Cơ chế nào để giám sát hoàn trả tiền mua vé số

Dự thảo Nghị định về kinh doanh xổ số gồm 07 Chương 36 Điều, cụ thể: Chương I: Quy định chung (04 Điều); Chương II: Tổ chức kinh doanh xổ số (15 Điều); Chương III: Tài chính kế toán, kiểm toán (03 Điều); Chương IV: Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xổ số (05 Điều); Chương V: Thông tin, quảng cáo và khuyến mại (03 Điều); Chương VI: Tổ chức thực hiện (05 Điều); Chương VII: Điều khoản thi hành (01 Điều).

Mục đích xây dựng dự thảo Nghị định kinh doanh xổ số thay thế Nghị định số 30/2007/NĐ-CP, Nghị định số 78/2012/NĐ-CP và Nghị định số 158/2018/NĐ-CP nhằm tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý đối với lĩnh vực kinh doanh xổ số, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của cơ quan quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này và phù hợp với sự  phát triển của thị trường trong giai đoạn hiện nay.

Dự thảo Nghị định được xây dựng trên quan điểm tiếp tục kế thừa các quy định còn phù hợp của Nghị định số 30/2007/NĐ-CP, Nghị định số 78/2012/NĐ-CP về kinh doanh xổ số; tuân thủ các quy định của Luật đầu tư 2020, Luật doanh nghiệp 2020 và các quy định pháp luật có liên quan để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ về khung pháp lý.

Đáng chú ý, tại Điều 27, Dự thảo Nghị định quy định về mô hình, bộ máy quản lý đối với doanh nghiệp kinh doanh xổ số tương tự như quy định về mô hình hoạt động và cơ cấu tổ chức quản lý đối với công ty TNHH một thành viên 100% vốn Nhà nước, cho phép Chủ tịch công ty xổ số kiến thiết có thể kiêm Tổng giám đốc.

Dự thảo hiện đang được tổ chức lấy ý kiến của các bộ, ngành liên quan và quần chúng nhân dân. Sau khi lấy ý kiến và điều chỉnh, Dự thảo nghị định về kinh doanh xổ số sẽ trình Chính phủ .

Dự thảo Nghị định về kinh doanh xổ số kế thừa những nội dung còn phù hợp của Nghị định số 30/2007/NĐ-CP và Nghị định số 78/2012/NĐ-CP như: Quy định về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; Quy định về nguyên tắc kinh doanh xổ số, Quy định về tổ chức hoạt động kinh doanh xổ số, về quảng cáo, khuyến mại và quy định về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước…

Xuất phát từ thực trạng vẫn có trường hợp một số công ty thực hiện in và phát hành vé vượt quá hạn mức doanh số phát hành của Bộ Tài chính và một số tổ chức, cá nhân lợi dụng tổ chức dịch vụ mua hộ vé xổ số qua ứng dụng ví điện tử, dự thưởng vé xổ số loto…

Dự thảo bổ sung một số quy định liên quan đến hành vi bị cấm tại Điều 4 như: Phát hành số lượng vé xổ số vượt quá hạn mức số lượng vé được phép phát hành theo quy định của pháp luật và Sử dụng xổ số để làm phương tiện rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Ngoài ra, Dự thảo bổ sung quy định yêu cầu doanh nghiệp kinh doanh xổ số phải xây dựng và ban hành quy định nội bộ về phòng, chống rửa tiền, gửi Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan… nhằm có căn cứ quản lý giám sát và xử lý vấn đề này trong kinh doanh xổ số.

Để đảm bảo đồng bộ hóa với quy định của Luật đầu tư, Dự thảo Nghị định quy định về trình tự, thủ tục liên quan đến cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xổ số tại Điều 24. 

Xuất phát từ tình hình thực tế thời gian qua, do ảnh hưởng của dịch covid 19, Bộ Tài chính bổ sung quy định về thời hạn trả thưởng đối với vé xổ số trúng thưởng và việc hoàn trả vé cho người tham gia dự thưởng do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng.

KHÔNG CHO PHÉP PHÁT HÀNH QUÁ HẠN MỨC

Những quy định mới về không cho phép phát hành số lượng vé xổ số quá hạn mức được phép phát hành tác động như thế nào đến hoạt động kinh doanh xổ số? Phóng viên đã có cuộc trao đổi với chuyên gia kinh tế TS. Nguyễn Minh Phong về nội dung này:

PV: Thưa ông, Dự thảo Nghị định bổ sung thêm một số hành vi bị cấm trong lĩnh vực kinh doanh xổ số . Ông nghĩ sao về quy định mới này?

TS Nguyễn Minh Phong: Trước hết phải khẳng định việc bổ sung không cho phép phát hành quá số lượng khống chế cho phép là cần thiết. Vì nếu ai đó phát hành vượt quá số lượng khống chế cho phép câu hỏi đặt ra là số tiền đó sẽ đi về đâu.

Đây là cội nguồn của tham nhũng, vi phạm pháp luật, thậm chí có thể biến dòng tiền thu được do phát hành vượt quá đó tài trợ cho các hoạt động không chính đáng, vi phạm pháp luật thì cực kỳ nguy hiểm.

Tất cả sự vi phạm quy định này phải xử lý nghiêm, coi như hoạt động tham nhũng trong chi tiêu ngân sách kể cả hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thứ hai, việc cấm sử dụng xổ số như một hình thức tài trợ cho khủng bố, cho các hoạt động xã hội đen, hay rửa tiền hết sức cần thiết. Bởi vì hiện nay tham nhũng gắn với hoạt động rửa tiền, hiện nay hoạt động rửa tiền ngày càng phong phú.

Trong bối cảnh hoạt động tổ chức nếu được lạm dụng có rửa tiền thì cực kỳ nguy hiểm. Nó sẽ tạo ra các tình huống để hợp pháp hóa nguồn tiền hoặc phát hành tiền để bổ sung cho những hoạt động khủng bố.

Điều đó không chỉ ảnh hưởng đến trật tự xã hội mà còn ảnh hưởng đến an ninh và tạo ra nguy cơ thể chế

PV: Dự thảo bổ sung quy định gia hạn thời hạn trả thưởng của vé xổ số lên 60 ngày. Điều này có tác động thế nào đến những người chơi xổ sổ, thưa ông?

TS Nguyễn Minh Phong: Việc bổ sung quy định về kéo dài thời gian lĩnh thưởng, cụ thể là loại trừ thời gian giãn cách xã hội là cần thiết.

Điều này có một thực tế là các hoạt động quản lý kinh tế nói chung và hoạt động xã hội nói riêng, trong đó có hoạt động xổ số bị đóng băng trong thời kỳ dịch bệnh.

Do đó lỗi của người trúng thưởng không đến nhận thưởng không phải là lỗi của người trúng số, mà đây là lỗi thể chế, lỗi của thời gian khách quan.

Không thể đẩy cái thiệt hại của giãn cách này cho người trúng xổ số được. Do vậy chúng tôi cũng hoan nghênh sự cập nhật này, chứng tỏ tính ưu việt cũng như mục tiêu bảo vệ quyền lợi một cách chính đáng được pháp luật bảo hộ của hoạt động xổ số.

PV: Vâng, xin cảm ơn ông!

GIÁM SÁT VIỆC HOÀN TIỀN KHI KHÔNG MỞ THƯỞNG

Dự thảo Nghị định bổ sung quy định hoàn trả tiền mua vé cho người mua vé trong trường hợp không thể quay số mở thưởng do nguyên nhân bất khả kháng. Cơ chế nào để giám sát việc trả lại tiền đúng người, tránh tình trạng trục lợi, tham nhũng từ quy định này.

Phóng viên đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Doãn Hồng Nhung, Giảng viên cao cấp Khoa Luật, ĐH Quốc gia Hà Nội xung quanh nội dung này:

PV: Một trong những điểm đáng chú ý là Dự thảo là bổ sung quy định hoàn trả tiền mua vé cho người tham gia dự thưởng do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng. Bà đánh giá như thế nào về tính khả thi của quy định này?

PGS.TS Doãn Hồng Nhung: Một là đánh giá tính tích cực của nó. Đây là những quy phạm cơ quan quản lý ban hành ra là những quy phạm mang tính lường trước, tính dự báo các tình huống có thể xảy ra.

Nhưng chúng ta phải xem xét là, khi đã phát hành rồi, đối với xổ số điện toán thì các lệnh mua và thông tin truy xuất rất dễ thực hiện, rất dễ kiểm soát nhưng đối với xổ số truyền thống, họ mua xổ số bán dạo thì không có tính khả thi cao trong thực tiễn.

Đây cũng chính là cái cơ quan ban hành, các nhà soạn thảo và các nhà hoạch định chính sách cũng cần xem xét lại.

Việc hoàn trả cho khách hàng đã mua vé nhưng không được dự thưởng do lịch mở thưởng bị hủy bỏ và có căn cứ không thể triển khai được, đó cũng là một kẽ hở mà các cơ quan quản lý Nhà nước hoặc lợi ích nhóm, hoặc trục lợi tham nhũng từ hoạt động này.

Bởi vì những người mua sau khi đặt lệnh rất ít có cơ hội kiểm soát lại, không biết lệnh đó đã bị hủy và cứ nghĩ mình không trúng thưởng thôi, chứ khó có thể biết rằng mình đã mua nhưng chưa được tổ chức quay số, thì họ có nguy cơ ngụy tạo minh chứng rồi chứng từ để có thể trục lợi từ các hoạt động này.

PV: Theo bà, cần cơ chế nào để giám sát việc trả lại tiền “đúng người”của người mua vé xổ số trong trường hợp không quay số mở thưởng?

PGS.TS Doãn Hồng Nhung: Trong trường hợp không tìm lại được chính chủ, thì tiền thừa này hoặc thông báo này được trả về cho đại lý xổ số.

Quy trách nhiệm cũng như quyền lợi được hưởng trả lại tiền thông qua đại lý xổ số mà họ đã thực hiện các giao dịch đó sẽ phù hợp hơn.Thực hiện như vậy tính khả thi cao hơn và phải có sự kết hợp giữa quyền và nghĩa vụ của đại lý xổ số với cái người khách hàng mà chơi xổ số.

PV: Theo bà, dự thảo cần bổ sung, sửa đổi quy định?

PGS.TS Doãn Hồng Nhung: Theo tôi cần xem xét lại quy định trong Dự thảo về những rủi ro cho khách hàng và đại lý xổ số khi tham gia các hoạt động vui chơi có thưởng.

Đây là yếu tố vừa khuyến khích người chơi, đồng thời là quá trình các bên tham gia các giao dịch dân sự, cùng vui chơi, cùng có thưởng và ích nước lợi nhà cho nên cần thêm 1 quy phạm pháp luật cùng phân chia rủi ro và hưởng các lợi ích từ các hoạt động kinh doanh xổ số.

PV: Xin cảm ơn bà!

Hiện cả nước có 63 công ty xổ số kiến thiết và 2 công ty kinh doanh xổ số điện toán. Tại một số khu vực, thị trường xổ số phát triển nóng, đơn cử như khu vực miền Nam, tỷ lệ tiêu thụ vé bình quân trên 83%.

Đây cũng là lĩnh vực có nguy cơ cao về các vi phạm liên quan đến phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố nên nếu không kiểm soát chặt chẽ sẽ dễ xảy ra các hành vi rửa tiền, tham nhũng, trục lợi từ những kẽ hở của pháp luật.

Với những quy định mới tại Dự thảo Nghị định quy định về kinh doanh xổ số, những bất cập hiện hành có thể được khắc phục trong thời gian tới.

Bạn kỳ vọng gì vào dự thảo nghị định này? Nếu được ban hành, các quy định mới sẽ tác động như thế nào đến quyền lợi của người chơi xổ số và hoạt động kinh doanh xổ số? 

Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo qua hotline 02437.91.91.91, qua fanpage VOVGT, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính.

---

Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” lúc 15h30 đến 15h50, thứ Hai và thứ Tư hàng tuần trên FM91, vovgiaothong.vn, hoặc trên các nền tảng Podcast dành cho di động: Spotify, Aple Podcast và Google Podcast.