Ai thực sự muốn làm bãi đỗ xe? (Kỳ 3): Ai muốn làm hợp pháp?

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

>>> Ai thực sự muốn làm bãi đỗ xe? (Kỳ 1): 'Đỏ mắt' tìm theo quy hoạch

>>> Ai thực sự muốn làm bãi đỗ xe? (Kỳ 2): 'Miền đất dữ' với các dự án

Để tìm người giải đáp ngọn ngành sự phá sản của quy hoạch mạng lưới bãi đỗ xe của Hà Nội, có lẽ không ai phù hợp hơn ông Đào Ngọc Nghiêm, nguyên Kiến trúc sư trưởng thành phố Hà Nội.

Theo ông Nghiêm, Đồ án bến bãi đỗ xe trong Quyết định 165 năm 2003 của Hà Nội đã bị “chồng” quy hoạch nhiều lần suốt 2 thập kỷ qua, sau khi Hà Nội mở rộng địa giới, các đồ án quy hoạch khác được ban hành. Dù vậy, người từng 2 lần tham gia xây dựng quy hoạch thành phố vẫn quả quyết, “quy hoạch không có lỗi!?":

'Không thực hiện được không phải do quy hoạch mà do giải pháp tổ chức thực hiện. Ví dụ như chúng ta di dời trụ sở bộ ngành, cơ sở công nghiệp độc hại và đặc biệt tổ chức không gian ngầm. Đó là định hướng đúng nhưng vấn đề nguồn lực thực hiện ở đâu?', ông Đào Ngọc Nghiêm nói.

Ngược với khẳng định của ông Đào Ngọc Nghiêm, báo cáo giám sát quy hoạch bãi đỗ xe của HĐND TP Hà Nội chỉ rõ: Quy hoạch mạng lưới bãi đỗ xe đến năm 2020 mới mang tính định hướng, chưa chi tiết, cụ thể vị trí điểm đỗ xe, một số vị trí chưa cập nhật trong quy hoạch quận, huyện. Luật sư Trần Tuấn Anh, đoàn Luật sư TP Hà Nội, có chung nhận định: Quy hoạch của Hà Nội chưa “nét”, thiếu toàn diện: Trường hợp thay đổi quy hoạch cục bộ ở HN xảy ra quá nhiều, làm rối loạn quy hoạch. Nếu nhìn vào sự phát triển chung của TP thì gần như công tác quy hoạch hiện nay cũng như bãi đỗ xe đang khá yếu kém.

Trong vai trò nhà quản lý đô thị, đại diện UBND quận Ba Đình cho rằng, ngoài vấn đề quy hoạch, việc triển khai quy hoạch cũng đang gặp nhiều khó khăn. Các chủ đầu tư chưa thực hiện đúng quy trình, phối hợp với các Sở, ngành thành phố để phê duyệt tổng mặt bằng, phương án kiến trúc, phê duyệt dự án, thủ tục thuê đất.

Trong khi đó, ông Vũ Quỳnh, Trưởng phòng quản lý đô thị quận Hoàng Mai lại chỉ ra một tâm lý phổ biến của các nhà đầu tư: Hiện các chủ đầu tư gặp khó khăn trong việc bỏ nguồn kinh phí lớn sau đó mất thời gian dài để thu hồi vốn. Họ thường mong muốn đầu tư những bãi xe đơn giản, mang tính chất không hiện đại thì họ sẽ sẵn sàng đầu tư. Nhưng nếu đầu tư theo đúng quy hoạch thì phải là những bãi xe thông minh, hiện đại,chi phí rất lớn.

Ở góc độ nhà đầu tư, đại diện Công ty cổ phần đầu tư hạ tầng đô thị Minh An bày tỏ, bên cạnh việc không cạnh tranh nổi với các bãi đỗ xe “lậu”, thủ tục thuê đất đang là chướng ngại lớn ở các dự án xen kẹt, dễ làm nản lòng nhà đầu tư, khiến một số dự án giậm chân tại chỗ, phát sinh các hoạt động sai mục đích, biến chính bãi xe hợp pháp thành bãi xe bất hợp pháp:

Khó khăn lớn nhất là Luật Đất đai mới quy định, tất cả đất phải mang ra đấu thầu. Khi nhà đầu tư người ta đã làm hết các thủ tục rồi, thì lúc đấy mới mang đất ra đấu thầu thì giải quyết như thế nào?

Ông Phan Trường Thành, Phó Trưởng phòng Kế hoạch tài chính, Sở GTVT Hà Nội cũng thừa nhận thực tế này và cho rằng, bên gặp khó khăn và bên giải quyết khó khăn cần ngồi lại với nhau để có giải pháp tháo gỡ:

Theo Luật Đất đai, cứ đất công phải đấu thầu, nhưng khi triển khai lại là dự án chuyển tiếp, xen kẹt, đấy là bài toán rất khó tháo gỡ cho nhà đầu tư. Thứ hai, nhiều nhà đầu tư cho rằng thời gian cho thuê đất 10-20 năm chưa đáp ứng được nhu cầu, tôi cho rằng trong quá trình thực hiện nhà đầu tư cần mạnh dạn kiến nghị rõ ràng, thấy khó chỗ nào phải nói, chứ không phải thấy khó là thôi không làm nữa. Mà khi đã báo cáo rất đầy đủ thì tôi cho rằng, trách nhiệm của thành phố, bất cứ sở ngành nào là phải tháo gỡ, chứ không để dự án mãi chôn chân như vậy?

Quy hoạch yếu, thực hiện, giám sát quy hoạch thiếu chặt chẽ, các dự án xây xong phải đối mặt với sự cạnh tranh thiếu công bằng từ các bãi đỗ xe trái phép. Hà Nội dường như hội tụ đủ yếu tố để thất bại trong việc thực hiện các bãi đỗ xe.

Nhận thức được vấn đề, thành phố đang đẩy nhanh tiến độ phê duyệt đồ án Quy hoạch bến bãi đỗ xe mới đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, với tính khả thi cao hơn, đồng thời đẩy mạnh chính sách khuyến khích, ưu đãi về vốn, thuê đất, cho phép lồng ghép tiện ích dịch vụ thương mại, hỗ trợ thuế nhập khẩu thiết bị công nghệ cao.

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh thẳng thắn cho rằng, những cơ chế này chưa thể đem lại bước đột phá ngay cho bức tranh giao thông tĩnh Thủ đô, khi bản chất việc xây bãi đỗ xe vẫn là cơ chế xin-cho; chính quyền đô thị chưa làm rõ mục tiêu: Đỗ xe để làm gì, là một dịch vụ phúc lợi xã hội hay một ngành kinh tế có thu? Liệu nhà đầu tư có thực sự muốn đầu tư bãi đỗ xe hàng chục tỷ đồng để cạnh tranh với một bãi đỗ xe tự phát kinh phí chỉ bằng một lọ sơn 10 nghìn? Đó là dấu hỏi cho năng lực quản trị tài nguyên, công sản của chính quyền đô thị:

'Nếu một xã hội quản trị kém thì một xã hội khác, xã hội ngầm sẽ quản trị tốt hơn, anh thử đỗ xe cái là có người ra thu tiền ngay. Nếu làm thử một bãi đỗ xe, đi cùng với đó là một chính sách kiên định, đỗ ngoài đường thu 1,5 triệu, còn đỗ xe trong bãi hợp pháp chỉ 1 triệu thôi, thì sẽ có hàng nghìn doanh nghiệp sẵn sàng không bán cà phê, bán quần áo, mở nhà hàng nữa, người ta làm bãi đỗ xe. Với cách làm hiện tại, tôi tin rằng, Hà Nội chưa muốn làm bãi đỗ xe lắm', Kiến trúc sư Trần Huy Ánh nói.

Để kỳ vọng vào một đáp án tích cực cho câu hỏi “Ai thực sự muốn làm bãi đỗ xe” như VOV Giao thông đặt vấn đề, có lẽ cần thêm thời gian để kiểm chứng bản Quy hoạch mới của Hà Nội, khi được phê duyệt, liệu có đi vào vết xe đổ của Bản Quy hoạch cách đây 20 năm?

Liệu 10 năm tới, giao thông tĩnh của Thủ đô có tiếp tục phụ thuộc phần lớn vào “thế lực ngầm” là các bãi đỗ xe trái phép? Điều đó phụ thuộc vào quyết tâm nhiều hơn là năng lực quản trị đô thị của thành phố Hà Nội./.