Cách nào chặn đà 'bão giá' vật liệu xây dựng?

Các chuyên gia nhận định, giá vật liệu xây dựng tăng đang khiến cho giá bán căn hộ có nguy cơ leo thang. Giải pháp nào cho vấn đề này?

Nghe nội dung chi tiết tại đây: 

Chia sẻ với PV VOV Giao thông, ông Đỗ Văn Hiểu - một trong những nhà thầu đang thi công xây dựng dự án Catalan Boulevard (tổ hợp thương mại, nhà phố shophouse và biệt thự) tại thành phố Lạng Sơn cho biết, từ đầu năm 2021 giá nhiều loại vật liệu tăng chóng mặt, riêng giá thép tăng từ 40-50% đang khiến cho các nhà thầu lao đao.

Mặc dù trong hợp đồng kí kết với chủ đầu tư có điều khoản nếu giá nguyên vật liệu biến động tăng trên 5% chủ đầu tư phải bù, nhưng thực tế phần bù đắp này không đáng kể. 

"Đơn vị thi công toàn bộ phần thô của dự án, trong đó riêng thép chiếm từ 20-30% giá trị hợp đồng, các vật liệu khác như ván, nhôm đều tăng. Giá tăng, nhà thầu không còn cách gì phác là phải bù lỗ rất nhiều, đặc biệt là giá thép, trong vòng 2 tuần tháng tư giá thép tăng tới 5 lần. Với giá thép như vậy không có gì bù giá nổi phương án đấu thầu ngay từ đầu".

Nhiều nhà thầu khác cũng đang lâm vào tình cảnh tương tự ngậm ngùi chấp nhận bù lỗ và “làm cho xong” để giữ uy tín. Tuy nhiên, cũng có nhà thầu phải chấp nhận bỏ hợp đồng vì không chịu được đà tăng phi mã của giá vật liệu xây dựng. 

"Giờ giá vật liệu tăng nên làm gần như không có lãi, mặc dù nhà thầu có điều chỉnh nhưng điều chỉnh theo chỉ số giá chung nó không phản ánh đúng giá biến động đột biến như thế này, không phản ánh đúng giá thị trường".

"Sắt thép lên, biến động giá lên bây giờ hiện tại mình đang phải bù lỗ, đàm phán có chủ đầu tư thông cảm nhưng cũng có chủ đầu tư không thông cảm, mình chấp nhận phải bù lỗ thôi".

"Thép lúc trước 10 giờ lên 20 rồi, tăng 30-40%, kí xong rồi nhưng giá lên như thế không làm được phải bỏ thôi".

Theo ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam, trong 4 tháng đầu năm 2021 giá nhiều loại vật liệu xây dựng tăng mạnh, riêng giá thép thành phẩm tăng 30% - 40%; giá xi măng tăng từ 15% - 20%. Trong khi đó giá vật liệu xây dựng chiếm tỷ lệ lớn trong giá thành xây dựng.

Bởi vậy, khi giá vật liệu tăng hầu hết các nhà thầu đều gặp khó, đặc biệt là nhà thầu nhỏ và vừa tiềm lực tài chính hạn chế lại càng khó hơn, vì đa phần hợp đồng đều kí dưới dạng đơn giá cố định. Điều này đang đẩy họ vào thế “tiến thoái lưỡng nan” đối mặt với nguy cơ thua lỗ, thậm chí là phá sản. 

"Giá thép tăng lớn như thế, các công trình có vốn ngân sách nhà nước Bộ Tài chính cần có điều chỉnh tổng mức đầu tư, nhưng đồng thời cũng cần có phụ lục để giá thép vào các công trình có biến động. Bởi vì trong trường hợp giá lên tới 40% cái này phải có biện pháp hỗ trợ nhà thầu.

Đối với công trình đầu tư vốn ngoài ngân sách các nhà thầu đều kí hợp đồng với các chủ đầu tư là DN cổ phần hoặc tư nhân thường sẽ thống nhất giá từ ban đầu. Trong trường hợp này nên đưa vào diện bất khả kháng".

Cũng theo Hiệp hội nhà thầu xây dựng VN, vừa qua nhiều nhà thầu dù đã trúng thầu một số dự án nhưng họ chấp nhận bỏ thầu vì nắm chắc phần lỗ nếu triển khai. Còn với những công trình đang thi công dang dở cũng trong cảnh hoạt động cầm chừng để thương lượng với chủ đầu tư, khiến cho dự án chậm tiến độ.

Tuy nhiên, việc thương lượng cũng khá “hên xui” phụ thuộc vào thiện chí của chủ đầu tư.     

Dưới một góc nhìn khác, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Bất động sản Việt Nam ông Nguyễn Văn Đính khẳng định, giá vật liệu xây dựng tăng mạnh sẽ kéo theo giá thành xây dựng tăng và tạo sức ép tăng giá nhà, gây khó khăn cho việc thực hiện chính sách phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp.

Với đà tăng giá của vật liệu xây dựng, cộng hưởng với giá đất tăng phi mã thời gian qua, dự báo giá nhà ở sẽ tăng khoảng 20%. 

"Chắc chắn áp lực phải tăng rồi, bây giờ hàng loạt DN mà chưa xây dựng một chút nào dự kiến kế hoạch ban đầu sẽ phá sản. Bởi vì giá vật liệu gấp rưỡi thì chắc chắn nó phải tăng, trước đây giá thành xây dựng 1m2 ở dòng căn hộ bình dân 7-8 triệu.

Nếu theo tỷ lệ này sẽ tăng lên trên 10 triệu, cộng với chi phí đất đai và chi phí khác tăng nữa, nhà ở thu nhập thấp trước đây định biên khoảng 15 triệu/m2 thì nay chắc chắn không thể làm được 15 triệu. Đối với nhà thương mại thì giá đất cũng tăng mặc dù nhà nước đã có chính sách điều chỉnh nhưng giá đất vẫn neo ở mức cao".

Ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cho rằng, nguồn nguyên liệu sản xuất đầu vào của sản phẩm thép hiện nay đa phần phải nhập khẩu. Cụ thể, quặng sắt phải nhập tới 90%, than mỡ nhập 100% và thép phế cũng nhập tới 50%.

Trong khi đó thị trường thế giới thời gian qua biến động phức tạp, đặc biệt thị trường Trung Quốc đã có những thay đổi lớn về chính sách; nguồn cung ứng thép từ các nước lớn như Nga, Mỹ cũng đang bị đứt gãy bởi dịch covid 19, giá cước vận chuyển quốc tế tăng, khiến cho giá thép trong nước tăng mạnh.

"Nhiều thị trường chủ chốt đặc biệt là thị trường Trung Quốc thay đổi chính sách như: Chính sách kiểm soát nguồn cùng của TQ, bỏ chế độ hoàn thuế xuất khẩu thép, thành phẩm thép xuống 0% và thuế nhập khẩu nguyên liệu đều bị giảm xuống 0% hết. Dự kiến năm nay sẽ phải xác lập một mặt bằng giá cao mới".

Theo Bộ Công Thương, năm 2021 dự kiến nhu cầu sản phẩm thép các loại ước tính khoảng 27 triệu tấn. Trong đó năng lực sản xuất thép xây dựng cả nước ước đạt 14 triệu tấn, bảo đảm cơ bản cho nhu cầu tiêu dùng. Tuy nhiên, riêng thép cuộn cán nóng, hiện tại công suất trong nước ước đạt khoảng 5-6 triệu tấn, mới đáp ứng được 30% nhu cầu thị trường.

Do vậy, dự kiến trong năm nay Việt Nam vẫn tiếp tục phải nhập khẩu một lượng lớn thép cuộn cán nóng để phục vụ nhu cầu sản xuất trong nước.

Trước áp lực kép từ giá đất và giá vật liệu xây dựng đều tăng phi mã đang kéo theo giá thành xây dựng tăng cao, đẩy giá nhà ở tiếp tục “leo thang” và với đà này giấc mơ “an cư” của phần lớn người lao động sẽ ngày càng xa vời.

Cùng đến với góc nhìn này của VOVGT qua bình luận: Tăng giá vật liệu – thêm gánh nặng cho người mua nhà

Giá vật liệu xây dựng leo thang, cùng với giá đất tăng phi mã thời gian qua đang góp thêm những “rào cản” cho việc phát triển nhà ở xã hội và nhà ở cho người thu nhập thấp. Bởi lẽ, vật liệu xây dựng, chi phí đất đai, nhân công, lãi suất là những yếu tố đầu vào quan trọng tạo nên giá thành nhà ở.

Trong đó sắt thép, xi măng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các nguyên vật liệu để xây dựng nhà ở. Vì vậy, khi vật liệu xây dựng tăng giá thì tất yếu buộc các doanh nghiệp phải tính đến việc thay đổi giá bán nhà để bù đắp chi phí. 

Rõ ràng việc tăng giá vật liệu xây dựng gây ảnh hưởng bất lợi đến việc thực hiện các chính sách phát triển nhà ở của Chính phủ. Bởi lẽ, chi phí cấu thành giá nhà tăng tới 20% thì mức giá định biên do nhà nước đặt ra cho dự án chủ đầu tư sẽ không thực hiện được.

Và đối tượng bị tổn thương lớn nhất trong cơn “bão giá” này vẫn là người mua nhà – những người thu nhập thấp. Trong khi tình hình dịch bệnh covid kéo dài đã tác động trực tiếp tới việc làm và thu nhập của họ, nay giá bán nhà dự báo sẽ tăng đang thêm phần gánh nặng cho họ.

Mới đây Chính phủ đã ban hành Nghị định 49/2021 nới thời hạn vay mua nhà ở xã hội từ 15 năm lên tối đa 25 năm. Tuy nhiên, với khoản thu nhập ít ỏi hiện nay khiến người lao động khó tiếp cận gói vay ưu đãi của Chính phủ vì không có khả năng chi trả.  

Để giảm áp lực đè nặng lên vai người dân, doanh nghiệp, Chính phủ cần sớm có động thái can thiệp, kiểm soát và quản lý chặt chẽ giá cả thị trường. Nếu tiếp tục để giá vật liệu leo thang như hiện nay thì không chỉ DN có nguy cơ phá sản mà người dân cũng vô cùng khốn đốn.

Vì lẽ đó, Chính phủ cần sớm đưa ra biện pháp bảo vệ và “giải cứu” các nhà thầu xây dựng; việc tăng giá đột biến mang tính quốc tế cần được xác định là yếu tố “bất khả kháng” trong hợp đồng xây dựng để chia sẻ khó khăn với nhà thầu. Còn đối với dự án đầu tư bằng vốn ngân sách, sở xây dựng các địa phương cần cập nhật kịp thời biến động giá để nhà thầu có cơ sở áp dụng.

Một vấn đề nữa là Chính phủ sớm chỉ đạo các Bộ ngành liên quan kiểm tra, xác minh và xử lý triệt để nguyên nhân làm giá thép tăng đột biến, giải đáp những hoài nghi về sự bắt tay của các công ty thép nhằm đẩy giá lên cao.

Đồng thời để ổn định cung cầu, Chính phủ cần tăng cường các biện pháp phòng vệ thương mại, giúp các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước phát triển.

Ngoài ra, để tăng nguồn cung các loại thép Chính phủ cần có chính sách ưu đãi thu hút đầu tư mở rộng sản xuất và đầu tư phát triển mới các dự án sản xuất thép cán nóng; sớm ban hành chính sách điều tiết thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng thép có biến động lớn về giá.../.