Gỡ vướng quy định kiểm soát tải trọng xe

Trong khi đó, Sở GTVT Hà Nội vừa kiến nghị Bộ GTVT ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật cho việc thiết kế, thi công, nghiệm thu xây dựng lắp đặt thiết bị cân kiểm soát tải trọng xe, bởi dù đã có đề án xây dựng các trạm lắp đặt thiết bị cân nhưng lại thiếu cơ sở pháp lý để triển khai.

Vậy, cần gỡ vướng về quy định cho công tác kiểm soát tải trọng xe với các vấn đề vừa nêu ra sao?

Anh Nguyễn Mạnh Thắng, Admin diễn đàn Otofun.vn thường xuyên di chuyển trên cao tốc Hà Nội – Hải Phòng và cao tốc Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái cho biết, anh không ít lần giật mình với những xe vận chuyển container có thùng container dài hơn đuôi xe đến hàng mét.

Với những phương tiện này, hệ thống đèn tín hiệu cảnh báo phía sau xe không còn tác dụng nên rất nguy hiểm cho các phương tiện cùng lưu thông trên đường cao tốc:

“Cái phần quá khổ, quá tải nó không nằm phía trong kích thước xe mà nó thòi ra ngoài, che đi tất cả đèn tín hiệu. Tôi thấy rất nguy hiểm khi chứng kiến cảnh người đi ô tô không quan sát tốt đâm vào đuôi những xe như vậy. Nguy cơ gây tai nạn bởi những phương tiện này là rất lớn mà tai nạn đều là những tai nạn thảm khốc”.

Ông Trần Đức Nghĩa, Trưởng ban Logistics, Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam khẳng định, đây thực chất là một loại thùng chứa hàng bằng sắt mạo danh container, bởi nó không tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia 38:2015 của Bộ Giao thông vận tải.

Trong khi container tiêu chuẩn quy định chiều cao là 2,8m thì những chiếc container “phi tiêu chuẩn” cao trên 3m và chiều rộng trên 2,8 mặc dù quy định là 2,4m; đặc biệt, chúng vượt chiều dài sàn xe về phía sau từ 1m đến 2,5m, làm che lấp đèn báo hiệu, gây nguy cơ tai nạn giao thông cho các xe vượt, tránh, đi phía sau.

Mặt khác, những phương tiện này làm tăng tải trọng trục, gây tổn hại lớn đối với hệ thống hạ tầng kỹ thuật của đường bộ.

Do đó, ông Trần Đức Nghĩa nêu đề nghị: “Phía cơ quan quản lý cũng nhầm lẫn thùng chứa hàng bằng sắt là container nên có cấp phép lưu hành cho những thùng hàng này.

Phía các doanh nghiệp thì tìm kiếm lợi nhuận làm ảnh hưởng đến an toàn giao thông đường bộ, tới tính mạng của người tham gia giao thông. Hành vi này cần phải chấm dứt, cơ quan chức năng phải vào cuộc quyết liệt, ngành hải quan không thực hiện thông quan cho những loại thùng sắt mạo danh này”.

Trong khi đó, để nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát tải trọng phương tiện, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội đang triển khai đầu tư xây dựng, lắp đặt hệ thống thiết bị cân kiểm soát tải trọng xe trên tuyến đường Vành đai 3 và cầu Thăng Long.

Tuy nhiên, hiện nay chưa có hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn thiết kế, thi công, nghiệm thu lắp đặt thiết bị cân tự động kiểm soát tải trọng xe một cấp cân (cân không dừng) do cấp có thẩm quyền ban hành.

Vì vậy, để có cơ sở pháp lý cho việc thẩm định, phê duyệt thiết kế, thi công và nghiệm thu dự án, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội vừa kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải sớm ban hành quy chuẩn kỹ thuật cho việc thiết kế, thi công, nghiệm thu xây dựng lắp đặt thiết bị cân kiểm tra tải trọng tự động.

Ông Cao Văn Hiệp, Phó Chánh Thanh tra Sở GTVT Hà Nội nhấn mạnh ý nghĩa vấn đề này: “UBND Thành phố đã thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng 15 trạm cân điện tử tự động mà trước mắt là 4 trạm cân.

Thanh tra Sở vừa có báo cáo để tham gia ý kiến hoàn thiện các quy chuẩn 66/2013 về quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về kiểm tra tải trọng xe lưu động. Đây là chủ trương đúng đắn nhằm kiểm soát chặt chẽ hoạt động của xe quá tải, đảm bảo tính khách quan, mang tính răn đe cao, hạn chế tối đa các doanh nghiệp và phương tiện chở quá tải”.

Ông Đặng Văn Chung, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông, Tổng cục Đường bộ Việt Nam, (nay là Cục đường bộ Việt Nam, Bộ GTVT) phân tích, trạm cân kiểm tra tải trọng tự động là mô hình không cần người vận hành cân ở hiện trường cũng như không cần lực lượng chức năng có mặt để dừng xe, mà chỉ cần phương tiện di chuyển qua là có thể tự động cân.

Đây là mô hình cân kiểm tra tải trọng xe mới với kết quả được trích xuất sau đó làm căn cứ xử phạt “nguội” với những xe vi phạm. Tuy nhiên, hiện các quy chuẩn về trạm kiểm tra tải trọng xe chưa quy định với mô hình mới này.

Theo ông Đặng Văn Chung, đây là khó khăn cần sớm được tháo gỡ: “Hiện Bộ Giao thông vận tải đang giao Cục Đường bộ sửa đổi, bổ sung quy định về mô hình trạm cân tải trọng xe tự động vào quy chuẩn 66. Khi có quy chuẩn này thì Sở GTVT Hà Nội sẽ tiến hành lắp đặt được các trạm kiểm tra xe tự động ở các cửa ngõ, các trục đường chính ra vào Thành phố. Cái này rất cần Bộ GTVT khẩn trương để ban hành được quy chuẩn”.

Trước việc xe quá khổ, chở hàng hóa quá tải còn đang hoạt động phổ biến, bất kể ở địa phương nào, tuyến đường nào, ngày hay đêm; nhiều ý kiến cho rằng, cân tự động sẽ là giải pháp hữu hiệu để ngăn xe quá tải “lộng hành”, tiến tới chấm dứt tình trạng xe quá tải lưu thông trên mạng lưới đường bộ toàn quốc.

Tuy nhiên đây là mô hình công nghệ mới tại nước ta nên cần sớm có các tiêu chuẩn, quy chuẩn làm cơ sở pháp lý để triển khai thuận lợi. Bởi khi chúng ta “Mở đường” cho cân xe tự động sẽ giúp “triệt đường” xe quá tải”.

“Mở đường” cân xe tự động sẽ “triệt đường” xe quá tải”

Với những thùng xe quá khổ, quá tải "giống container" lợi dụng quy định để trở thành tổ hợp vận chuyển hàng khối lượng lớn, vượt nhiều lần so với tải trọng cho phép cần phải rà soát lại quy định nhằm siết chặt việc cấp phép lưu hành, mặt khác ra quyết định thu hồi giấy phép đã cấp cho phương tiện chở hàng quá khổ.

Tuy nhiên, trên thực tế, không chỉ những chiếc container mạo danh mà còn rất nhiều phương tiện chở hàng quá khổ giới hạn, quá tải trọng chưa được phát hiện, do lực lượng chức năng còn mỏng, các chủ xe, lái xe tìm mọi cách để trốn tránh, lưu thông vào ban đêm nhằm qua mặt lực lượng chức năng.

Trong khi các doanh nghiệp đặt nặng vấn đề lợi nhuận, nếu cơi nới thành, thùng sẽ chở được nhiều và giảm giá thành vận chuyển nên cố tình tìm cách vi phạm trong khi hiện, lực lượng chức năng đang phải kiểm soát tải trọng bằng cân xách tay di động, trạm cân di động nên hiệu quả còn chưa cao.

Để giải quyết khó khăn này, việc triển khai lắp đặt hệ thống kiểm soát tải trọng xe tự động là giải pháp cần được ưu tiên hiện nay.

Nếu như các loại hình cân tải trọng cũ phải cần đến lực lượng thanh tra thường xuyên túc trực giám sát, đo lường thành thùng, khối lượng xe một cách thủ công, thì hệ thống cân điện tử với camera chuyên dụng, tích hợp thiết bị cảm biến đặt dưới mặt đường, hệ thống cân tự động kiểm soát các thông tin, như: Tên chủ xe, khối lượng hàng hóa được phép chở, kích thước thành thùng…

Sau đó sẽ tự động phân tích, tính toán phương tiện có vi phạm tải trọng không. Nhờ công nghệ hiện đại, hệ thống cân này có thể tính tải trọng xe ở trạng thái dừng hoặc di chuyển ở vận tốc đến 80km/h trong 3-10 giây.

Dữ liệu các xe vi phạm được truyền về phần mềm kiểm soát tải trọng xe của đơn vị quản lý, vận hành trích xuất và chuyển kết quả cân đối với những xe vi phạm cho lực lượng chức năng “phạt nguội”.

Về hiệu quả kinh tế, mô hình trạm cân tự động sẽ giảm khoảng 70% tổng mức đầu tư, lắp đặt cho 1 trạm kiểm tra tải trọng xe tự động so với trạm kiểm tra tải trọng xe cố định trước đây; giảm chi phí cho việc quản lý, bảo trì, vận hành, khai thác dữ liệu và xử phạt vi phạm, giảm nhân sự vận hành, khai thác và xử phạt vi phạm.

Việc xử phạt theo hình thức này sẽ giải quyết được vấn đề là nhân viên vận hành cân và lực lượng chức năng có thẩm quyền xử phạt không trực tiếp ra đường để dừng xe, kiểm tra và xử phạt vi phạm, tránh được tiếp xúc và va chạm với người vi phạm. Con người không thể can thiệp vào quá trình cân kiểm tra, xử phạt theo quy định.

Được biết, hiện Cục đường bộ Việt Nam đã trình Bộ GTVT dự thảo Thông tư quy định về quản lý và hoạt động trạm kiểm tra tải trọng xe, trong đó nội dung chính là điều chỉnh trạm kiểm tra tải trọng xe tự động và trạm kiểm tra tải trọng xe lưu động, làm cơ sở pháp lý để thực hiện.

Bên cạnh đó, hoàn thiện tiêu chuẩn làm cơ sở để áp dụng lắp đặt tại các đường cửa ngõ Hà Nội và đường cao tốc Pháp Vân - Ninh Bình, đây là tiền đề để áp dụng cho các trạm kiểm tra tải trọng xe tự động trong cả nước. Vấn đề bây giờ là Bộ GTVT cần sớm ban hành quy chuẩn này để đáp ứng đề nghị từ các địa phương và yêu cầu từ thực tiễn.

Đồng thời, Bộ Giao thông Vận tải xem xét chỉ đạo các dự án đầu tư xây dựng đường bộ mới, nhất là các dự án đường cao tốc phải đưa hạng mục cân tự động vào công trình đường bộ để đầu tư đồng thời, sau đó triển khai từng bước đầu tư trạm cân tự động trên các tuyến đường giao thông huyết mạch, mật độ phương tiện cao, nhất là các phương tiện vận chuyển hàng hóa khối lượng lớn.

Mô hình kiểm soát tải trọng tự động mang lại nhiều lợi ích trong quá trình quản lý, xử lý vi phạm trật tự ATGT. Với việc sớm có các quy chuẩn cụ thể, hy vọng hệ thống sẽ được triển khai rộng rãi và đi vào hoạt động hiệu quả, góp phần xây dựng hệ sinh thái giao thông thông minh, hiện đại.