Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể: Quyết liệt 'thúc' tiến độ, cam kết giải ngân vốn đầu tư công 100%

Đâu là “nút thắt” trong quá trình giải ngân vốn đầu tư công ở ngành GTVT và đâu là giải pháp để ngành giao thông đẩy nhanh tiến độ giải ngân đáp ứng yêu cầu Chính phủ giao? Phóng viên VOVGT có cuộc  đổi với Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể xung quanh vấn đề này. 

Cam kết giải ngân 100% vốn được bố trí

PV: Xin Bộ trưởng cho biết, cụ thể kết quả giải ngân vốn đầu tư công của ngành GTVT đến thời điểm hiện nay?

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Đến thời điểm hiện nay Bộ GTVT đã giải ngân được hơn 21.000 tỷ đồng trên tổng số vốn được giao là khoảng 40.000 tỷ, đạt tỷ lệ hơn 53%, so với kế hoạch giảm hơn 4%, nhưng so với bình quân cả nước (đạt 47%) thì kết quả đó rất khả quan.

Mặc dù vậy, thời gian qua có một số vấn đề đã ảnh hưởng đến tốc độ giải ngân của Bộ GTVT. Chẳng hạn như, năm nay Bộ được bố trí khoảng 3.000 tỷ đồng hoàn trả các dự án PPP, thủ tục này liên quan đến Bộ Tài chính và chính quyền địa phương.

Hiện nay, Bộ đã làm việc với các cơ quan liên quan, Bộ Tài chính cũng đã thống nhất về quy trình, chắc chắn trong tháng 9/2020 sẽ giải ngân toàn bộ kinh phí này. Nhờ đó, kết quả giải ngân của tháng 8, đặc biệt là trong tháng 9 sẽ tăng đột biến. Theo kế hoạch, trong tháng 9 giải ngân sẽ đạt được tỷ lệ 66%.

Hiện nay, Bộ GTVT đang kiểm soát tiến độ giải ngân hàng tuần. Mỗi tuần, Vụ Kế hoạch Đầu tư, các Ban Quản lý dự án, các đơn vị có liên quan đến công tác giải ngân sẽ tổ chức họp một lần để xem xét tình hình giải ngân của từng Ban. Đối với các Thứ trưởng, hai tuần sẽ họp giao ban một lần các dự án do các Thứ trưởng phụ trách.

Bên cạnh đó, hàng tháng toàn ngành GTVT đều tổ chức họp giao ban và rà soát lại tình hình giải ngân.

Với cách làm này, hàng tuần đều có số liệu giải ngân của từng cơ quan, đơn vị. Từ đó có điều kiện tập trung chỉ đạo các đơn vị chậm giải ngân; điều chỉnh nguồn vốn, bố trí cho những dự án vướng mắc sang những dự án giải ngân tốt.

Bộ GTVT cam kết với Chính phủ, trong năm 2020 giải ngân toàn bộ 100% số vốn mà Nhà nước bố trí cho ngành GTVT.

PV: Nguyên nhân của việc giải ngân vốn đầu tư công chưa như kỳ vọng là gì, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Có một số nguyên nhân chính dẫn đến tình hình giải ngân chậm.

Thứ nhất, liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng (GPMB). Đặc thù của ngành giao thông nếu không có mặt bằng thì không triển khai được; tuy nhiên, mặt bằng lại do UBND các địa phương thực hiện. Bộ GTVT đã tăng cường phối hợp với các địa phương, mời UBND tỉnh, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, các đơn vị liên quan của tỉnh cùng làm việc với ngành GTVT.

Theo đó, nếu địa phương chậm GPMB sẽ cắt nguồn vốn của dự án trên địa bàn địa phương đó cho những địa phương khác. Điều đó cho thấy, Bộ GTVT rất kiên quyết, nếu địa phương không tạo điều kiện cho công tác GPMB thì dự án trên địa bàn của địa phương sẽ không phát huy tác dụng và trở thành điểm nghẽn bức xúc ở chính địa phương.

Nhờ đó, thời gian qua các địa phương đã hỗ trợ thiết thực cho ngành GTVT. Song, dự án của ngành GTVT rất nhiều nên cũng có nhiều dự án tiến độ chậm do địa phương không quyết liệt.

Nguyên nhân tiếp theo dẫn đến chậm giải ngân, đó là một số nhà thầu bộc lộ yếu kém, không đáp ứng được tiến độ. Theo yêu cầu, mỗi gói thầu phải xây dựng một phương án tổng thể giải ngân trong năm nay và xem đó là cơ sở để Bộ giám sát toàn bộ các hoạt động của nhà thầu.

Những nhà thầu chậm tiến độ sẽ tiến hành phê bình, cảnh cáo, cắt hợp đồng, tịch thu, bảo lãnh hợp đồng và chuyển khối lượng còn lại cho các nhà thầu khác hoặc tổ chức đầu thầu lại. Việc làm này nhằm loại bỏ những nhà thầu yếu kém, giữa các nhà thầu với nhau có sự phấn đấu cao để hoàn thành tốt trách nhiệm của mình.

Mặt khác, mặc dù sự điều hành của các Ban Quản lý dự án đều chuyên nghiệp, song bộ máy vận hành của từng Ban có nhiều khác biệt. Bộ đã yêu cầu thủ trưởng các cơ quan, đơn vị phải chịu trách nhiệm trước Bộ về vấn đề giải ngân. Nếu các đơn vị chậm giải ngân thì xử lý trách nhiệm người đứng đầu; đặc biệt là điều chuyển gói thầu của các Ban làm không tốt.

Với cách làm này, trong năm nay công tác GPMB đã có chuyển biến tích cực hơn; công tác triển khai của các nhà thầu cũng nghiêm túc hơn; đặc biệt là trong giai đoạn tích cực phòng chống tham nhũng liên quan đến chất lượng công trình.

Giữa các Ban thuộc Bộ GTVT đã có sự cạnh tranh mạnh mẽ để giải ngân tốt hơn. Hi vọng rằng, đó sẽ là tiền đề để năm 2021 điều hành công tác xây dựng cơ bản được tốt hơn.

Quyết liệt từng giải pháp, nêu cao trách nhiệm người đứng đầu

PV: Dự án cao tốc Bắc – Nam và các dự án phát triển, nâng cấp về hạ tầng hàng không đang chiếm một tỷ lệ lớn vốn đầu tư công của năm nay. Xin Bộ trưởng cho biết cụ thể hơn tiến độ của các dự án này.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Bộ GTVT ý thức rất rõ trong giai đoạn ảnh hưởng của dịch Covid-19, đầu tư công là một trong những giải pháp đột phá giúp cho nền kinh tế tăng trưởng.

Do đó, thời gian qua, khi Quốc hội đồng ý chuyển 3 dự án thành phần phía Đông của tuyến cao tốc Bắc Nam sang đầu tư công, Bộ đã kịp thời tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết giao Bộ GTVT tổ chức thực hiện dự án này.

Qua hơn 2 tháng triển khai, toàn bộ hồ sơ thiết kế, dự toán, mời thầu của 3 dự án đã được phê duyệt. Ngày 7/8/2020, Bộ GTVT chính thức bán hồ sơ mời thầu cho 3 dự án này với 13 gói thầu. Ngày 4/9/2020 Bộ GTVT sẽ chính thức mở thầu toàn bộ 13 gói thầu vào. Bộ sẽ cố gắng khởi công 3-4 gói thầu trong cuối tháng 9/2020.

Với hai dự án nâng cấp đường băng sân bay Nội Bài và sân bay Tân Sơn Nhất, Chính phủ đã bố trí hơn 4.000 tỷ để Bộ GTVT có thể triển khai trong năm 2020 và 2021. Chúng tôi đã chia hai dự án này thành hai giai đoạn. Giai đoạn 1 nâng cấp một đường băng có thể hoàn thành trong năm 2020; đầu năm 2021 có thể khai thác đường băng mới này phục vụ Tết nguyên đán. Đường băng còn lại của mỗi sân bay sẽ triển khai nốt trong năm 2021.

Với giai đoạn 1, Bộ GTVT vừa tiến hành kiểm tra tiến độ triển khai dự án ở sân bay Nội Bài và sân bay Tân Sơn Nhất. Hiện nay, tuy một số hạng mục vẫn chậm, nhưng nhìn tổng thể thì tiến độ thi công ở sân bay Tân Sơn Nhất đang vượt kế hoạch được duyệt. Chúng tôi đang phấn đấu trong tháng 11/2020 sẽ hoàn thành việc nâng cấp đường băng sân bay Tân Sơn Nhất, tiến hành chạy thử trong tháng 12/2020 để có thể đưa vào khai thác trong tháng 1/2021 đảm bảo đúng kế hoạch.

Riêng đường băng sân bay Nội Bài, tiến độ chậm hơn nhưng có lý do khách quan vì điều kiện đặc thù đường băng B1 nằm giữa đường băng hiện đang khai thác và khu vực Cảng hàng không khiến cho điều kiện đi lại khó khăn. Mặc dù vậy, hiện nay các đơn vị có liên quan đang tăng cường thiết bị xe máy, tập trung các giải pháp để hoàn thành theo đúng tiến độ.

Riêng Sân bay Long Thành là một trong những dự án trọng điểm quốc gia, trong thời gian qua, Chính phủ đã giao cho Bộ Kế hoạch-Đầu Tư và các Bộ tiến hành thẩm định nhà nước trước khi phê duyệt dự án.

Hội đồng thẩm định nhà nước đã thẩm tra hồ sơ thiết kế, đến thời điểm này, toàn bộ thành viên hội đồng đều đồng tình với đánh giá chung của dự án được trình. Theo kế hoạch, trong tháng 9/2020, Thủ tướng Chính phủ sẽ phê duyệt dự án sân bay Long Thành.

PV: Những giải pháp nhằm tăng tốc giải ngân 100% vốn đầu tư công như Bộ trưởng đã cam kết là gì?

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Trước hết, Bộ GTVT thực hiện điều hoà nguồn vốn trong số 40.000 tỷ đã được Chính phủ giao. Những dự án, gói thầu làm tốt sẽ bổ sung vốn; những dự án, gói thầu làm chậm thì cắt vốn, đồng thời kiểm điểm trách nhiệm các đồng chí có liên quan, để trong nội bộ ngành tất cả các Ban Quản lý dự án, các đơn vị phấn đấu giải ngân đúng tiến độ đã được Chính phủ và Bộ giao.

Giải pháp tiếp theo, hiện nay có một số dự án giải ngân tốt nhưng lại hết số tiền đã đăng ký trong kế hoạch trung hạn 2016-2020. Chúng tôi đã tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định điều chuyển vốn ở một số dự án chậm sang những dự án đã hết khung kinh phí.

Cùng với đó, tăng cường nâng cao trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, ban hành quy định: Nếu cơ quan, đơn vị nào giải ngân chậm thì toàn bộ lãnh đạo của cơ quan, đơn vị đó đều không hoàn thành nhiệm vụ. Qua đó để các cơ quan, đơn vị ý thức được công việc mà Bộ giao là nhiệm vụ quan trọng nhất; khi phát hiện khó khăn, vướng mắc phải tập trung thực hiện để đáp ứng yêu cầu.

Bộ GTVT cũng gửi thông điệp tới các Ban: Những Ban làm tốt sẽ bố trí vốn cho năm 2021 và những năm tiếp theo; còn những Ban làm không tốt nhất quyết không giao việc. Đặc biệt, Bộ GTVT cũng gửi thông điệp tới các địa phương, nếu không hỗ trợ công tác GPMB trong năm nay và trong những dự án mà Bộ GTVT đang triển khai Bộ sẽ cương quyết không tham mưu Chính phủ bố trí vốn cho những dự án trên địa bàn tỉnh đó, để Tỉnh uỷ, Hội đồng Nhân dân, Uỷ ban nhân dân các tỉnh ý thức được trách nhiệm đồng hành cùng Bộ GTVT hoàn thành những dự án trọng điểm quốc gia.

Với những giải pháp quyết liệt, cùng việc kiểm điểm giải ngân, nắm được tình hình giải ngân theo từng tuần để có điều chỉnh, bổ sung… Bộ GTVT đang lập kế hoạch đến ngày 31/1/2021 sẽ hoàn thành toàn bộ kế hoạch vốn mà Chính phủ giao.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!