Nâng cao sức cạnh tranh hàng Việt trước thời cơ, thách thức từ các Hiệp định thương mại thế hệ mới

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, hiện nay, các hiệp định thương mại tự do (FTA) đang trở thành trào lưu chung trên thế giới trong xu thế toàn cầu hóa, đồng thời là xu hướng mở rộng hợp tác kinh tế được nhiều quốc gia lựa chọn. 

Theo thống kê của Ban thư ký WTO, tính đến ngày 17/1/2020, cả thế giới có 303 hiệp định FTA có hiệu lực trong tổng số 483 hiệp định FTA được các nước thành viên thông báo lên WTO.

Không đứng ngoài tiến trình đó, Việt Nam hiện cũng là thành viên của nhiều FTA. Trong số 13 FTA đã có hiệu lực và đang triển khai, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) là FTA thế hệ mới đầu tiên mà Việt Nam tham gia, tiếp theo đó là Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA).

Việc tham gia các FTA giúp thị trường xuất khẩu của Việt Nam được mở rộng và đa dạng hóa. Thị trường dịch vụ tài chính phát triển hơn với sự gia nhập của nhiều nhà đầu tư nước ngoài; hệ thống thể chế, chính sách cũng từng bước hoàn thiện đáp ứng yêu cầu hội nhập và thực thi cam kết trong các FTA... 

“Cùng với việc gia nhập WTO từ năm 2007, việc tham gia các FTA góp phần thúc đẩy GDP của Việt Nam tăng hơn 300%, kim ngạch xuất nhập khẩu tăng 350%”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nêu rõ.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích do các FTA mang lại, các doanh nghiệp Việt cũng đứng trước nhiều thách thức khi hàng hóa của nhiều quốc gia sẽ tăng nhập khẩu vào Việt Nam nhờ được hưởng ưu đãi thuế quan.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho nhận định: “Bên cạnh những lợi ích do các FTA mang lại, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đứng trước rất nhiều thách thức, rất nhiều khó khăn khi hàng hóa của nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ sẽ tăng nhập khẩu vào Việt Nam nhờ được hưởng ưu đãi thuế quan. Một mặt, người tiêu dùng, người dân Việt Nam sẽ được hưởng lợi, được tiếp cận với nhiều hàng hóa chất lượng, giá cả cạnh tranh. Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh tại Việt Nam sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh của hàng hóa của các nước vào Việt Nam”

Ông Trần Duy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, về năng lực cạnh tranh, quá trình hội nhập kinh tế cho thấy doanh nghiệp Việt Nam còn đang gặp nhiều khó khăn khi tham gia vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu do năng lực cạnh tranh còn hạn chế.

“Trong bối cảnh kinh tế trong nước và quốc tế vẫn đang ẩn chứa nhiều biến động khó lường, các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đã bước đầu phát huy tính hiệu quả cho cộng đồng doanh nghiệp. Việc thúc đẩy, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị bền vững đang được coi là một trong các giải pháp trọng yếu trong khu vực doanh nghiệp và tăng trường kinh tế của đất nước. Chúng tôi cũng đề nghị các bộ ngành, địa phương và các hiệp hội doanh nghiệp tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch đầu tư triển khai hiệu quả các chính sách, giải pháp hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, tiếp tục hoàn thiện môi trường đầu tư, kinh doanh bình đẳng, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư, doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế”, Thứ trưởng Trần Duy Đông chia sẻ.

PGS. TS Trần Đình Thiên, Thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, cho rằng, trong bối cảnh cả thế giới khó khăn nhưng Việt Nam vẫn tăng trưởng dương chứng tỏ Việt Nam có năng lực đi ngược chiều tiêu cực của thế giới và đã chứng minh sức chống chịu của nền kinh tế. Có được kết quả như thế là nhờ ở sức bật của doanh nghiệp nội địa và khẳng định vai trò của lực lượng doanh nghiệp nội địa.

PGS. Trần Đình Thiên nhấn mạnh: Cần nỗ lực xây dựng các nền tảng của kinh tế thị trường, chính là các thị trường đầu vào (thị trường các nguồn lực) đúng nghĩa và nhanh chóng đoạn tuyệt với hệ thống phân bổ nguồn lực theo nguyên tắc “xin – cho”. Có được môi trường cạnh tranh công khai minh bạch sẽ thoát khỏi rất nhiều nỗi lo hiện tại của doanh nghiệp Việt. Đây là nguồn gốc cơ bản và trực tiếp của hệ thống tham nhũng, lãng phí, làm méo mó toàn bộ cấu trúc thị trường.

Bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết, hơn 10 năm qua kể từ khi Bộ Chính trị phát động Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, hàng Việt Nam đã dần dần chiếm lĩnh thị trường trong nước và giữ được sức sống mạnh mẽ trong lòng người tiêu dùng Việt Nam.

Điều đó được thể hiện qua việc hàng Việt Nam được người tiêu dùng trong nước tin tưởng, có độ phủ sóng lớn tại các hệ thống phân phối bán lẻ hiện đại, có sức lan tỏa mạnh mẽ nhiều khu vực và dần khẳng định được hình ảnh với chất lượng tốt, mẫu mã đẹp và giá cả phù hợp.

Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục triển khai các chương trình thuộc Đề án phát triển thị trường trong nước gắn với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; các chương trình phát triển thương mại miền núi, vùng sâu, vùng xa và hải đảo; các chương trình xúc tiến thương mại trong nước; các chương trình thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam tham gia trực tiếp các mạng phân phối nước ngoài...

"Tuy nhiên, cùng với hỗ trợ các cơ quan chức năng, các doanh nghiệp cũng cần chủ động chuẩn bị năng lực, nguồn hàng. Đồng thời, nâng cao sức cạnh tranh thông qua việc xây dựng kế hoạch dài hạn, bài bản, nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh thông qua ứng dụng khoa học và công nghệ; học tập, áp dụng các mô hình thành công đã có để có sự chuẩn bị tốt nhất khi phải đối mặt với áp lực cạnh tranh", bà Lê Việt Nga nhấn mạnh.