Gia tăng TNGT do xe container, xe đầu kéo: Siết khâu nào cho trúng?

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Cụ thể, ngày 6/7, trên quốc lộ 1 tuyến tránh TP Hà Tĩnh đoạn qua phường Thạch Linh xảy ra vụ tai nạn giữa xe tải với xe container khiến một người tử vong, hai người nhập viện.

Mới đây nhất, ngày 18/6, xe container đi hướng Móng Cái - Hạ Long (Quảng Ninh) tới khu vực thôn 6, xã Quảng Minh (huyện Móng Cái) thì xảy ra va chạm rồi lật đè vào xe khách 16 chỗ khiến ba người tử vong. 

Thống kê của Cục CSGT cũng cho thấy, 6 tháng đầu năm 2020, cả nước xảy ra 342 vụ TNGT liên quan đầu kéo, container, làm chết 214 người. So với cùng kỳ năm trước, TNGT do xe container, xe đầu kéo tăng 66 vụ (tăng gần 24%), tăng 58 người chết (tăng 37%). Nhiều người tham gia giao thông không dấu nổi sự thấp thỏm khi đi qua những phương tiện này:

"Rất sợ, bởi độ cuốn của nó rất mạnh, đâm ra mình nên giữ khoảng cách với nó và tránh xa để giữ an toàn cho bản thân".

"Mỗi lần đi qua đoạn có xe container rất khiếp, độc phải tránh xa, một là đi trước, hai là đi tụt hẳn về sau chứ không dám đi gần xe container, bởi vì phương tiện ấy rất to mà nó khuất tầm nhìn rất nhiều nên bọn em phải cách xa nhiều để nhìn nó mới dễ được".

"Có những trường hợp như vừa rồi ở cầu kia cũng do còi hơi to quá, thế là ông già đi bị giật mình, ông ấy phanh và ngã ra đấy".

Ông Đặng Thế Phương, Hiệp hội vận tải Hải Phòng cho rằng, thời gian gần đây, nhiều địa phương trở nên quá tải xe container so với hạ tầng hiện có. Ngay tại Hải Phòng, việc có quá nhiều container khiến một số doanh nghiệp phải tuyển lái xe một cách qua loa:

"Vì nhiều như thế cho nên việc tuyển chọn người điều khiển các phương tiện đầu kéo sơ-mi rơ moóc ấy nhiều khi các doanh nghiệp đã chú trọng hay chưa, đã nâng cao ý thức trách nhiệm của người lái xe đối với bản thân mình, đối với phương tiện, đối với doanh nghiệp và đối với cộng đồng người tham gia giao thông chưa?"

Thừa nhận thực tế này, ông Phạm Văn Chinh - đại diện Công ty cổ phần Vận tải- giao nhận và Thương mại Quang Châu (TP. HCM) cũng cho biết, trong một số trường hợp, do áp lực làm việc, thời gian giao hàng khiến lái xe hoạt động quá số giờ liên tục, buồn ngủ, rất dễ gây ra tai nạn:

"Kèm theo việc nhắc nhở thì bên mình có khoảng 14 trạm từ Bắc đến Nam để khi anh em đi qua đó có những điểm dừng chân và mình nhắc nhờ thường xuyên để chạy bảo đảm chất lượng hàng hóa cho khách hàng và kèm theo đó là có thời gian cho anh em nghỉ ngơi".

Ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN cũng cho biết, cùng với sự gia tăng số lượng xe container, xe đầu kéo, tại một số địa phương còn xuất hiện tình trạng xe container gắn thêm gen thủy lực để tự đổ.

Loại xe này đang phổ biến trên nhiều địa phương như Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Ninh Bình, Hà Nam, Hà Nội, Bà Rại – Vũng Tàu, Đồng Nai… gây ra nhiều vụ TNGT nghiêm trọng cho người và các phương tiện đi cạnh:

"Nhiều chủ hàng sử dụng vỏ container bỏ nóc để chở hàng quá tải như than đá, cát, đá xây dựng, sắt thép, cột bê tông. Các laoại hàng hóa không chằng buộc chắc chắn, container đặt trên xe sơ-mi rơ- moóc không khóa chốt hãm; lái xe phóng nhanh vượt ẩu, đi qua những nút giao đường cong cua, đèo dốc không giảm tốc độ… Đây là những nguyên nhân chính gây ra TNGT nghiêm trọng".

Từ thực tế này, ông Huyện cũng kiến nghị Cục Đăng kiểm VN không đăng kiểm cho những phương tiện có gen thủy lực tự chế, vỏ là container nhưng biến thành thùng chở hàng. 

Tại hội nghị Sơ kết tình hình TNGT 6 tháng đầu năm diễn ra mới đây, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình, Chủ tịch UBATGTQG bày tỏ lo ngại khi TNGT do xe đầu kéo và xe chở container tăng cao đột biến. Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an có chuyên đề riêng về xử lý vi phạm đối với loại hình phương tiện này:

"Bộ Công an có chuyên đề kiểm soát xử lý vi phạm về TTAGT và tải trọng đối với lái xe, chủ xe của xe ô tô tải, xe đầu kéo, xe container".

Sau mỗi vụ TNGT, cơ quan chức năng lại vào cuộc điều tra, tìm nguyên nhân tai nạn để xử lý. Trong hầu hết vụ việc, lỗi chủ quan của tài xế được đem ra xem xét đầu tiên.

Tuy vậy, dưới góc nhìn của VOVGT qua bài bình luận "Đừng chỉ đổ lỗi cho tài xế", đổ lỗi cho tài xế thì dễ, nhưng việc tìm ra nguyên nhân căn bản của tình trạng này để giải quyết vấn đề mới là việc cần làm.

214 người chết do TNGT liên quan đến xe container, xe đầu kéo trong 6 tháng đầu năm 2020, tăng 58 người chết so với cùng kỳ năm 2019. Đó là những con số hết sức đau lòng về tình trạng tai nạn giao thông do loại hình phương tiện vận tải này gây ra.

Sẽ quá dễ dàng để đổ lỗi cho tài xế trong các vụ TNGT liên quan đến xe container, xe đầu kéo, từ lái xe quá thời gian theo quy định, tâm lý chủ quan, lơ là, cố tình phóng nhanh, vượt ẩu, không giảm tốc độ khi đi vào nút giao, khúc cua, đi vào làn đường dành cho xe máy…

Nhưng nếu nhìn vào sự gia tăng số lượng phương tiện container gia tăng nhanh chóng trong thời gian gần đây sẽ thấy, việc gia tăng TNGT do xe container gây ra còn bắt nguồn từ sự thiếu hụt tài xế điều khiển loại phương tiện này.

Tính riêng tại Hải Phòng, nếu như năm 2012, toàn Thành phố chỉ có 7.000 xe container, thì đến nay, con số này đã lên đến hơn 15.000 chiếc, chiếm 90% tổng lượng xe container toàn miền Bắc. Việc gia tăng quá nhanh số lương xe container khiến doanh nghiệp “mắt nhắm mắt mở”, hoặc không có nhiều lựa chọn tuyển lái xe.

Bệnh cạnh đó, số lượng phương tiện tăng quá nhanh cũng khiến hạ tầng bị quá tải. Song, một số chủ doanh nghiệp vận tải tại Hải Phòng chia sẻ, có những vụ TNGT một phần không nhỏ do việc thiết kế cầu đường và tổ chức giao thông.

Có những công trình mới khánh thành và đưa vào sử dụng gần 1 năm, đã có 3-4 vụ TNGT nghiêm trọng liên quan đến xe container.

Ngoài trách nhiệm của tài xế, không thể không kể đến trách nhiệm của chủ doanh nghiệp trong việc quản lý đội ngũ tài xế của mình, giám sát và ngăn chặn tình trạng làm việc liên tục quá giờ quy định.

Rất ít tài xế dại dột chọn giải pháp làm việc liên tục quá giờ quy định để đưa bản thân mình và cộng đồng vào vòng nguy hiểm nếu không bị sức ép từ phía chủ doanh nghiệp. 

Về các công cụ giám sát hoạt động của xe container, theo quy định, các loại phương tiện ô tô kinh doanh vận tải đều phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, có bộ phận an toàn giao thông để theo dõi từng phương tiện, từng tài xế.

Lý thuyết là vậy, nhưng nếu chỉ lắp cho đủ thủ tục, thiết bị không có chức năng cảnh báo đến tài xế khi cần thiết, thì tai nạn xảy ra cũng là điều dễ hiểu. Đặc biệt, cũng có một phần không nhỏ trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước từ quy định tốc độ, làn đường đến việc thanh tra, kiểm tra, xử lý.

Quy định về tốc độ và khoảng cách an toàn của xe cơ giới, xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đã lộ rõ bất cập trên nhiều tuyến đường, nhất là quốc lộ qua địa bàn miền núi, hay cao tốc, khi những chiếc xe tải hạng nặng, quán tính lớn, độ nguy hiểm cao hơn, mà vẫn cho phép tốc độ tối đa như xe con.

Trong khi đó, khả năng nhận diện và phòng ngừa rủi ro của người tham gia giao thông bằng xe con, xe 2-3 bánh khi đi cùng đường với các phương tiện này còn rất hạn chế, dẫn đến những vi phạm theo kiểu “điếc không sợ súng”. 

Do đó, giảm TNGT liên quan đến xe đầu kéo, xe container cần phải bắt đầu từ việc nhìn nhận lại và khắc phục các bất cập vừa nêu, chứ không thể nào chỉ đổ lỗi cho tài xế. Tất nhiên, tài xế yếu kém về kỹ năng hay coi thường pháp luật luôn là một nguyên nhân quan trọng. Nhưng, xét đến cùng, nguyên nhân đó cũng bắt nguồn từ khâu quản lý./.