Camera lùi: Cân nhắc trước khi bắt buộc

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Như VOVGT đã đưa tin, tại Dự thảo Luật bảo đảm trật tự an toàn giao thông, Bộ Công an đề xuất, từ năm 2025, các loại ô tô khi tham gia giao thông bắt buộc phải có camera lùi. Đề xuất này nhận được nhiều ý kiến phản hồi trái chiều của người dân:

"Nói chung cái này cũng là 1 vấn đề chúng ta cần phải cân nhắc có nhiều loại xe mới lắp rồi. Việc lắp camera lùi hỗ trợ nhiều cho việc lái xe, an toàn rất cao. Tất cả các phương tiện nên lắp, những phương tiện to, thô sơ có nhiều điểm mù đằng sau không thể nhìn thấy, camera giúp cho thể bao quát được".

"Theo quan điểm của tôi nếu mà bắt buộc làm gia tăng chi phí, còn nếu để tự nguyện, cái này cũng chả cần phải lắp. Bởi từ trước đến nay nếu cần thiết thì các nhà sản xuất ô tô họ đã đưa ra nếu cần thì lắp, nếu không cần thì thôi. Bây giờ mình đưa ra thì chi phí phải đẩy lên rồi".

Hiện nay đa phần các xe con như các loại xe ô tô 4 chỗ hay xe 7 chỗ mới đều được trang bị sẵn camera lùi để quan sát dễ dàng hơn. Tuy nhiên, việc lùi xe con đơn giản hơn so với xe tải.

Đối với những phương tiện như xe tải, xe container có thùng xe lớn, cản trở tầm nhìn, điểm mù cũng nhiều hơn, do vậy một số ý kiến cho rằng, chỉ nên bắt buộc lắp camera lùi đối với những phương tiện trọng tải lớn.

Là một tài xế xe container nhiều năm kinh nghiệm, anh Nguyễn Đình Luyến cho rằng, việc lắp camera lùi cũng chỉ góp hỗ trợ một phần trong thao tác lùi xe để an toàn hơn. Đối với những phương tiện chở hàng trọng tải lớn, vẫn cần sự hỗ trợ của các phụ xe:

"Lơ họ ngồi bên cạnh họ quan sát điểm mù bên chỗ lơ. Hay khi lùi xe vào các kho hay các con đường nào cần lùi xe, có người lơ sau vẫn đảm bảo an toàn hơn, tài xế tin tưởng hơn. Chứ giờ camera lùi không kỹ đâu, camera lùi mình vẫn phải quan sát, không chủ động. Có người lơ sau người ta sẽ kêu lên mình sẽ biết được mức độ an toàn như thế nào để điều chỉnh, camera chỉ chiếm 1 phần quan trọng còn lơ xe là người quan trọng nhất".

Theo các chuyên gia kỹ thuật về ô tô, camera lùi là một thiết bị hỗ trợ cho người lái khi điều khiển phương tiện, giúp người lái xe tránh được chướng ngại vật ở đằng sau, tránh va chạm, gây tai nạn với người hay chướng ngại vật ở tầm thấp phía sau. Tuy nhiên, anh Mạnh Thắng ở quận Long Biên Hà Nội khẳng định, kỹ năng điều khiển phương tiện của người lái xe mới quyết định đến sự an toàn, còn camera lùi chỉ là thiết bị hỗ trợ :

"Nhiều quốc gia họ cũng không bắt buộc phải có camera lùi hay cảm biến ở xe. Theo trải nghiệm của tôi, nếu lắp camera hay cảm biến lùi sẽ làm cho cảm thấy lái xe được an toàn hơn, giúp hạn chế những rủi ro hay những va chạm không đáng có, nó cũng chỉ hỗ trợ một phần thôi, còn vẫn phụ thuộc vào lái xe phải quan sát gương".

Anh Thắng dẫn chứng, thực tế có nhiều lái xe, đặc biệt là phụ nữ hay những người mới học lái xe thường quá phụ thuộc vào camera khi lùi xe, dễ có tâm lý chủ quan, trong một số trường hợp, nếu không quan sát kỹ 2 bên hông xe thì có thể dễ gây va chạm. Bên cạnh đó, người lái cũng dễ rơi vào bị động nếu phải điều khiển xe khác không có camera lùi. 

TS Đỗ Khắc Sơn, Giảng viên Khoa kỹ thuật ô tô, Đại học Giao thông vận tải Hà Nội cũng cho rằng, các phương tiện ô tô không nhất thiết phải lắp camera lùi, mà có thể lắp cảm biến lùi để hạn chế các vụi tai nạn đáng tiếc trong quá trình lùi xe.

Và ngay cả nếu đề xuất này được thông qua, theo ông Sơn, các cơ quan chức năng cũng cần xây dựng lộ trình thực hiện phù hợp, bổ sung thêm một số quy định, tiêu chuẩn của camera sao cho phù hợp với thông số kỹ thuật của nhà sản xuất:

"Để giảm chi phí của nhà sản xuất, có thể đưa ra một vài quy định để một vài nhà sản xuất đưa ra các thiết bị đó có giá thành cạnh tranh . Thứ 2 nên quy định rõ, lắp camera lùi đó lắp ở đâu để đạt được tầm nhìn  tốt nhất như chiều cao, kích thước….Chúng ta nên làm như thế mới có thể hài hòa của lợi ích người dân, doanh nghiệp".

Về vấn đề đăng kiểm khi có camera lùi, ông Nguyễn Minh Hải- Giám đốc Trung tâm đăng kiểm 2903S ở Hà Nội cho rằng, khi thực hiện lắp đặt thêm thiết bị trên phương tiện cần phải tính toán để đảm bảo cả yếu tố an toàn lẫn các thông số kỹ thuật, và nên bắt đầu từ các nhà sản xuất thay vì yêu cầu người tham gia giao thông tự lắp đặt: 

"Chúng ta nên bắt đầu từ nhà sản xuất vì nhà sản xuất đối với các phương tiện họ sản xuất ra họ sẽ nắm được sâu nhất về vấn đề thiết kế và các yêu tố liên quan đến camera lùi. Đối với các nhà sản xuất thì thường trang bị sẵn. Đối với những phương tiện cũ chưa lắp đặt, họ sẽ đưa ra các vị trí lắp đặt một cách tối ưu nhất bởi vì họ là người nắm giữ thiết kế và tính năng của xe".

Ông Hải nhấn mạnh, hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thiết bị camera lùi với giá thành khác nhau. Vì vậy, nếu quy định này được thông qua, các cơ quan quản lý Nhà nước cũng cần xây dựng một bộ tiêu chuẩn đối với thiết bị camera lùi và có sự điều chỉnh về danh mục các thiết bị cần kiểm tra khi đăng kiểm.

Đề xuất lắp camera lùi cho phương tiện ô tô nhằm cải thiện ATGT. Tuy nhiên, dưới góc nhìn của VOVGT, ngay cả khi mang mục đích tốt, thì một đề xuất vẫn cần được thuyết minh bằng các căn cứ, dữ liệu khoa học cụ thể, cho thấy sự cần thiết, trúng đối tượng và khả thi, chứ không thể đề xuất lơi khơi.

Đề xuất lơi khơi

Bắt buộc gắn camera lùi để giúp giảm TNGT là một đề xuất với dụng ý tốt, xuất phát từ mong muốn cái thiện ATGT. Song ý tốt này vẫn khiến những người có thể được hưởng lợi từ nó không khỏi lăn tăn, bởi còn nhiều câu hỏi cần được trả lời.

Trước hết, nếu cho rằng TNGT do lùi xe báo động đến mức cần phải có giải pháp để cải thiện tình hình, thì dữ liệu nào chứng minh điều này? Các thống kê phân tích TNGT nhiều năm qua vẫn chỉ ra rằng, vi phạm về tốc độ, về làn đường, về rượu bia và chất kích thích, về tránh vượt sai quy định…. là các nguyên nhân chính dẫn đến TNGT. Tai nạn do lùi xe dù có những trường hợp gây hậu quả rất nghiêm trọng, nhưng không phải là phổ biến trong tình huống TNGT.

Thứ hai, đặt giả sử TNGT do lùi xe ở mức nghiêm trọng, cần tìm giải pháp cải thiện, nhưng đề xuất lắp camera có cải thiện nguyên nhân chính dẫn đến các vụ tai nạn kiểu này không?

Nhưng hãy nhìn lại các vụ TNGT rúng động xảy ra trong quá trình lùi xe: vụ chiếc santafe kẹt chết 2 người khi lùi vào cây xăng Đội Cấn cách đây 10 năm, vụ lùi xe trên cao tốc Hà Nội Thái Nguyên làm chết 5 người cách đây 4 năm, hoặc một số vụ việc ở các địa phương khác…

Nguyên nhân chính đều không phải do điểm mù, mà bởi tài xế đã vi phạm nghiêm trọng quy tắc an toàn: lưu thông vào đường cấm, thao tác nhầm chân phanh chân ga, hoặc thậm chí vừa lùi xe vừa sử dụng điện thoại, dẫn đến mất tập trung trong quá trình lùi xe, gây hậu quả nghiêm trọng.

Hạn chế về quan sát trong quá trình lùi xe chỉ là một phần rất nhỏ trong số các nguyên nhân dẫn đến tai nạn, và là hệ quả của các nguyên nhân khác chứ không phải nguyên nhân trực tiếp, thì đề xuất lắp camera lùi đang nhắm đến khắc phục hậu quả chứ không phải giải quyết nguyên nhân.

Ngay cả khi thừa nhận điểm mù phía đuôi xe là nguy hiểm, lắp camera lùi để khắc phục nguy cơ này, thì đề xuất nào cho các điểm mù khác, nhất là đối với những chiếc xe cồng khềnh như xe tải, xe đầu kéo, xe sơ mi rơ mooc? Các quy định pháp luật liệu có lần lượt “chạy theo” để bổ sung đề xuất tương tự hay không?

Thứ ba, nội dung đào tạo và sát hạch lái xe hiện nay đã quy định đầy đủ các nguyên tắc để đảm bảo an toàn trong quá trình điều khiển phương tiện cơ giới tham gia giao thông. Đối với thao tác lùi xe, sự tập trung và thận trọng đòi hỏi cao hơn rất nhiều, từ lựa chọn vị trí, khu vực có thể lùi, quan sát thật kỹ, phối hợp thật chuẩn xác các thao tác…

Riêng đối với những vị trí lùi khó, người cẩn thận còn phải xuống xe để quan sát, căn đường trước khi lùi. Thực hành thành thục các nguyên tắc đó với sự nghiêm túc, cẩn trọng và bình tĩnh, TNGT rất khó xảy ra.

Vậy nên ngay cả khi camera lùi đã trở nên phổ biến hơn, giúp lái xe “nhàn” hơn, thì vẫn có nhiều người cảm thấy không thực sự cần thiết. Và sẽ là không thuyết phục nếu bắt buộc chủ phương tiện phải lắp thêm một thiết bị phụ trợ mà họ thấy không cần.

Còn đối với những người chưa thực sự tự tin vào kỹ năng, hoặc thấy lùi xe là việc khó, thì chẳng cần bắt buộc, nhiều người cũng đã chủ động lắp thêm camera lùi cho xe cá nhân.

Một đề xuất cải thiện ATGT chưa nhắm trúng nguyên nhân tai nạn,thiếu căn cứ thuyết phục, thiếu những thuyết minh để đảm bảo không xảy ra tình trạng trục lợi chính sách hoặc lôm nhôm khi triển khai - như đã từng xảy ra với quy định bắt buộc lắp “hộp đen” cho xe kinh doanh vận tải, chưa giải đáp thỏa đáng các băn khoăn của dư luận xung quanh hướng tác động của nó, thì có lẽ, cũng không nên vội vàng xuất hiện trong một văn bản mang tính pháp quy, dù mới chỉ là dự thảo./.