Văn hóa xếp hàng khi mua vé tàu, vé xe dịp Tết

Văn hóa xếp hàng vốn là câu chuyện không mới, ở nước ta chỉ cần bước ra đường, đi đến sân bay, ga tàu, bến xe sẽ tha hồ mục sở thị cảnh chen lấn, xô đẩy... Nhiều vụ việc chen lấn, tranh giành nơi đông người được báo chí phản ánh thời gian qua cho thấy hình ảnh không đẹp trong văn hóa ứng xử nơi công cộng của một bộ phận xã hội mà đáng nói là giới trẻ lại chiếm số đông. Vào dịp cuối năm, khi tình trạng quá tải tại các bến tàu, bến xe là điều không tránh khỏi thì vấn đề cần bàn là văn hóa xếp hàng khi mua vé tàu, vé xe dịp Tết thế nào cho đúng mực.

Chị Hoàng Hạnh, một nhân viên truyền thông tại Hà Nội có chia sẻ về câu chuyện mình từng gặp là có lần khi chị đang xếp hàng làm thủ tục hàng không ở sân bay, thì bỗng đâu xuất hiện nhóm nam thanh nữ tú tay xách nách mang luồn lách qua hàng người rồng rắn, và trong chốc lát họ đã chiếm hết những vị trí đầu tiên. Bên cạnh hàng, những vị khách Tây tròn xoe mắt, nhún vai tỏ vẻ bất lực. Và buồn cười thay, bởi khi đến cửa ra máy bay tất cả cũng phải đợi đến giờ bay chứ chẳng có chuyện chen lấn để được đi nhanh về trước.

Không chỉ ở sân bay, cứ vào dịp cuối năm, hàng ngàn người từ khắp nơi đã đổ về các bến xe, bến tàu để bắt xe về quê, dòng người đông đúc đổ về đã gây ra hình ảnh quen thuộc là chen lấn, xô đẩy. Có lẽ tâm lý muốn chiếm lợi thế hơn người khác, muốn nhanh hơn người khác khiến nhiều người dù có thể vẫn ý thức được việc chen lấn là xấu, nhưng ngay khi đó, họ đã không kiểm soát được bản thân mình.

Chị Hoàng Hạnh chia sẻ: "Vào dịp cuối năm, ai cũng có việc và ai cũng vội cả, việc chen lấn xô đẩy ở xe khách hay sân bay là việc quá thường xuyên rồi. Mặc dù hình ảnh đó hết sức xấu xí trong mắt người Việt Nam với nhau, chứ chưa nói đến người nước ngoài nhìn vào. Nhiều bạn trẻ không cần biết xung quanh là ai cứ cố gắng chen lên trước. Nó không chỉ thể hiện văn hóa mà còn thể hiện sự quan sát và quan tâm giữa con người với nhau".

Nhiều người dân chen lấn, xếp hàng trước quầy vé để đợi bốc số mua vé ở Bến xe Miền Đông (Q.Bình Thạnh, Tp.HCM). Ảnh: Tuổi trẻ

Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự lộn xộn, không muốn xếp hàng mua vé tàu, vé xe theo đúng quy định là do tâm lý của hành khách sợ muộn chuyến, ngại chờ đợi lâu. Họ sẵn sàng chen lấn để đạt được mục đích mà không quan tâm đến bên cạnh họ còn có những người già, trẻ em, thậm chí người tàn tật cần giúp đỡ. Việc chen lấn, xô đẩy không chỉ gây ra sự khó chịu, bất bình cho những người văn minh, lịch sự, tôn trọng phép tắc, mà ở những chỗ đông người, thói xấu này còn gây ra sự hỗn độn vô cùng nguy hiểm. Đã có những trường hợp đám đông chỉ vì chen lấn, xô đẩy nhau mà khiến cho hàng chục, thậm chí hàng trăm người thương vong vì bị giày xéo, ngạt thở…xảy ra rất nhiều trên thế giới. Chỉ vì muốn nhanh một chút mà có khi chúng ta đã vô tình gây ra những hậu quả đáng tiếc, làm hại người khác và đe dọa cả chính sự an toàn của bản thân.

Theo ThS Trương Khắc Trà, một người viết báo tự do, sở dĩ năm nào chúng ta cũng chứng kiến cảnh chen lấn xô đẩy khi xếp hàng mua vé bởi có hai nguyên nhân, thứ nhất là do dịch vụ cung cấp không đủ cho nhu cầu của hành khách, nhất là trong những dịp lễ tết thì nhu cầu tăng gấp nhiều lần. Ngoài ra, một phần cũng là do văn hóa xếp hàng không được xem trọng. Có đứng xếp hàng mua vé mới thấy có những người đến sau nhưng lại muốn được mua vé trước. Bên cạnh những người có ý thức xếp hàng thì cũng có những người luôn lấy sức mạnh chen lấn xô đẩy.

ThS Trương Khắc Trà phân tích về ảnh hưởng của hành vi này tới đời sống xã hội: "Nó ảnh hưởng tới chính bản thân mỗi người bởi một một mình bạn xếp hàng mà 15-20 người nữa không thực hiện thì không có ý nghĩa gì. Thứ nữa là nó ảnh hưởng tới hình ảnh con người Việt Nam, nói rộng ra là ảnh hưởng tới nền văn hóa Việt Nam và con người Việt Nam".

Nhiều chuyên gia đã lên tiếng cho rằng thiếu “văn hóa xếp hàng” nói chung là một trong những sự thiếu hụt văn hóa nguy hiểm của người Việt. Tuy nhiên, vẫn còn đó câu hỏi đặt ra: “Làm thế nào để đa số người Việt biết cách xếp hàng?”. Xếp hàng là cách đứng có tuần tự, có người trước, người sau, cứ hết lượt người này thì sẽ đến lượt người khác theo một thứ hạng nhất định. Văn hóa xếp hàng được hiểu là tất cả mọi người trong một cộng đồng chung đều thừa nhận và thực hiện việc xếp hàng, có trước có sau, không chen lấn, xô đẩy hay tạo thành sự hỗn loạn khủng khiếp.

Có ý kiến cho rằng, phải tăng cường các biện pháp bố trí nhân viên an ninh, dùng ba-ri-e chắn để tạo thành hàng lối và từ chối phục vụ hoặc mời ra khỏi hàng những người có hành vi thô lỗ, chen ngang. Nhẹ hơn một chút thì phải đặt biển cảnh báo, nhắc nhở ở nơi công cộng. Những cách làm đó đều đúng, tuy nhiên vẫn chỉ là những biện pháp tình thế, mang tính hình thức. Ðiều quan trọng nhất vẫn là nhận thức của mỗi người.

Vào đợt nghỉ Lễ 30/4 - 1/5 vừa qua, hình ảnh hàng trăm hành khách xếp hàng kiên nhẫn chờ mua vé, kéo dài từ cổng vào bến xe Mỹ Đình (Hà Nội) đã khiến cộng đồng bất ngờ. Bởi lượng hành khách tăng cao do nhu cầu đi lại trong những ngày nghỉ lễ nhưng hành khách đều trật tự xếp hàng chờ mua vé, rất ít xảy ra ra tình trạng chen lấn. Đây là rõ ràng là việc chúng ta có thể làm được và cần được phát huy.

Ông Nguyễn Mạnh Tuấn, Phó giám đốc Bến xe Mỹ Đình cho biết: "Việc xếp hàng mua vé đảm bảo quyền lợi cho mọi người bình đẳng và đảm bảo sự an toàn cho hành khách, tạo không gian văn minh ở nơi công cộng, mọi người đều tôn trọng mình và tôn trọng người khác. Tại bến xe chúng tôi cũng xác định vào dịp Tết sẽ đông đúc nên đã bố trí đầy đủ phương tiện, hành khách có vé sẽ được lên xe nên mong muốn hành khách đi lại dịp này hãy bình tĩnh, cùng thực hiện văn hóa giao thông nơi công cộng bằng việc xếp hành mua vé, lên xe".

Hình ảnh trật tự tại bến xe Mỹ Đình.

Văn hóa xếp hàng không chỉ thể hiện sự văn minh, ứng xử nơi công cộng chính là cách thể hiện sự tôn trọng cộng đồng và bản thân mỗi người. Thật ra, xếp hàng không phải là việc quá khó để thực hiện. Chỉ cần ai cũng có ý thức và nghiêm chỉnh theo hàng lối để chờ tới lượt mình thì mọi người đều được đáp ứng nhu cầu một cách an toàn và mau lẹ.

Bên cạnh đó, người dân ở Thủ đô cũng mong muốn hệ thống bán xe tàu, vé xe được cải thiện và hiện đại hóa để người dân thuận lợi hơn khi có nhu cầu mua vé tàu xe dịp Tết. Chị Nguyễn Thu Giang, ở Mai Động, Hoàng Mai, Hà Nội nêu ý kiến: "Cuối năm ai cũng bận rộn và việc xếp hàng mua vé đi đâu mất rất nhiều thời gian khiến những người đang bận có thể rất sốt ruột, tôi mong là chúng ta có thể đẩy mạnh việc bán vé qua mạng để người dân chủ động đặt vé qua đó, vừa tiện lợi vừa tránh được tình trạng chen lấn, xô đẩy".

Việc xếp hàng từ lâu đã là một nguyên tắc, một quy định cơ bản trong văn minh ứng xử ở nơi công cộng. Tuy nhiên, trên thực tế thì nhiều người lại không thực hiện này với rất nhiều lý do riêng, mà không cần quan tâm đến sự phiền toái, khó chịu mà mình gây ra cho người khác, cho trật tự ở không gian mình đang có mặt. Thiết nghĩ đã đến lúc chúng ta phải tạo dựng văn hóa xếp hàng trong mọi hoạt động của đời sống cũng như tại những nơi công cộng như bến tàu, bến xe. Qua đó, thể hiện một nếp sống văn hóa, một cách tôn trọng bản thân và mọi người xung quanh.

Xếp hàng là một trong những biểu hiện văn hóa đầu tiên của những người văn minh. Bất cứ ở đâu, mình phải xếp hàng chờ đến lượt, ai đến trước được giải quyết trước, ai đến sau giải quyết sau, không ồn ào, tranh cãi. Đây là nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong sinh hoạt cuộc sống hàng ngày, cần phải được tuân thủ để thực hiện tốt nếp sống văn minh, hiện đại. Có như vậy, mới xây dựng được sự văn minh xã hội, ý thức và trách nhiệm của người dân ở nơi công cộng, đảm bảo sự bình đẳng và được tôn trọng của mọi người.