ trật tự sau mỗi đợt ra quân. Họ làm việc không quản nắng mưa, lặng lẽ trên từng tuyến phố, kiên trì từng lời nhắc.
Một thực tế đáng suy ngẫm là, nhiều khu vực chỉ khi có mặt công an hoặc tổ tự quản thì trật tự mới được duy trì. Khi lực lượng rời đi, mọi thứ lại trở về như cũ. Như Thiếu tá Long nói:
"Hàng ngày chúng tôi tiến hành TTKS tuyên truyền, nhắc nhở, xử lý mọi người dân đều chấp hành. Nhưng vẫn có tình trạng chạy đi và quay lại, tiếp tục vi phạm. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ cắt cử những đồng chí tự quản, rồi an ninh cơ sở sẽ thường xuyên tuần tra ở đây và cắm chốt ở đây, nên việc tái diễn vi phạm sẽ không còn nữa".
Một giải pháp tưởng chừng đơn giản là “cắm chốt” nhưng đằng sau là nỗ lực không nhỏ về nhân lực, thời gian và ngân sách. Câu chuyện trật tự đô thị, vì thế, không chỉ nằm ở vài biên bản xử phạt. Nó phản ánh cả cách tổ chức, vận hành của bộ máy quản lý, và cả ý thức của người dân trong việc giữ gìn không gian chung.
Hà Nội đang hướng đến hình ảnh một đô thị văn nh, nơi người đi bộ có vỉa hè, xe cộ có làn đường, hàng quán có nơi kinh doanh hợp pháp. Nhưng con đường ấy còn dài, khi mà “tái chiếm” vẫn diễn ra như một phản xạ tự nhiên.
Có lẽ, điều Hà Nội cần không chỉ là thêm những chiến dịch ra quân mà là thay đổi tư duy: coi vỉa hè không phải “ếng đất riêng” của ai, mà là tài sản chung của cả cộng đồng.
Để không còn cảnh “ra quân rầm rộ, rồi lại buông lơi”, cần hơn hết là sự đồng lòng – giữa chính quyền và người dân. Khi người dân hiểu rằng giữ vỉa hè sạch sẽ cũng là giữ lấy bộ mặt và chất lượng sống của chính mình, thì những chiến dịch “chấn chỉnh trật tự đô thị” mới thực sự có ý nghĩa.