Giao thông 2021, một năm sóng gió cùng COVID-19

Hãy cùng VOV Giao thông điểm lại những sự kiện này. 

Hàng nghìn doanh nghiệp vận tải phá sản

Theo Báo cáo logistic Việt Nam năm 2021 của Bộ Công thương, 9 tháng đầu năm, có hơn 2.500 doanh nghiệp vận tải kho bãi phải tạm ngừng hoạt động, tăng hơn 14% so với cùng kỳ năm 2020 và chiếm gần 5,6% tổng số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động của cả nước.

Đồng thời, có 571 doanh nghiệp giải thể, tăng gần 17% so với cùng kỳ năm 2020, chiếm 4,46% tổng số doanh nghiệp giải thể của cả nước.

Còn theo Bộ GTVT, hiện có khoảng 90% doanh nghiệp kinh doanh vận tải vay vốn ngân hàng để hoạt động cầm cự. Nếu dịch Covid-19 kéo dài, phương tiện tiếp tục phải ngừng hoạt động, hàng nghìn đơn vị kinh doanh vận tải sẽ bị phá sản.

Cuộc di dân chưa từng có của hơn 1,3 triệu người hồi hương tránh dịch

Làn sóng hồi hương của lao động bắt đầu diễn ra từ tháng 7/2021, trong đó chủ yếu là lao động tự do từ TP.HCM về các tỉnh lân cận khi các hoạt động kinh tế xã hội gần như “đóng băng” hoàn toàn.

Chỉ riêng đợt di cư đầu tiên kéo dài từ tháng 7 đến 15/9, khoảng 1,3 triệu người lao động đã về quê tránh dịch, theo số liệu Tổng cục Thống kê.

Làn sóng thứ hai bắt đầu từ 1/10, trong đó có những đoàn lên đến hàng nghìn người từ Tp.HCM và các tỉnh phía Nam trở về phía Bắc, chủ yếu bằng mô tô, xe gắn máy. Có những em nhỏ mới chào đời được vài ngày đã phải tham gia cuộc hành hương bất đắc dĩ. Nhiều câu chuyện không may đã xảy ra, từ hư hỏng phương tiện giữa đường, đến những vụ tai nạn giao thông xảy ra với những đoàn người hồi hương..

Tuy vậy, trong bối cảnh đó cũng xuất hiện nhiều mạnh thường quân tiếp tế thức ăn, nước uống, giúp sửa chữa, thậm chí tặng cả phương tiện cho một số người di cư có hoàn cảnh khó khăn. Dọc bên đường nơi dòng người di cư đi qua, nhiều hàng quán, lán trại của cá nhân, tập thể cung cấp thức ăn, nước uống miễn phí để chia sẻ, giúp đỡ bà con trên đường thiên lý.

Nói về cuộc di cư bất đắc dĩ này, TS.Trần Kiên, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển xã hội cho rằng, nếu có sự vào cuộc của chính quyền các địa phương, hẳn những người con xa quê sẽ rất ấm lòng: "Các tỉnh tổ chức đón người dân thông qua nguồn lực của địa phương, chẳng hạn đi ô tô, đi tàu, đi máy bay.

Trường hợp không làm được việc đó thì các tỉnh nên chủ động đón ngay tại đầu tỉnh, sàng lọc ngay lập tức bằng việc tổ chức các điểm cách ly tập trung giống như mô hình của năm 2020.

Cách làm như vậy rất văn minh, rất nhân đạo, quan trọng hơn, chính quyền đã thực hiện đúng chức năng, trách nhiệm của mình với người dân".

Cước vận tải biển tăng kỷ lục 500 đến 700%

Từ nửa cuối năm ngoái đến nay, giá cước vận tải biển tăng đột biến, đặc biệt là cước phí đi châu Âu và Mỹ, tăng từ 5 đến 7 lần khiến các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam rơi vào tình cảnh vô cùng khó khăn.

Theo báo cáo của Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP), giá cước trước thời điểm tháng 10/2020 từ Việt Nam đi Mỹ là 700-1.000 USD/container 20 feet. Tới tháng 4/2021, giá cước đã tăng lên tới 6.000 - 7.000 USD/container 20 feet, tăng gấp 5-7 lần so với cuối năm 2020.

Phân tích nguyên nhân dẫn đến sự tăng giá cước vận tải biển, ông Hoàng Hồng Giang, Phó cục trưởng Cục Hàng hải VN cho biết, sau khi sản xuất được phục hồi, dịch COVID-19 dần được khống chế nhưng các hãng vận tải biển chủ yếu tập trung phục vụ cho nhu cầu của Trung Quốc và Mỹ, nên nhu cầu vận tải của các nước khác bị ảnh hưởng, trong đó có VN:

"Sản xuất dần phục hồi và nhu cầu mua sắm tích trữ lại càng cao do đó lượng hàng tăng rất cao, các nhà đầu tư không đầu tư thêm tàu, trang thiết bị dẫn tới hiện tượng hàng hóa thì tăng cao, dòng luân chuyển thì chậm, trang thiết bị phục vụ cho vận chuyển thì thiếu, dẫn tới hiện tượng tăng giá rất cao, đặc biệt là đối với vận chuyển container trên các tuyến vận tải biển quốc tế", ông Hoàng Hồng Giang nói.

TNGT giảm sâu nhất từ trước đến nay (từ 16 đến 28%), đua xe trái phép bị chặn đứng

9 tháng đầu năm 2021, toàn quốc xảy ra hơn 8.100 vụ TNGT, làm chết 4.175 người, bị thương 5.645 người. So với cùng kỳ năm 2020, TNGT giảm hơn 23% về số vụ, giảm hơn 16% số người chết và giảm 28% số người bị thương. Đây là mức giảm vượt xa chỉ tiêu đặt ra hàng năm và là mức giảm sâu nhất từ trước đến nay.

Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh, Chủ tịch UBATGTQG cho rằng, đây là kết quả tích tụ từ những năm trước đây, khi cả hệ thống chính trị vào cuộc, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để kéo giảm TNGT.

Tuy vậy, Phó Thủ tướng cũng cho rằng, kết quả này có được một phần do nhiều địa phương thực hiện giãn cách xã hội, hầu hết phương tiện không tham gia giao thông nên TNGT ít xảy ra.

Phó Thủ tướng cũng cho rằng, kết quả này vẫn chưa tương xứng, bởi dù tai nạn giảm, nhưng số người chết, bị thương vẫn còn cao: "Trở lại bình thường mới, chúng ta phải hết sức quyết liệt để không bị quay trở lại các vụ TNGT, số người chế, số người bị thương tăng lên thì sẽ phá mức chỉ tiêu chúng ta đặt ra trong năm 2021".

Không chỉ giảm rất sâu cả 3 tiêu chí về TNGT, mà tình trạng đua xe trái phép cũng được chặn đứng. Liên tiếp các vụ đua xe và cổ vũ đua xe tại các tỉnh, TP như Hà Nội, TP. HCM, Bình Thuận, Đồng Nai… đã bị các lực lượng chức năng phát hiện và chặn đứng.

2 hãng hàng không trong nước chinh phục đường bay Việt - Mỹ

Chuyến bay mang số hiệu VN98 của Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam - Vietnam Airlines hạ cánh tại sân bay San Francisco ngày 29/11/2021 đã trở thành chuyến bay lịch sử, đánh dấu sự kiện đường bay thẳng thương mại thường lệ giữa Việt Nam và Mỹ chính thức được khai mở, đồng thời đánh dấu cột mốc thành công sau 20 năm chuẩn bị để mở đường bay thẳng đến Mỹ.

Cùng với Vietnam Airlines, tối 23/9 (giờ địa phương), chuyến bay số hiệu QH9149 của Bamboo Airways đã hạ cánh xuống sân bay San Francisco (California, Mỹ), hoàn thành hành trình bay thẳng giữa Việt Nam - Mỹ. Bamboo Airways cũng đặt mục tiêu khai thác đường bay thẳng thương mại thường lệ giữa Việt Nam và Mỹ từ đầu năm 2022.

Đánh giá về việc chính thức thực hiện đường bay thẳng đến Mỹ, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long khẳng định: "Đây là một kết quả đáng ghi nhận vì để làm được các thủ tục để thực hiện đường bay sang Mỹ thì không hề đơn giản, phải qua rất nhiều khâu, rất nhiều cấp, rồi đòi hỏi tiêu chuẩn ICAO kiểm tra rất chặt chẽ.

Mặc dù trong bối cảnh tình hình dịch bệnh đang bùng phát mà vẫn chấp nhận cho mình mở đường bay tới Mỹ thì đây là một đánh giá quan hệ với Mỹ rất tốt và những điều kiện để bay đường bay đó là mình đã đáp ứng được".

Lần đầu tiên tàu hỏa chở container chạy thẳng sang châu Âu

Giữa tháng 7/2021, đoàn tàu hỏa chở container chạy thẳng từ Hà Nội sang Bỉ do Tổng công ty Đường sắt Việt Nam và Tập đoàn Maersk (Đan Mạch) phối hợp tổ chức với hành trình hơn 20 ngày đã đặt dấu mốc đáng nhớ về việc lần đầu tiên có tuyến vận tải bằng đường sắt từ Việt Nam sang châu Âu.

Theo Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát toàn cầu, vận tải đường biển quốc tế đang đối mặt với thời kỳ khó khăn thì loại hình vận tải đường sắt đang là đối tác vận chuyển đáng tin cậy nhất để vận chuyển hàng hóa từ Việt Nam sang châu Âu do hệ thống kết nối đường sắt liên vận quốc tế hiệu quả.

Ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty Đường sắt VN cho biết: việc mở tuyến đường sắt sang châu Âu là một hoạt động nằm trong chiến lược chung của đường sắt Việt Nam từ năm 2019 là tập trung nâng cao tỷ trọng vận chuyển hàng hóa và hiện thực hóa mục tiêu vận chuyển hàng hóa là chủ đạo:

"Chúng ta mở ra tuyến vận tải sang châu Âu thì thời gian ngắn hơn vận tải biển, trên dưới 20 ngày sang tới châu Âu. Vì có một số loại hàng hóa nếu đi bằng đường biển thì thời gian quá dài, thì chúng ta lựa chọn vận tải đường sắt.

Thứ 2 trong bối cảnh dịch bệnh, đôi lúc có sự tắc nghẽn, vùng với biến động của thị trường làm giá cước container đi châu Âu, Mỹ giá thành rất cao, khi đó đường sắt đã đưa ra tuyến vận tải này".

Đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông chính thức vận hành thương mại

Ngày 6/11/2021, sau 10 năm khởi công với rất nhiều lần trễ hẹn, tuyến đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông chính thức vận hành thương mại, mở ra loại hình vận tải công cộng mới.

Tuyến đường sắt này có 13 đoàn tàu, mỗi đoàn gồm 4 toa, mỗi chuyến chở được 960 hành khách. Về tần suất, đoàn tàu Cát Linh - Hà Đông có biểu đồ hoạt động giờ cao điểm 6 phút/chuyến, bình quân có 10 chuyến/giờ/hướng.

Về ý nghĩa của tuyến đường sắt đô thị này, chuyên gia giao thông Phan Lê Bình cho rằng: "Khi có được tuyến đường sắt đô thị này rồi nó sẽ mở ra cơ hội thứ nhất là giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông, thứ 2 là phát triển đô thị cho Thành phố.

Đặt trong bối cảnh là TP. Hà Nội cũng vừa đề xuất thu phí các phương tiện đi vào nội đô thì tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông này thì chúng ta cũng có thể tính đến việc thu phí các phương tiện vào nội đô ở trong phạm vi hạn chế, bởi vì chúng ta đã có được tuyến đường sắt đô thị với dung lượng lớn có thể làm phương tiện thay thế cho người dân để đi lại rồi".

Việc chính thức vận hành tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông được nhiều chuyên gia cho rằng sẽ góp phần thay đổi thói đi lại của người dân về một phương thức vận tải công cộng hoàn toàn mới.

Còn theo Kiến trúc sư Hà Ngọc Trường, Chủ tịch Hội Cầu đường cảng TPHCM, các đô thị cả nước sẽ nhìn vào tuyến đường sắt đô thị đầu tiên này để rút ra kinh nghiệm và cả bài học “xương máu” cho mình trong quá trình phát triển hệ thống metro cho đô thị./.