Dự thảo trên tay: Chủ sở hữu sàn thương mại điện tử phải tăng thêm trách nhiệm về chất lượng hàng hóa

Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử (gọi tắt là Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi) do Bộ Công thương soạn thảo đang được đưa ra lấy ý kiến, với nhiều quy định liên quan đến trách nhiệm của chủ các sàn thương mại điện tử trong việc kiểm soát, sàng lọc thông tin, chất lượng hàng hóa nhằm bảo vệ người tiêu dùng, cũng như quản lý hoạt động thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài.

Nghe nội dung chi tiết tại đây: 

Đảm bảo tính khả thi của hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam

Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi gồm 3 Điều. Trong đó, Điều 1: Sửa đổi, bổ sung một số điều của  Nghị định số 52/2013/ NĐ- CP. Điều 2: Bãi bỏ một số điểm, khoản tại Điều 2, Điều 25,26, 44 và 63 Nghị định số 52 năm 2013 . Điều 3: gồm các điều khoản thi hành.

Mục đích của việc xây dựng Dự thảo Nghị định số 52 sửa đổi là nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp luật về thương mại điện tử trong bối cảnh lĩnh vực này có tốc độ tăng trưởng nhanh, mạnh mẽ, ngày càng chiếm tỷ trọng ngày cao trong cơ cấu thương mại.  

Mục tiêu của việc xây dựng Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi là đảm bảo tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế của hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam, phù hợp với các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Bên cạnh đó, tăng cường bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đảm bảo môi trường kinh doanh cạnh tranh công bằng, minh bạch giữa các mô hình phân phối hàng hóa;  giữa các mô hình, phương thức tổ chức thương mại điện tử và giữa các chủ thể trong và ngoài nước. 

Điểm đáng chú ý, Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi bổ sung thêm quy định nhằm minh bạch hóa thông tin hàng hóa, dịch vụ trong hoạt động thương mại điện tử tại Điều 30 theo hướng quản lý chặt hơn đối với hàng hóa công khai trên website, các thông tin  này phải theo quy định về nhãn hàng hóa. 

Dự thảo bổ sung thêm quy định,  thương nhân, tổ chức cung cấp sàn giao dịch thương mại điện tử phải có các biện pháp loại bỏ website những thông tin mua bán hàng hóa thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ pháp luật cấm, gỡ bỏ các sản phẩm xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ nếu có căn cứ xác thực; thay mặt cho thương nhân, tổ chức nước ngoài giải quyết các khiếu nại của người tiêu dùng....

Để quản lý hoạt động thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài, Dự thảo bổ sung thêm một số điều kiện, như  nhà đầu tư nước ngoài chi phối từ 1 doanh nghiệp thuộc 5 doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường thương mại điện tử phải có ý kiến thẩm định của Bộ công an.

Hiện, Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi đang lấy ý kiến các Bộ ngành, dự kiến gửi Bộ Tư pháp thẩm định vào tháng 12 và trình Chính phủ vào đầu năm 2021. 

Những điểm mới của Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi

Để hiểu rõ hơn những điểm mới của Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử, cũng như hướng tác động nếu văn bản này được thông qua, phóng viên kênh VOVGT đã có cuộc trao đổi với bà Lại Việt Anh- Phó Cục trưởng Cục thương mại điện tử và kinh tế số - Bộ Công thương, đơn vị chịu trách nhiệm chính xây dựng Dự thảo Nghị định này:

PV: Xin bà cho biết về những điểm mới nổi bật của dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 52/2013 của Chính phủ về thương mại điện tử?

Bà Lại Việt Anh: Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 42 về thương mại điện tử sẽ bao gồm một số điểm mới nổi bật như sau. 

Thứ nhất là Nghị định sẽ thu gọn các đối tượng mà thực hiện thủ tục hành chính theo hướng, chỉ những website thương mại bán hàng mà có tính năng đặt hàng trực tuyến mới phải thực hiện thủ tục thông báo website và Bộ Công thương. 

Thứ hai là Nghị định sẽ bổ sung một số quyết định nhằm tăng cường tính minh bạch của thông tin hàng hóa và dịch vụ trong hoạt động thương mại điện tử nhằm hướng từ việc đấu tranh chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, môi trường trực tuyến điểm mới. 

Thứ ba là Nghị định sẽ bổ sung một số quy định nhằm quản lý hoạt động thương mại điện tử mạng xã hội.

Thứ tư là Nghị định sẽ bổ sung một số quy định nhằm quản lý hoạt động TMĐT của những thương nhân, tổ chức nước ngoài cung cấp dịch vụ thương mại điện tử vào Việt Nam qua các website, các ứng dụng di động hoặc những thương nhân nước ngoài bán hàng vào cho người tiêu dùng Việt Nam trên các sàn TMĐT Việt Nam.

PV: Những quy định mới nếu được thông qua có thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng trong nước như thế nào trong các hoạt động trên sàn thương mại điện tử nói chung và các sàn thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài nói riêng?

Bà Lại Việt Anh: Thực tế hiện nay hoạt động TMĐT có yếu tố nước ngoài đang phát triển và mở rộng quy mô khá đáng kể. Thực tiễn những năm qua cho thấy đã phát sinh bất cập trong việc bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng trong những tranh chấp giữa người bán nước ngoài trong TMĐT, do các yếu tố về địa lý, về độ trễ thời gian, về quyền tài phán và  rất nhiều yếu tố khác.

Vì vấn đề đó mà Nghị định sửa đổi, bổ sung sẽ đưa ra những quy định nhằm tăng cường trách nhiệm của những thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ thương mại điện tử qua biên giới cho người tiêu dùng Việt Nam, ràng buộc nghĩa vụ của họ trong việc cung cấp thông tin trong việc giải quyết tranh chấp đối với người tiêu dùng. Đặc biệt, quy định thêm trách nhiệm của chủ sàn TMĐT Việt Nam trong việc đứng ra thay mặt cho người bán nước ngoài tiếp nhận khiếu nại, làm trung gian để giải quyết những vấn đề phát sinh đối với người tiêu dùng Việt Nam.

PV: Tại dự thảo Nghị định số 52 sửa đổi các thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện tử có trách nhiệm như thế nào khi xảy ra khiếu nại của người tiêu dùng?

Bà Lại Việt Anh: Đấy cũng là một trong những điểm mới của Nghị định 52 sửa đổi. Nghị định bổ sung quy định chặt chẽ hơn về trách nhiệm của chủ sàn TMĐT. Họ là người nắm thông tin và là người mà có thể có được thông tin tốt nhất để giúp người tiêu dùng có thể giải quyết được vấn đề phát sinh với người bán và họ sẽ phải là đơn vị đầu mối tiếp nhận khiếu nại của người tiêu dùng cũng như đứng ra ráp nối và hỗ trợ người tiêu dùng trong việc giải quyết những khiếu nại của mình trên sản thương mại điện tử.

PV: Xin cám ơn bà!

Người tiêu dùng giảm bớt rủi ro, doanh nghiệp bị ảnh hưởng về dòng tiền

Những quy định mới của Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi ảnh hưởng tới các doanh nghiệp kinh doanh TMĐT như thế nào? PV đã có cuộc trao đổi qua điện thoại với ông Mai Xuân Đạt –Giám đốc Công ty truyền thông  Thịnh Vượng- Lĩnh vực Digital Marketting để làm rõ hơn về nội dung này: 

PV: Thưa ông, Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi bố sung quy định, khi khách hàng thực hiện giao dịch trên sàn TMĐT, khoản tiền thanh toán trực tuyến sẽ được giữ lại trong tài khoản trung gian một thời gian nhất định. Quy định này tác động như thế nào đến người tiêu dùng và các doanh nghiệp?

Ông Mai Xuân Đạt: Về điểm này, tôi cho rằng là vừa có lợi mà cũng vừa có hại. Cái lợi đầu tiên chắc chắn là thuộc về người tiêu dùng. Bởi vì người tiêu dùng sẽ không còn phải chịu các rủi ro trong việc mua hàng online, tức là mọi người sẽ nhận được các sản phẩm đúng như cam kết hơn và nếu không đúng cam kết thì hoàn toàn có thể đòi lại quyền lợi của mình. 

Tuy nhiên, về phía người cung cấp sản phẩm, việc tiền thanh toán bị giữ lại sẽ ảnh hưởng ngay lập tức đến khả năng về dòng tiền, khả năng tài chính, khả năng sử dụng vốn của mỗi một doanh nghiệp. 

Không phải lúc nào, các tình huống cũng thuộc về lỗi của người bán hàng. Các điều khoản này giống như là chúng ta đang kiểm soát người bán hàng nhiều hơn là người mua hàng. Tôi nghĩ rằng là vừa có lợi và vừa có hại thì điều này nên tính toán kỹ một chút.

PV:  Với những quy định về minh bạch thông tin hàng hóa, dịch vụ, ông có kỳ vọng chất lượng hàng hóa trên sàn giao dịch thương mại điện tử sẽ được kiểm soát tốt hơn?

Ông Mai Xuân Đạt: Quan điểm của tôi về việc kiểm soát chất lượng hàng hóa trên sàn TMĐT  thì cần có sự tham gia từ nhiều phía: từ phía nhà nước, các cơ quan chức năng, từ phía các sàn giao dịch và từ phía người bán.

Việc minh bạch thông tin hàng hóa, dịch vụ từ người bán chắc chắn sẽ rất cần thiết trong mối quan hệ ba bên này.

Đối với việc hàng giả, chúng ta đã có luật và nghị định cụ thể quy định và có các chế tài phù hợp rồi chỉ cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát vấn đề này trên các sàn giao dịch thương mại điện tử.

Và không thể không nhắc đến vai trò của các sàn TMĐT trong việc kiểm soát thông tin hàng hóa và người bán trên sàn của họ.

PV: Xin cám ơn ông!

Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi bổ sung thêm các quy định mới, giúp ích như thế nào đối với công tác quản lý nhà nước về hoạt động TMĐT, GS-TS Đinh Trọng Thịnh- Giảng viên Học viện tài chính phân tích:

Theo yêu cầu này đòi hỏi các nước ngoài phải có đại diện chính thức của mình đáp ứng yêu cầu về kinh doanh thì sàn thương mại điện tử và có người chịu trách nhiệm về tính hợp lý hợp ph áp, đảm bảo về chất lượng cũng như các khiếu nại của người tiêu dùng, yêu cầu về kê khai doanh thu và đóng thuế.

Điều này buộc  các chủ thể nước ngoài phải kinh doanh bình đẳng với các chủ thể trong nước, buộc các chủ thể kinh doanh trên mạng xã hội cũng như kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử phải công bằng bình đẳng với những người kinh doanh truyền thống.

Như vậy thì chúng ta thấy rằng là cái quản lý nhà nước cũng được nâng lên và tính công bằng công khai, minh bạch trong kinh doanh, đảm bảo tốt hơn. Các sàn thương mại điện tử cũng phải được quản lý một cách chặt chẽ, đảm bảo tính công bằng so với các hình thức kinh doanh truyền thống khác.

Hiện tượng hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng giả, hàng nhái, hàng hóa được đăng tải bằng ngôn ngữ nước ngoài trên các sàn thương mại điện tử diễn biến phức tạp, người tiêu dùng mua phải hàng kém chất lượng không biết khiếu nại ai, và không được bảo vệ.

Không ít cá nhân, thương nhân nước ngoài tận dụng những kẽ hở của pháp luật để buôn bán những mặt hàng kém chất lượng, không nộp thuế cho nhà nước hay tìm cách chi phối , kiểm soát hoạt động bán lẻ tại Việt Nam, tình trạng này diễn ra khá phức tạp trong thời gian qua.

Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi nếu được thông qua, hứa hẹn tạo hành lang pháp lý chặt chẽ hơn để “bịt”những kẽ hở hiện nay trong các giao dịch thương mại điện tử, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, minh bạch giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

---

Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo Nghị định 52 sửa đổi qua hotline 02437.919191, qua fanpage VOVGT, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên cổng thông tin điện tử của Bộ Công thương.

Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” lúc 13h15, thứ Hai và thứ Tư hàng tuần trên FM91, vovgiaothong.vn, hoặc  nghe lại trên các nền tảng podcast dành cho di động: Spotify, Aple Podcast và Google Podcast