Để doanh nghiệp vận tải mặn mà hơn với chuyển đổi số

Trong khi đó, còn không ít chủ doanh nghiệp vẫn trung thành với cách làm truyền thống, ngại thay đổi bởi thiếu kinh nghiệm và nguồn lực hạn chế.

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Vợ con sống ở Hà Tĩnh, trước đây mỗi lần về quê, anh Nguyễn Tiến Mạnh, đang làm công nhân xây dựng tại Hà Nội, thường ra tận bến mua vé, hoặc thậm chí đứng chờ bắt xe khách ngay dọc đường. Anh Mạnh cho hay, mua vé theo hình thức này khá ‘hên, xui’, bởi may mắn thì tìm được nhà xe tốt, có ghế ngồi đàng hoàng, nhưng khi xe đông, hết chỗ sẽ phải ngồi ghế nhựa suốt một chặng đường dài.

Được một số người quen bày cách đặt vé  qua ứng dụng trên điện thoại, dù ban đầu còn cảm thấy lạ lẫm do không rành công nghệ, nhưng sau một vài lần anh Mạnh đã khá quen với hình thức này: 

“Trước hay bắt xe bên ngoài thì cũng hên xui lắm, lúc được chỗ tốt lúc không. Giờ đặt xe qua app thì tiện hơn. Mình chủ động được, biết xe nào còn chỗ xe nào hết, lại chọn được chỗ tốt. Thanh toán thì cũng chuyển tiền qua mạng ok”

Cũng là người thường xuyên di chuyển liên tỉnh bằng xe khách đường dài, chị Phan Thùy Dung, quận Cầu Giấy, Hà Nội cho biết: 

“Mua vé online thì mình chỉ cần ở nhà là đặt vé thôi, còn mua trực tiếp thì nhiều cái rất là bất tiện. Mình phải đi lại, xếp hàng. Có khi là còn vé hoặc hết vé, nhiều cái bất tiện, ngoài ra còn phải tiếp xúc đông người tại bến xe hoặc quầy vé”.

Tuy nhiên, thói quen bắt xe khách dọc đường hoặc thiếu tin tưởng, ngại tìm hiểu, nhiều người vẫn lưỡng lự khi cài đặt các app đặt xe công nghệ. Anh Trần Đức Minh, quận Thanh Xuân, Hà Nội chia sẻ: 

“Cái app đặt xe thì tôi cũng tìm hiểu sơ qua chứ không phải không biết, nhưng tra vài lần thì cũng không có sự tin tưởng lắm. Mà tôi cũng chẳng biết bắt xe như thế nào. Thói quen thì cứ ra chỗ nào có xe thì bắt thôi, cho nó nhanh”.

Trước nhu cầu đi lại của hành khách trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, hạn chế tụ tập đông người, không ít doanh nghiệp vận tải đang triển khai các ứng dụng đặt vé qua App hoặc website. Những ứng dụng này không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp trong giao dịch bán vé, thanh toán online, chuyển phát hàng hóa và nâng cao hiệu quả quản lý mà còn giúp khách hàng tiện lợi hơn trong việc tìm, đặt vé, đặt chỗ phù hợp. 

Anh Phạm Văn Đàm, người có nhiều năm xây dựng phần mềm, ứng dụng cho các đơn vị vận tải cho biết: 

“Thời gian đặt vé nếu nhanh thì chỉ khoảng 20 giây đến 1 phút là xong được một đơn hàng từ 1 đến 5 vé. Khi đặt vé qua những kênh online, hành khách có thể trực tiếp cập nhật trạng thái vé mà không phải thông qua những kênh như gọi điện”.

Nhìn nhận ở góc độ doanh nghiệp, ông Lê Đình Dũng, Giám đốc điều hành Công ty Vận tải hành khách Hà Sơn Hải Vân chia sẻ:

“Khách hàng là người linh hoạt, được lựa chọn các dòng sản phẩm, lựa chọn ghế ngồi theo ý muốn của mình, rất thuận lợi cho các kênh thanh toán và không mất thời gian để đi ra các văn phòng để tìm mua vé, đặc biệt những ngày lễ, tết tần suất hoạt động lớn, lượng khách đi lại đông. Đối với doanh nghiệp thì đây cũng là một kênh bán hàng, trong giai đoạn dịch này thì hết sức cần thiết đối với tất cả các doanh nghiệp”.

Tuy nhiên, bên cạnh số ít doanh nghiệp vận tải lớn chuyển đổi số hiệu quả, còn lại đa phần các đơn vị vừa và nhỏ chưa phát triển được nền tảng số kết nối giữa chủ xe, chủ hàng và hành khách. Trong đó chi phí dành cho đầu tư quản trị kỹ thuật số trở thành bài toán khó.

Ông Lê Đình Dũng nhận định:

 “Thực ra không phải đơn vị nào cũng dám đầu tư vào công nghệ, phải nói thẳng là như vậy. Bản chất công nghệ là liên tục được cập nhật, liên tục được hoàn thiện để tăng trải nghiệm khách hàng; do đó chi phí đầu tư phải rất lớn. Nguyên nhân các doanh nghiệp chưa mặn mà với việc phát triển, cũng như xây dựng hệ thống cho riêng mình đó là chi phí đầu tư.

Nếu như được hỗ trợ của nhà nước để doanh nghiệp có thể tiếp cận được, có thể tự xây dựng cho mình một hệ thống hoặc đặt một hệ thống quản trị phù hợp với mô hình và điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp thì tôi cho rằng đó là điều rất tốt. Đây là cơ sở để các đơn vị vận tải dù ở quy mô nào cũng có điều kiện tiếp xúc với công nghệ”.

Đồng tình quan điểm trên, ông Nguyễn Quốc Mạnh, Giám đốc Công ty cổ phần vận tải ô tô Điện Biên cho rằng, cái khó của doanh nghiệp vận tải nhỏ khi áp dụng chuyển đổi số là mật độ chuyến không nhiều. Việc bỏ ra khoản chi phí mua, hoặc xây dựng app, website hay bố trí nhân sự cũng là trở ngại. Bên cạnh đó, công tác sắp xếp các đơn vị vận tải còn chồng chéo, chưa hợp lý khiến doanh nghiệp cảm thấy e dè khi đầu tư:

 “Một cái nốt của Hà Nội chẳng hạn, ví dụ như Điện Biên – Mỹ Đình thì lại có 2 tới 3 đơn vị tham gia. Bây giờ mình đặt app thì phải có thông tin của mình, nhưng đưa lên thì nhiều khách lại hỏi cho người khác thành ra cũng gặp va chạm giữa các đơn vị. Trong cùng một nốt lại có mấy đơn vị liền nên thông tin bị hỗn loạn, khó làm. Tổ chức vận tải chưa hợp lý nên chưa áp dụng công nghệ này vào được”.

Ông Phùng Văn Trọng, phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin, Bộ GTVT cho rằng, chuyển đổi số trong doanh nghiệp vận tải là xu thế tất yếu, tuy nhiên công tác này vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn: 

“Hiện nay đã có một sàn giao dịch vận tải và hệ thống điều hành vận tải công nghệ hoạt động khá hiệu quả, tuy nhiên, chưa phát triển được các nền tảng số kết nối giữa chủ hàng, doanh nghiệp vận tải và khách hàng để phát triển thành hệ thống thống nhất.

Một vấn đề nữa là nguồn lực và nhận thức về vai trò chuyển đổi số của các doanh nghiệp còn hạn chế, do đó việc chuyển đổi số chưa đạt kết quả như mong muốn”.

Theo chuyên gia giao thông Phan Lê Bình, chuyển đổi số là quá trình cạnh tranh khốc liệt giữa các doanh nghiệp. Đơn vị vận tải nào nhanh nhạy, đáp ứng được đòi hỏi của thời cuộc thì mới duy trì sự tồn tại, còn nếu không sẽ khó đứng vững trên thị trường. Trong quá trình đó, doanh nghiệp nhỏ rất cần sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý nhà nước: 

“Doanh nghiệp nhỏ, số lượng xe có hạn thì lợi ích đem lại từ chuyển đổi số không thể bù đắp được phần chi phí bỏ ra. Trong trường hợp cơ quan quản lý nhà nước không có biện pháp hỗ trợ mà vẫn yêu cầu thực hiện đẩy mạnh chuyển đổi số thì những doanh nghiệp nhỏ hoặc rất nhỏ có khả năng bị các doanh nghiệp lớn hơn nuốt.

Còn nếu cơ quan quản lý nhà nước có biện pháp phù hợp, hỗ trợ kinh phí hoặc cơ chế để doanh nghiệp nhỏ và rất nhỏ có thể liên kết lại với nhau thành những hợp tác xã, quy mô tương đối lớn thì họ có thể tận dụng được lợi thế của chuyển đổi số”. 

Đại dịch COVID-19 bùng phát và diễn biến phức tạp thời gian qua tại các địa phương khiến nhiều đơn vị vận tải thiệt hại nặng nề. Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, từ đầu năm tới nay, doanh thu của các doanh nghiệp vận tải đường bộ giảm khoảng 80%. Khó khăn, thách thức lớn, song cũng là động lực để doanh nghiệp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ kết nối hành khách, tạo đà phát triển ngay sau khi dịch bệnh qua đi.

Trong quá trình này, các doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ rất cần sự hỗ trợ, tiếp sức của cơ quan nhà nước và ban ngành liên quan.

Đây cũng là góc nhìn của VOV Giao thông: Cần thay đổi tư duy lối mòn, manh mún

Theo Trung tâm Công nghệ thông tin (Bộ Giao thông Vận tải), doanh nghiệp vận tải cả nước hiện đa phần có quy mô vừa và nhỏ. Bên cạnh số ít doanh nghiệp vận tải lớn chuyển đổi số hiệu quả, thành công, còn lại chưa phát triển được các nền tảng số kết nối giữa chủ xe, hành khách, chủ hàng.

Bên cạnh đó, chưa có hành lang pháp lý quy định các doanh nghiệp phải chuyển đổi số, giao dịch điện tử và hệ thống chia sẻ kết nối dữ liệu thống nhất giữa các ngành lĩnh vực vận tải chưa hoàn thiện.

Để tăng cường hiệu quả trong công tác quản lý, vận hành, mới đây, Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Thông tin truyền thông ký hợp tác đẩy mạnh chuyển đổi số ngành giao thông vận tải giai đoạn 2021-2025.

Hai Bộ thống nhất chương trình phối hợp gồm 6 nội dung. Trong đó, xây dựng, tạo lập nền tảng pháp lý cho việc triển khai hoạt động GTVT trên nền tảng công nghệ số và hoàn thiện chính sách pháp luật phù hợp với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, xử lý kịp thời các thách thức đặt ra đối với ngành giao thông vận tải trong thời kỳ mới.

Phát triển dữ liệu kết cấu hạ tầng giao thông, dữ liệu phương tiện giao thông, dữ liệu người điều khiển phương tiện giao thông trở thành dữ liệu số quốc gia, đặt nền móng cho phát triển kinh tế số - xã hội số, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Xây dựng chương trình phát triển các hệ thống quản lý, điều hành giao thông; thúc đẩy các doanh nghiệp Việt Nam nghiên cứu và tự chủ từng phần, hướng tới tự chủ hoàn toàn trong công nghệ chế tạo, phát triển các hệ thống điều khiển, điều hành giao thông.

Việc ký kết, hợp tác giữa hai Bộ được kỳ vọng sẽ giúp thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong ngành giao thông vận tải. Thực tế cho thấy, trước tác động của COVID-19, những doanh nghiệp sớm triển khai chuyển đổi số có sức chống chịu tốt hơn, sẵn sàng thích nghi ‘sống chung với dịch’, tận dụng cơ hội để bứt phá.

Do đó, bên cạnh sự hỗ trợ của nhà nước, lãnh đạo các doanh nghiệp vận tải cũng cần thay đổi tư duy đi theo lối mòn, làm ăn manh mún.

Bản thân mỗi doanh nghiệp cần nhận thức rằng, chuyển đổi số sẽ là vấn đề sống còn, nếu muốn tồn tại phải trang bị cho mình nền tảng công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh ở cả hiện tại lẫn tương lai.