Kinh doanh trực tuyến: Tăng chế tài, siết chặt quản lý để phát triển

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Ngày nay, mua sắm trực tuyến qua các trang website, ứng dụng, sàn thương mại điện tử chính thống, trên các trang mạng xã hội, tài khoản cá nhân, fanpage, livestream… trở nên phổ biến, vì sự tiện lợi và đa dạng dịch vụ cho khách hàng.

Tuy nhiên, một số tổ chức, cá nhân lợi dụng hoạt động này để kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng; thậm chí tăng giá bán trong thời điểm dịch bệnh hiện nay, gây nhiều bức xúc.

Một số ý kiến của người dân về vấn đề này:

"Có những thương nhân họ kiếm lợi rất lớn từ việc buôn bán online hàng giả, hàng kém chất lượng. Khi chúng ta lên mạng facebook hoặc zalo thì kinh doanh bán hàng với số lượng rất lớn, những mặt hàng nhìn vào so với giá là mình biết chắc chắn là hàng giả".

"Giờ tình hình dịch bệnh không tiện đến những nơi công cộng, trung tâm để mua sắm thì mình sử dụng dịch vụ online. Đa phần mình chọn những nơi đã mua qua rồi, kiểm duyệt được các sản phẩm".

"Trong giai đoạn trước mắt, do hạn chế đến các khu chợ, hạn chế đi ra ngoài, ngại va chạm, tiếp xúc với người lạ, giao thương trên thương mại điện tử bùng nổ. Rất nhiều sản phẩm thiết yếu, sản phẩm liên quan y tế được mua qua mạng internet rất nhiều".

Hiện có rất nhiều trang mạng kinh doanh, quảng cáo các sản phẩm với hình ảnh “nhái” các thương hiệu nổi tiếng, chính hãng với giá rẻ hoặc đính kèm khuyến mãi để thu hút người mua.

Theo ông Hà Anh Tuấn - Ủy viên ban chấp hành Hiệp hội Thương mại điện tử: Rất khó để kiểm tra, kiểm định chất lượng hàng hóa chỉ thông qua hình ảnh. Phần lớn việc mua bán trực tuyến, khách hàng phó mặc cho “may rủi”, kinh nghiệm mua sắm hoặc “tin nhau” là chủ yếu.

"Các sàn mở điều kiện khá rộng để bán hàng trên mạng. Cá nhân nhỏ lẻ cũng có thể mở hàng bán được, dẫn đến các sản phẩm kém chất lượng cũng như hàng giả. Ví dụ như khẩu trang thì bình thường khẩu trang y tế là 3 lớp, 4 lớp, 5 lớp, kém chất lượng chỉ có 1 lớp thôi. Hình ảnh nhìn thì cũng không phân biệt 3 lớp, 4 lớp. Việc giám sát hàng hóa chỉ dành cho doanh nghiệp thôi. Đặc biệt trên những trang mạng không phải sàn như facebook, thậm chí chỉ phụ thuộc vào uy tín của người bán hàng mà thôi, chứ còn chất lượng như thế nào không thể biết được".

Ông Hà Trung Cang – Chi Cục Quản lý thị trường TPHCM thừa nhận, hoạt động thương mại điện tử “bùng nổ” với nhiều hình thức, khiến công tác quản lý vô cùng khó khăn. Do thiết bị kỹ thuật, công tác rà soát, kiểm định chất lượng, nguồn gốc hàng hóa của lực lượng quản lý thị trường còn hạn chế. Chưa kể năng lực chuyên môn về môi trường thương mại điện tử, công nghệ số còn yếu. Trong khi các đối tượng bán hàng thường sử dụng một địa chỉ ảo để giao dịch nhưng lại tập kết hàng hoá tại nhiều địa điểm khác nhau nên dễ dàng lẩn trốn khi bị phát hiện.

"Hiện nay để kiểm soát các đối tượng sử dụng trang cá nhân có các hành vi vi phạm pháp luật trong cơ quan quản lý pháp luật nhà nước cũng gặp không ít khó khăn, phức tạp. Như cơ quản quản lý thị trường trong xử lý hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng; cơ quan thuế trong quản lý thuế; cơ quan công an trong quản lý an ninh trật tự. Vì nó tồn tại trên không gian ảo, rất khó trong việc kịp thời xác minh, xác định thời gian, địa điểm vi phạm; tên và địa chỉ người vi phạm. Hoặc khi đã xác minh được thì đối tượng đã trốn và chuyển đi nơi khác".

Không chỉ khó trong rà soát, xử lý vi phạm mà thực tế cơ sở pháp lý cũng bất cập; mua bán không có hóa đơn, chứng từ rất khó khởi kiện; việc xác minh địa điểm, căn hộ kinh doanh, tập kết hàng hóa phải có giấy tờ của các cấp có thẩm quyền. Do đó, Bộ Công thương cần điều chỉnh các cơ chế quản lý phù hợp thực tiễn, các quy định xử phạt, điều kiện đăng ký kinh doanh để siết chặt quản lý, truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Về vấn đề này, ông Trần Tuấn Anh – Bộ trưởng Bộ Công Thương yêu cầu:

"Quản lý thị trường phối hợp với Cục thương mại điện tử phải có biện pháp đấu tranh với hiện tượng lợi dụng thương mại điện tử để bán hàng giả cũng như những hành vi tăng giá bán gây ảnh hưởng xấu đến thị trường và lợi ích người tiêu dùng. Cục thương mại điện tử chủ động rà soát để có biện pháp căn cứ cơ sở pháp lý đã có để phối hợp Quảng lý thị trường triển khai trên toàn quốc".

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công thương cũng yêu cầu các cá nhân, tổ chức kinh doanh trực tuyến phải kiểm tra, rà soát, gỡ bỏ các hàng hóa, sản phẩm vi phạm hoặc nâng giá, xử lý mạnh tay đối với người bán vi phạm. Ngoài ra, Cục quản lý thị trường lưu ý người dân khi mua hàng của các đối tượng sử dụng trang cá nhân phải tìm hiểu đối tượng này đang ở đâu, nguồn gốc hàng hóa thế nào và mua bán có giấy tờ giao dịch hay không để tránh bị lừa hoặc có căn cứ để đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý các đối tượng vi phạm theo quy định của pháp luật.

Kinh doanh trực tuyến đang nở rộ, đặc biệt trong thời điểm dịch bệnh hiện nay. Nhất thiết phải có sự quản lý chặt chẽ nhằm xử lý nghiêm các hành vi gian dối, trục lợi; đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong hoạt động kinh doanh và quyền lợi người tiêu dùng.  

Kinh doanh trực tuyến: Tăng chế tài, siết chặt quản lý để phát triển (Bình luận của Nhà báo Bùi Trọng Điển – Phó Giám đốc Kênh VOV Giao thông)

Những ngày này, khi dịch Covid-19 đang hoành hành ở trong và ngoài nước, việc kinh doanh trực tuyến, bán hàng online đang là một công cụ hữu hiệu và tối ưu, cần được phát huy. Khác với mua bán hàng hóa trực tiếp, mua bán trực tuyến không chỉ phong phú, đa dạng, cho khách hàng nhiều lựa chọn mà còn được giao nhận tận nơi, tiết kiệm chi phí; tránh được rủi ro khi tiếp xúc chỗ đông người.

Với tốc độ phát triển khoảng hàng trăm triệu tài khoản trên facebook, zalo và trên các nền tảng ứng dụng như youtube, viber… kinh doanh trên mạng xã hội và các nền tảng ứng dụng internet ở nước ta hiện đang trở thành một xu thế. 

Đã có rất nhiều tổ chức, cá nhân triển khai và thành công; tạo ra cơ sở để mọi người, mọi nhà tận dụng thế mạnh này ứng dụng và làm theo với đủ dạng thức. Trong “rừng” kênh kinh doanh, mua bán như vậy; thật giả, vàng thau nhiều lúc lẫn lộn, khiến người tiêu dùng không khỏi ”hoa mắt” và không ít người tiêu dùng đã khốn đốn, ăn đủ “quả đắng” khi mua hàng online.

Mua bán trực tuyến đang tạo ra các giá trị và lợi nhuận lớn nhưng trên thực tế việc thu thuế ở lĩnh vực này còn bỏ ngỏ. Theo quy định, khi kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên phải thực hiện các nghĩa vụ về thuế. Thế nhưng nhiều năm qua, ngành thuế TP Hồ Chí Minh đã mời hàng chục ngàn tài khoản kinh doanh trên mạng xã hội đến để kê khai nhưng hầu hết đều phớt lờ, không chấp hành.

Nguyên nhân là do chế tài xử lý chỉ dựa vào một số văn bản của Luật giao dịch điện tử từ năm 2005 và các Nghị định, thông tư hướng dẫn nhưng áp dụng vào nhiều trường hợp đã lạc hậu hoặc bất cập nên không thể xử lý. Đơn cử như việc để kinh doanh trên mạng, cá nhân phải tuân thủ việc khai báo địa chỉ cụ thể, rõ ràng; đúng với ngành nghề kinh doanh; ghi rõ nguồn gốc xuất xứ hàng hóa; đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng; đồng thời có hóa đơn chứng từ để trên cơ sở đó nộp thuế cho nhà nước.

Tuy nhiên, trên thực tế đa số người kinh doanh trên mạng với đủ loại thành phần, giới tính; sử dụng một hoặc nhiều tài khoản khác nhau, địa chỉ không rõ ràng; chủ thể nhiều khi cũng mơ hồ và đa số giao dịch bằng tiền mặt nên việc quản lý, tính thuế gần như khó thực hiện.

Cuối năm ngoái, ngành thuế của 2 thành phố là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh qua rà soát đã đưa vào "tầm ngắm” phát hiện có cá nhân nhận hàng chục tỷ đồng lợi nhuận quảng cáo từ các tổ chức như google, youtube. Qua đấu tranh, vận động, các cá nhân này mới chịu nộp thuế thu nhập hàng tỷ đồng.

Kinh doanh trực tuyến hiện đang là một nhu cầu, yêu cầu có thực ở nước ta và sẽ còn bùng nổ với các hình thức mới trong thời gian tới. Do vậy để lập lại trật tự, tạo “đường ray” an toàn cho người tiêu dùng và cả người kinh doanh; các bộ, ngành như Công thương, Tài chính cần chủ động tiếp tục phối hợp, đề xuất các văn bản quy phạm pháp luật mới; các chế tài cụ thể làm công cụ quản lý tốt hơn; đưa việc mua, bán kinh doanh trực tuyến, nhất là trên mạng xã hội vào diện quản lý thông qua các ứng dụng công nghệ để điều tiết, tạo đà cho lĩnh vực này phát triển; tiến tới thu thuế cho nhà nước theo quy định.

Ngành Thông tin và truyền thông tiếp tục siết chặt, tiến tới loại bỏ hoàn toàn nạn sim rác, tin nhắn rác; xử lý mạnh tay các nhà mạng có biểu hiện tiếp tay cho hoạt động kinh doanh trực tuyến gian dối, trục lợi. Về phía người tiêu dùng cần cân nhắc, thận trọng, nên lựa chọn mua bán trực tuyến qua các tổ chức và cá nhân uy tín; tỉnh táo để không bị lợi dụng bán hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng.

Rõ ràng kinh doanh,mua bán trực tuyến; mua bán online sẽ tiếp tục phát triển hơn nữa trong giai đoạn tới; rất cần sự chung tay hành động của cả cơ quan quản lý nhà nước; cá nhân và doanh nghiệp; để từ đó đưa loại hình kinh doanh này ngày càng đi vào nề nếp, tạo hiệu quả cao trong trao đổi hàng hóa, thúc đẩy kinh tế- xã hội phát triển, nhất là trong giai đoạn dịch Covid hiện nay.