Bắt buộc lắp camera trên xe khách, container: Cấp tập thời gian, mơ hồ quy chuẩn

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Theo quy định tại Nghị định số 10 về Kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô, trước ngày 1/7/2021, xe chở khách trên 9 chỗ và xe đầu kéo bắt buộc phải lắp camera.

Tuy vậy, đến thời điểm này, chưa có doanh nghiệp nào thực hiện, đa phần đều kiến nghị lùi thời gian, do nhiều bất cập, như thiếu quy chuẩn thiết bị, tốn kém không nhỏ, lưu trữ và khai thác dữ liệu không dễ…

Trước ngày 1/7/2021, ô tô kinh doanh vận tải hành khách từ 9 chỗ trở lên (kể cả người lái) và xe vận tải hàng hoá bằng container, xe đầu kéo phải lắp camera ghi, lưu trữ hình ảnh trên xe trong suốt quá trình xe tham gia giao thông. Theo quy định này của NĐ 10/2020, sẽ có khoảng 170 nghìn xe (bao gồm 100 nghìn xe khách, 70 nghìn xe container và đầu kéo) phải lắp camera trên xe.

Mặc dù thời gian để hoàn thành việc lắp đặt camera theo quy định không còn dài, song đến thời điểm này vẫn còn nhiều điểm bất cập khiến doanh nghiệp chưa thể thực hiện. Ông Lê Trung Tính, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô khách liên tỉnh và du lịch TP. HCM cho rằng, hầu hết các doanh nghiệp vận tải hành khách tại TP. HCM đều băn khoăn trong việc lựa chọn thiết bị, do chưa có quy chuẩn:

"Nhà nước phải công bố quy chuẩn để người ta không nhầm lẫn, nếu không, theo kinh tế thị trường thì ông nào đến chào mời mà giá rẻ thì người ta lắp. Lắp xong rồi sử dụng không được thì nó lãng phí".

Mặc dù đã cho lắp một số camera phục vụ công tác quản lý của doanh nghiệp, tuy nhiên ông Khúc Hữu Thanh Hải, Giám đốc Công ty Cổ phần vận tải thương mại Đất Cảng (Hải Phòng) cũng cho rằng, với số lượng hàng trăm nghìn phương tiện cùng truyền dữ liệu camera về Tổng cục Đường bộ Việt Nam thì đó là khối lượng dữ liệu khổng lồ, không dễ lưu trữ hết:

"Nếu như chúng ta chưa có nền tảng tốt, tôi nghĩ việc chúng ta triển khai thì ngoài lãng phí về mặt tài chính, cơ quan quản lý nhà nước có thể chưa thể sử dụng được dữ liệu đó để giám sát hoạt động của doanh nghiệp thì nó sẽ gây lãng phí rất lớn cho xã hội".

Địa bàn Hà Nội có hơn 20.000 xe khách và gần 10.000 xe đầu kéo thuộc diện phải lắp camera. Tuy nhiên, ông Nguyễn Tuyển, đại diện Sở GTVT Hà Nội thừa nhận, đa số các xe vẫn chưa được trang bị:

"Để khai thác hiệu quả camera này, chúng ta sớm ban hành quy chuẩn kỹ thuật để tránh trường hợp người ta đầu tư xong rồi, mai sau những camera đấy lại không đạt, người ta lại phải mua mới, nó lãng phí. Hai nữa là chúng ta phải xây dựng ra những phần mềm để làm sao chúng ta khai thác hiệu quả nhất những thông tin mà chúng ta khai thác từ hệ thống camera giám sát".

Ngoài băn khoăn về quy chuẩn, vấn đề kinh phí lắp đặt camera cũng đang làm đau đầu nhiều chủ doanh nghiệp vận tải, nhất là khi sức khỏe doanh nghiệp đang còn rất “yếu ớt” sau dịch bệnh. Ông Nguyễn Ngọc Dũng, Chủ tịch HĐQT công ty Cổ phần xe khách Bắc Giang cho biết, doanh thu của công ty đến nay chỉ đạt 40-50% so với các năm trước. Với 200 đầu xe đang chạy, kinh phí để lắp đặt camera vào khoảng 2 tỷ đồng, thực sự là gánh nặng đối với doanh nghiệp lúc này:

"Nếu Nghị định và Thông tư đã có hiệu lực thì chúng ta nên lùi lại 2 năm nữa, bởi vì các chuyên gia nhận định là sang năm 2022 may ra mới hoạt động bình thường, 2023, 2024 mới hoạt động ổn định, lúc đó các doanh nghiệp vận tải mới gượng lại được và có nguồn lực để đầu tư cái này".

Theo ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam, báo cáo của các doanh nghiệp, các Hiệp hội vận tải địa phương đều cho thấy, đến thời điểm này, hầu như các doanh nghiệp đều chưa lắp camera theo quy định. Trước nhiều ý kiến của các doanh nghiệp vận tải, các Hiệp hội địa phương và chuyên gia, Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam đang tổng hợp ý kiến để kiến nghị Bộ GTVT lùi thời hạn hoàn thành việc lắp camera theo quy định thêm 2 năm, tức là đến cuối tháng 6/2023.

Việc bắt buộc lắp camera cho xe khách và xe container là đúng với xu thế ứng dụng công nghệ trong quản lý hoạt động vận tải và nâng cao sự an toàn đối với hành khách. Tuy vậy, để việc thực hiện đạt hiệu quả, bên cạnh việc ban hành quy chuẩn thiết bị, Bộ GTVT cần có hướng dẫn cụ thể để các doanh nghiệp thực hiện.

Mời quý vị đến với góc nhìn này của VOVGT qua bình luận nhan đề: "Đừng để mục tiêu trong phòng lạnh".

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để triển khai việc bắt buộc lắp camera giám sát hành trình trên các phương tiện kinh doanh chở khách, chở hàng có thể nói là khá đầy đủ cho đến nay, từ Luật Giao thông đường bộ 2008, Nghị định số 91/2009 (sau này là Nghị định 86), Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thiết bị giám sát hành trình của ô tô năm 2011, tiếp đó là Quy chuẩn Việt Nam 31:2014.

 Tuy nhiên, kể từ khi Nghị định số 10 có hiệu lực (tháng 4/2020) với quy định về bắt buộc lắp camera đối với xe trên 9 chỗ và xe container, chỉ trong vòng 15 tháng, các doanh nghiệp buộc phải hoàn thành yêu cầu này. Trong khi, đến nay đã gần nửa thời gian trôi qua, quy chuẩn và hướng dẫn vẫn chưa có. Điều này không khác gì đánh đố doanh nghiệp.

Chưa dừng lại ở đó, ngay trong các văn bản của Bộ GTVT cũng thiếu sự thống nhất. Nghị định 10/2020 quy định: xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách từ 9 chỗ trở lên phải lắp camera bảo đảm ghi, lưu trữ hình ảnh trên xe, bao gồm cả lái xe và cửa lên xuống xe. Trong khi đó, Thông tư 12 cũng do Bộ GTVT ban hành lại quy định: số lượng camera lắp trên xe phải quan sát được toàn bộ hình ảnh người lái xe đang làm việc, khoang hành khách và cửa lên xuống xe.

Việc thiếu thống nhất giữa các văn bản do chính cùng một cơ quan ban hành, khiến doanh nghiệp vận tải không biết đâu mà lần. Bởi nếu theo Thông tư 12, thì số lượng camera phải lắp sẽ rất khác nhau đối với các xe 30 chỗ trở lên.

Tốn kém và băn khoăn là một chuyện, chủ doanh nghiệp còn lo ngại về nguy cơ mất an toàn cháy nổ trên xe. Cách đây ít lâu, cũng chính Bộ GTVT đã yêu cầu các đơn vị vận tải phải tháo các thiết bị lắp thêm như tivi và các thiết bị khác để ngăn ngừa nguy cơ cháy xe. Nay với quy định bắt buộc phải lắp camera, đối với xe khách đóng mới còn có thể rà soát, điều chỉnh thiêu chuẩn an toàn của hệ thống điện, nhưng với xe cũ, có niên hạn sử dụng khoảng 10 năm, an toàn cháy nổ cũng chưa được tính đến, trong khi có rất nhiều xe khách trên 30 chỗ, phải lắp 3-4 camera thì nguy cơ cháy nổ càng cao.

Đó là còn chưa kể đến việc, ghi hình đối với hành khách trên xe trong suốt quá trình xe chạy có vi phạm quyền riêng tư của hành khách hay không? Ai đảm bảo các dữ liệu này không bị rò rỉ và sử dụng vào một đích khác, ngoài dự liệu của cơ quan chức năng? Cơ sở nào để phòng ngừa và ràng buộc trách nhiệm trong trường hợp đó?

Quá nhiều câu hỏi khiến doanh nghiệp chưa thể xúc tiến việc lắp camera cho xe chở khách từ 9 chỗ trở lên và xe container như quy định, và trách nhiệm chính, tất nhiên thuộc về cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, cụ thể là Bộ GTVT.

Để giải quyết điều này, việc cần làm ngay là giải đáp những băn khoăn của doanh nghiệp, bằng hệ thống các văn bản hướng dẫn, bằng cách rà soát những điểm chưa đồng bộ, điểm còn mâu thuẫn hoặc chồng chéo, đồng thời căn cứ năng lực thực tế của doanh nghiệp có tính đến các biến động do dịch bệnh gây ra, nhằm chuẩn bị một cách kỹ lưỡng các điều kiện thực thi, thay vì cứng nhắc áp tiến độ như quy định đã ban hành rồi mặc kệ doanh nghiệp loay hoay xoay xở./.