Mở cửa từng bước: Thận trọng, nhưng tránh cực đoan

Về quyết định “nới lỏng” với 19 địa bàn quận huyện thị xã không ghi nhận ca mắc mới COVID-19 từ ngày 03/9 đến 15/9, PGS.TS Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam cho rằng, quyết định giãn cách xã hội, phong tỏa cũng như nới lỏng giãn cách phải dựa trên các căn cứ:

Trước tiên là phải kiểm soát được dịch bệnh. Kiểm soát dịch bệnh ở đây không phải chỉ là số ca bệnh, mà vấn đề là dịch xảy ra ở phạm vi rộng hay hẹp, tại cộng đồng có tìm được nguồn lây hay không.

Đặc biệt, thành phố phải xem xét khả năng đáp ứng của mình đã khống chế được dịch bệnh hay chưa.

Tiếp theo, các quyết định nới lỏng hay giãn cách phải dựa trên nhu cầu phát triển kinh tế cũng như việc đảm bảo an sinh xã hội của người dân, nhưng vẫn phải đặt việc kiểm soát dịch bệnh lên hàng đầu.

Khi đã nới lỏng, chính quyền các địa phương cũng phải có những biện pháp cho những phương án sau giãn cách, đảm bảo phòng chống dịch, khống chế dịch một cách an toàn.

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, nguy cơ dịch bệnh với Hà Nội trong thời gian tới vẫn không thể lơ là chủ quan, nhất là khi mùa đông năm nay được dự báo đến sớm hơn, lạnh hơn: “Luôn luôn phải đưa ra những phương án để làm tốt công tác phòng dịch; làm sao có những giải pháp để ngăn chặn, không cho dịch từ bên ngoài, từ vùng dịch xâm nhập vào và chúng ta cũng không thể nói không còn ca nào trong cộng đồng.

Mặc dù xét nghiệm chúng ta không phát hiện ra nhiều, nhưng cũng không thể nói chúng ta đã sạch những ca cộng đồng, nên luôn luôn phải thực hiện giám sát, phát hiện, đánh giá nguy cơ, tìm kiếm những ổ dịch để khi phát hiện được sớm là vô cùng quan trọng.

Và khi dịch xảy ra thì chúng ta có thể dập tắt được ngay. Chúng ta nói sống chung với dịch không có nghĩa là buông lỏng, mà phải kiểm soát được dịch, làm sao luôn luôn có được những vùng xanh an toàn, xã phường an toàn, quận huyện an toàn thì Thành phố mới an toàn được".

Về căn cứ và cơ sở để xem xét mở cửa trở lại, theo ông Trần Kiên, Phó Viện trưởng Viện Chính sách xã hội, có 2 căn cứ quan trọng: Một là xét nghiệm diện rộng. Hai là phủ vaccibe càng sớm càng tốt. Mục tiêu tối thượng của chúng ta là bảo vệ người dân không bị thiệt hại về tính mạng, sức khỏe trước vi rút; ngăn chặn sự bùng phát của những đợt dịch lớn, kể cả khi vi rút có thể quay trở lại bất cứ lúc nào.

Với bối cảnh của Hà Nội, ông Trần Kiên cho rằng, quá trình “mở cửa” cần bám sát 2 nguyên tắc: "Thứ nhất, chúng ta cẩn trọng nhưng không cực đoan. Cẩn trọng là chúng ta nên biết vi rút này luôn tồn tại có thể lây nhiễm hoặc tạo nên những đợt dịch mới bất kể lúc nào chưa kể các biến thể mới có thể xuất hiện.

Cẩn trọng nhưng chúng ta không cực đoan, tức là sử dụng các biện pháp quá nặng nề hoặc quá mức cần thiết đến mức đóng cửa toàn bộ hoặc ngăn sông cấm chợ toàn bộ".

Đồng tình với quan điểm cần phải giám sát tình hình và đưa ra các các dự báo chiến lược để kiểm soát tình hình dịch bệnh thật tốt trong thời gian tới, BS Trần Tuấn, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu phát triển cộng đồng cho rằng, để làm được điều này thì hệ thống giám sát dịch phải được củng cố.  

Hà Nội cần cung cấp các chuyên gia phối hợp với Ủy ban mặt trận tổ quốc của thành phố để củng cố lại hệ thống giám sát dịch, không chỉ hoạt động xét nghiệm đang làm, mà phải nâng cấp toàn bộ hệ thống y tế cơ sở với người dân và chính quyền, cùng nhau thiết lập hệ thống giám sát dịch tễ học thường xuyên để phát hiện sớm, phát hiện kịp thời các trường hợp dịch bệnh.

Ông Trần Tuấn cũng nhấn mạnh, hướng phát triển mạnh y tế cơ sở là then chốt, để đảm bảo chăm sóc sức khỏe ban đầu và tích cực phòng ngừa dịch bệnh: "Giống như ngành y tế thế giới đã đưa ra là hệ thống y tế chăm sóc sức khỏe ban đầu phải được củng cố, hỗ trợ kịp thời kiến thức và chuyển đổi hành vi để người dân chuyển sang đời sống dự phòng, mang tính sinh thái là cực kỳ quan trọng.

Như thế toàn bộ chiến lược y tế tới đây là củng cố chất lượng của toàn bộ y tế cơ sở, giám sát y tế cơ sở làm sao làm tốt vai trò này trong sự kết nối với người dân. Chính quyền và các đoàn thể làm sao giám sát được công tác của y tế, làm sao đảm bảo y tế thực hiện vấn đề đó. Muốn làm như thế y tế cơ sở phải là y tế công, y tế vì dân, nhân đạo và không được thương mại hóa".

Chia sẻ với VOVGT, nhiều ý kiến cũng cho rằng, việc xem xét khôi phục từng bước các hoạt động kinh tế xã hội ở những địa bàn đã kiểm soát tốt dịch bệnh là cần thiết. Song, Hà Nội, TPHCM cũng như nhiều địa phương khác cần tiếp tục bám sát tình hình, theo dõi quá trình triển khai để có điều chỉnh phù hợp nhằm đảm bảo an toàn phòng dịch, không “mở cửa” quá vội, cũng không phòng dịch quá chặt đến mức cực đoan.

Và điều quan trọng là cần có các dự báo dài hơi, xây dựng các kịch bản khác nhau để đảm bảo sự chủ động ứng phó cho cả chính quyền, người dân, doanh nghiệp./.