Trên thực tế, việc này đã được nhiều trường triển khai trong thời gian qua như THPT Trường Chinh, Thạnh Lộc, Phổ thông Năng khiếu, THCS Lê Văn Tám và nhận được sự đồng tình từ nhiều phụ huynh học sinh.
Về vấn đề này, PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với TS. Đoàn Văn Báu – chuyên gia tâm lý tội phạm.
PV: Xin chào TS Đoàn Văn Báu, TP.HCM dự kiến sẽ tiến hành cấm học sinh sử dụng điện thoại kể từ năm học 2025-2026 tới đây. Quan điểm của ông như thế nào về việc này?
TS. Đoàn Văn Báu: Thực tế, về khía cạnh tâm lý của lứa tuổi học sinh, tôi thấy rằng việc cấm điện thoại là không thực sự khả thi bởi vì rất nhiều môn học hiện nay là ứng dụng công nghệ thông tin và đòi hỏi học sinh phải sử dụng điện thoại thông nh cũng như cập nhật dữ liệu, lịch trình liên quan đến học tập cũng phải cần điện thoại.
Hơn thế nữa, học sinh hiện nay có nhu cầu giao tiếp rất cao nên các em cũng có nhu cầu cao sử dụng điện thoại.
Ngoài ra, cái gì mà càng cấm thì học sinh càng muốn sử dụng, nếu mà cấm trong giờ học thì ngoài giờ chúng sẽ sử dụng, lén lút sử dụng thì sẽ tạo ra những hệ lụy khá là phức tạp. Theo tôi, việc cấm hoàn toàn học sinh sử dụng điện thoại cũng gây ra những bất lợi cho phụ huynh và kể cả học sinh và sẽ tạo ra tâm lý ức chế cho học sinh.
Còn nếu như chúng ta biết hướng học sinh sử dụng điện thoại như thế nào cho hiệu quả thì nó mới là quan trọng. Ví dụ như trong lớp học có những em thường xuyên sử dụng để chơi game thì giáo viên phải phát hiện ra và hướng các em vào những hoạt động tích cực. Còn với những học sinh sử dụng thiết bị công nghệ để phục vụ cho học tập thì chúng ta cần phải khuyến khích, thậm chí khuyến khích các em sử dụng điện thoại để tạo ra những giá trị cho xã hội.
Quan trọng nhất là chúng ta định hướng cho các em sử dụng điện thoại như thế nào chứ không phải là cấm hoàn toàn. Nếu mà cấm thì các em và gia đình sẽ phải thực hiện, nhưng chắc chắn rằng nó không phải là một hướng đi tốt.
PV: Vậy theo ông, việc hành chính hoá một quyết định như vậy trong trường học liệu có tạo ra hệ luỵ hay gây ra xung đột giữa nhu cầu và quyền lợi của học sinh cũng như khiến cho bản chất của giáo dục không còn giữ được bản chất định hướng các em tốt hơn?
TS. Đoàn Văn Báu: Thực tế, thế hệ trước đây cũng không bao giờ sử dụng điện thoại nên nếu nói mà bảo cấm hoàn toàn thiết bị di động điện thoại mà ảnh hưởng đến hoạt động học tập thì tôi nghĩ rằng nó cũng không phải là vấn đề quá lớn.
Nhưng trong thời đại hiện nay khi mà điện thoại trở thành một nhu cầu giao tiếp cấp thiết thì có lẽ việc cấm này hơi cứng nhắc và sẽ để lại những hệ luỵ.
Còn nếu như cấm thì chắc chắn là mọi người sẽ thực hiện và sẽ buộc phải thích nghi thôi như chúng ta đã từng cấm rất nhiều hoạt động thì người dân hay là các em học sinh cũng phải thích nghi, nhưng nó sẽ không phải là giải pháp tốt nhất.
Còn nếu như chỉ vì một số học sinh sử dụng điện thoại để hoạt động riêng mà chúng ta cấm tất cả học sinh sử dụng điện thoại thì đó cũng là một điều khá là vô lý.
Một quyết định hành chính bao giờ cũng được thực hiện nghiêm nhưng mà hệ quả sau đó là gì và nó có thực sự là giải pháp tốt nhất hay không thì nhà quản lý cần phải nghiên cứu đánh giá, có thể khảo sát giáo viên, khảo sát học sinh chứ không phải đi khảo sát hiệu trưởng, hiệu trưởng hay giáo viên thì đương nhiên là thích cấm rồi nhưng mà học sinh thì thế nào.
Và nếu như các nhà quản lý cảm thấy rằng ngay cả trong những cuộc họp mà không sử dụng điện thoại thì các bạn vẫn đem theo điện thoại hay là thử cất cái điện thoại một ngày thì các bạn sẽ không thể nào chịu nổi.
Do đó, hãy đặt mình vào vị trí của học sinh khi các em đang tuổi giao tiếp như vậy mà cấm sử dụng điện thoại, thậm chí là không cho mang vào trường học thì sẽ để lại hệ lụy. Hoặc là nếu cấm thì phương thức phải như thế nào, chẳng hạn như khi mang theo điện thoại thì phải để một vị trí nào đó trên lớp và sau khi kết thúc giờ học hoặc giờ ra chơi thì các em vẫn có thể sử dụng điện thoại thì điều đó là phù hợp. Còn nếu như cấm hoàn toàn không được đưa điện thoại đến trường thì đó là một điều dễ gây ức rất nhiều và nó không cần thiết.
PV: Theo quan điểm của một chuyên gia tâm lý và là một phụ huynh của các em nhỏ, theo ông thì đâu là cách làm để có thể dung hòa giữa tâm lý lứa tuổi của các em học sinh và nhu cầu thật về việc sử dụng các thiết bị di động trong bối cảnh hiện nay?
TS. Đoàn Văn Báu: Theo tôi, chúng ta nên giao quyền cho giáo viên, giáo viên có thể linh động để cấm hay không cấm, ví dụ như trong giờ học này giáo viên thấy cần phải sử dụng điện thoại để cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập, hoặc trong những giờ ngoại khoá hay những chương trình học tập trao đổi mà các em cần tìm thông tin dữ liệu thì các em vẫn có thể dùng điện thoại để tìm dữ liệu được.
Nhiều người lo ngại là hiện nay học sinh là khi mà ngồi dưới thì sẽ sử dụng điện thoại, dùng Chat GPT để giải bài cho nhanh thì ảnh hưởng đến hoạt động giảng dạy của giáo viên. Nhưng mà theo tôi, giải pháp tốt nhất là nên giao quyền cho giáo viên sẽ cấm như thế nào, ví dụ như trong giờ học này các em không được sử dụng điện thoại, còn nếu ai sử dụng điện thoại thì cô sẽ phạt, đó là nhẹ nhàng.
Còn nếu như căng thẳng nữa thì cô bảo là trong giờ học này không được sử dụng điện thoại, ai có điện thoại bỏ lên hết trên bàn chẳng hạn, còn lúc nào mà cô bảo là trong giờ học này các bạn nên sử dụng điện thoại để học tập nhóm, để tìm thông tin dữ liệu như vậy nó hài hòa hơn.
Còn bây giờ mà chúng ta đưa ra một quy định hành chính như vậy thì tôi nghĩ là không phải là giải pháp hoàn toàn xấu hay là tạo ra một hệ lực tiêu cực gì, nhưng mà nó không phải là giải pháp tốt nhất. Tốt nhất là phải dung hòa, cấm nhưng mà phải linh hoạt
PV: Xin cám ơn ông về cuộc trò chuyện này!