Nhìn lại 1 năm cuộc chiến giữa taxi truyền thống và taxi công nghệ

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Taxi truyền thống cho rằng mình đang bị cạnh tranh không lành mạng với Uber, Grab (Ảnh: Báo Giao thông)

Sau gần 2 năm, loại hình vận tải hành khách bằng Uber, Grab đã được hành khách tín nhiệm sử dụng. Tuy vậy, các doanh nghiệp taxi truyền thống liên tục phản ứng vì cho rằng đang bị cạnh tranh không lành mạnh, bởi loại hình uber, Grab có đặc điểm tương đồng với taxi nhưng gần như bị thả lỏng, trong khi taxi truyền thống bị ràng buộc bởi nhiềuquy định trong kinh doanh. Ghi nhận của phóng viên Kênh VOVGT:

# Từ khi có Uber, Grab, khi có nhu cầu đi đâu tôi hay gọi Uber với Grab bởi vì họ có lợi thế, thứ nhất là giá rẻ, mức phí rất công khai và thứ 3 gọi là có xe ngay.

# Theo tôi dịch vụ kinh doanh mảng vận tải như Uber và Grab có rất nhiều tiện ích. Việc đặt xe rất thuận lợi cũng như đi lại rất thuận tiện, giá cả công khai. Chúng tôi cảm thấy nó rất vừa phải và dịch vụ rất nhanh, khi cần đến xe là có.

# Đối với khách hàng thì nó cung ứng dịch vụ nhanh hơn, rút ngắn thời gian chờ đợi, giá rẻ, họ minh bạch về mặt thông tin. Cũng có những thời điểm như giờ cao điểm chẳng hạn, thì sẽ thu mức phí cao hơn, tuy nhiên cái này họ minh bạch ngay từ đầu, từ khi chưa bắt đầu chuyến đi, vì thế khách hàng cũng cảm thấy hài lòng hơn.

Sau 2 năm có mặt tại Việt Nam, mô hình ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý vận tải hành khách bằng hợp đồng điện tử như Uber, Grab đã được nhiều hành khách đón nhận. Cùng với đó, số lượng phương tiện tham gia thí điểm loại hình này cũng tăng lên nhanh chóng. Báo cáo của Bộ GTVT cho thấy, sau 2 năm thí điểm, đã có 866 đơn vị kinh doanh vận tải là các doanh nghiệp, hợp tác xã vận tải tham gia với gần 37 nghìn xe, trong đó TP. HCM có hpn 21 nghìn xe, Hà Nội có hơn 15 nghìn xe.

>>>Quản lý taxi truyền thống và công nghệ cần có sự tương đồng

Bên cạnh đó, của các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ vào vận tải hành khách như Uber, Grab cũng cho rằng, hệ thống công nghệ của họ đang tối ưu hóa được nguồn lực xã hội nhờ ứng dụng khoa học công nghệ làm giảm chi phí. Bằng chứng là tỷ lệ lấp đầy của Uber, Grab là 75%, trong khi taxi truyền thống là 23%, có nghĩa một xe taxi công nghệ chạy năng suất bằng 3 xe taxi truyền thống chạy trên đường, 3.000 xe taxi công nghệ có thể thay thế 10.000 xe truyền thống hiện nay…

Tuy vậy, các doanh nghiệp taxi truyền thống thì cho rằng,những lợi thế có được của các doanh nghiệp vận tải hành khách bằng hợp đồng điện tử có được là chính nhờ những bất cập về chính sách. Cụ thể, trong khi taxi truyền thống bị trói buộc bởi 13 quy định khắt khe về điều kiện kinh doanh, phải đăng ký và sơn biểu trưng, kiểm soát số lượng xe, phải kê khai giá, bị cấm hoạt động trên một số tuyến đường, … thì taxi công nghệ lại không bị ràng buộc bởi những quy định này. Về điều này, một số lái xe taxi truyền thống bày tỏ bữa xúc:

# Em là taxi truyền thống thì cũng không phải thiên vị taxi truyền thống, bởi vì đất nước phát triển thì càng phải áp dụng công nghệ. Chỉ có cái là đã là xe kinh doanh vận tải thì đường cấm cùng phải cấm như nhau để cho nó bình đẳng.

# Cùng là lái xe với nhau nhưng trong khi họ được đi vào nhiều tuyến phố, trong khi chúng tôi thì lại bị cấm. như thế tôi cảm thấy rất là bất bình. Từ lúc ra đời Uber, grab gì đấy là nồi cơm của gia đình chúng tôi bị ảnh hưởng rất nhiều.

Đỉnh cao của sự bức xúc là vụ hàng trăm taxi Sao Mai tại Hà Nội đình công vì thu nhập bị sụt giảm vào cuối tháng 11/2017 hay việc các xe taxi ở Hà Nội và TP. HCM đồng loạt dán đề can với khẩu hiệu phản đối chương trình thí điểm Uber, Grab của Bộ GTVT vào cuối tháng 10 vừa qua.

Ông Tạ Long Hỷ, Chủ tịch Hiệp hội taxi TP. HCM cho biết, trong khi nhiều năm nay, TP. HCM khống chế số lượng taxi chỉ 11.000 xe, nhưng từ khi bắt đầu thí điểm, đến nay Sở GTVT TP. HCM đã cấp phù hiệu cho hơn 21 nghìn xe hợp đồng dưới 9 chỗ. Bên cạnh đó, lượng xe dưới 9 chỗ từ các địa phương khác liên tục di chuyển về TP. HCM để tham gia hoạt động theo hình thức hợp đồng, phá vỡ quy hoạch taxi và công tác quản lý đối với loại hình xe dưới 9 chỗ rất phức tạp và khiến tình trạng ùn tắc trên địa bàn Thành phố càng thêm nghiêm trọng.

Ông Hỷ nói: “Taxi truyền thống khống chế không quá 11 nghìn phương tiện, các đơn vị không được tăng đầu xe, trong khi các doanh nghiệp tham gia thí điểm xe vận chuyển bằng hợp đồng điện từ từ 9 chỗ ngồi trở xuống thực chất là chở khách thì lại phát triển vô tội vạ không có điểm dừng. Đây là điểm bất bình thường trong chính sách giải quyết Uber, Grab.”

Nói thêm về những bất bình đẳng của taxi truyền thống và taxi công nghệ, ông Đỗ Quốc Bình, Chủ tịch Hiệp hội taxi Hà Nội cũng cho biết, trong khi taxi truyền thống phải chịu nhiều loại thuế như: thuế giá trị gia tăng 10%, thuế thu nhập doanh nghiệp 20% thì Uber, Grab đang được hưởng mức thuế doanh thu chỉ 3% trên 80% doanh thu. Do vậy, thực chất Uber và Grab đang được hưởng ưu đãi với mức thuế 2,4% trên doanh thu và 1,6% thuế thu nhập.

Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cũng cho rằng Uber, Grab cũng kinh doanh vận tải giống taxi, nên cũng cần thực hiện những điều kiện của các xe kinh doanh vận tải như taxi. (Ảnh: Báo Giao thông)

Ông Nguyễn Văn Thanh, chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cũng cho rằng Uber, Grab cũng kinh doanh vận tải giống taxi, nên cũng cần thực hiện những điều kiện của các xe kinh doanh vận tải như taxi. Do vậy, ông Thanh kiến nghị, mức thuế đối với 2 loại hình này cũng cần có sự tương đồng.

Ông Thanh nói: “Phải tính toán cho 2 anh này cho phù hợp với nhau, thống nhất về mặt bằng tính thuế. Và kiến nghị nữa là cơ sở đâu để tính thuế với Uber, Grab khi anh chả kiểm soát được nguồn thu của nó.”

Thừa nhận những bất cập nêu trên, ông Trần Quang Lâm, Phó Giám đốc sở GTVT TP. HCM cho rằng, thời gian tới, cần tạm dừng cấp mới số lượng phương tiện tham gia thí điểmđể tránh phá vỡ quy hoạch vận tải trên địa bàn: “Tạm thời chốt số lượng và cho các tỉnh thành quyết định và các đơn vị thí điểm phải cung cấp chính xác số lượng đó. Chứ hiện nay chúng ta chỉ theo số lượng các đơn vị báo cáo thôi, chứ chúng ta chưa thể kiểm tra được loại hình này.”

Ông Lâm cũng cho rằng, cần nghiên cứu, quy định cụ thể các điều kiện kinh doanh vận tải theo hợp đồng dưới 9 chỗ ngồi trở xuống ứng dụng khoa học công nghệ như Uber, Grab nhằm phù hợp với thực tế quản lý trong hoạt động vận tải hiện nay.

Đồng tình quan điểm này, ông Vũ Văn Viện, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội cũng kiến nghị Bộ GTVT vềchính sách quản lý taxi truyền thống và loại hình vận tải hành khách bằng hợp đồng điện tử cần có sự tương đồng: “Rõ ràng về điều kiện kinh doanh của loại hình xe vận tải bằng hợp đồng đơn giản hơn, mặc dù xe hợp đồng có quy định phải niêm yết, nhận diện, phải báo cáo những rõ ràng cái này nó lỏng lẻo hơn so với loại hình kinh doanh taxi là loại hình kinh doanh có điều kiện nên nhận biết khó hơn, xử lý nó khó hơn, quản lý nó khó hơn"

Tại cuộc họp tổng kết 2 năm triển khai thực hiện thí điểm ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách bằng hợp đồng điện tử, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ đã thừa nhận tất cả những bất cập nêu trên. Thứ trưởng Lê Đình Thọ cũng cho rằng, đây là loại hình mới, hoàn toàn khác với 5 loại hình vận tải đã được quy định trong Luật Giao thông đường bộ nên việc vận dụng quy định của loại hình vận tải bằng hợp đồng vào loại hình vận tải như Uber, Grab đã khiến cơ quan quản lý lúng túng.

>>>Cần dỡ bỏ những rào cản trói buộc taxi truyền thống

Tuy vậy, lãnh đạo Bộ GTVT cũng cho rằng, taxi truyền thống cũng cần coi việc ra đời loại hinh như Uber, Grab là động lực để tự thay đổi. Bởi việc ứng dụng công nghệ trong quản lý vận tải là xu thế tất yếu và Bộ GTVT sẽ hướng tới việc cho ra đời một thị trường vận tải cạnh tranh lành mạnh, trong đó các loại hình vận tải đều được tạo điều kiện để hoạt động, nhưng đi kèm với những điều kiện ngặt nghèo hơn đối với loại hình vận tải bằng hợp đồng. Cụ thể, trong Nghị định 86 sửa đổi do Bộ GTVT soạn thảo chuẩn bị trình Chính phủ sẽ óc một chương riêng quy định về loại hình vận tải hành khách bằng hợp đồng điện tử. Đó sẽ là hành lang pháp lý rất quan trọng để đà cho việc sửa đổi Luật Giao thông đường bộ sắp tới.

Thứ trưởng Lê Đình Thọ cho biết: “Hướng sửa của Nghị định 86 ngoài công nghệ ra thì cố gắng những điều kiện kinh doanh giữa xe hợp đồng và xe taxi phải gần nhau. Ở đây tôi không dám khẳng định là một loại hình mới vì trong Luật giao thông đường bộ chỉ có 5 loại hình, nhưng điều kiện kinh doanh xe hợp đồng và xe taxi phải gần nhau.”

Đồng thời lãnh đạo Bộ GTVT cũng cho biết, trên cơ sở kiến nghị của các địa phương tham gia thí điểm, thời gian tới, Bộ GTVT sẽ kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét cho phép các địa phương tham gia đề án thí điểm tạm thời không cấp mới phù hiệu xe hợp đồng dưới 9 chỗ. Đồng thời, Bộ GTVT cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép các đơn vị cung cấp phần mềm và đơn vị vận tải đang tham gia thí điểm tiếp tục kéo dài hoạt động theo quy định cho đến khi có Nghị định 86 sửa đổi có hiệu lực.

Ông Thọ cũng cho biết, Bộ GTVT sẽ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ GTVT phối hợp với các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất, sửa đổi, bổ sung luật Giao thông đường bộ năm 2008 đảm bảo công bằng, công khai minh bạch và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các loại hình vận tải tương đồng.

Như vậy, sau 2 năm thí điểm ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách bằng hợp đồng điện tử, những bất cập về chính sách quản lý vận tải đã bộc lộ. Mặc dù lãnh đạo Bộ GTVT đã khẳng định sẽ đưa loại hình vận tải hành khách bằng hợp đồng điện tử vào quản lý theo hướng tương đồng với taxi truyền thống, song dư luận cho rằng, điều quan trọng là Bộ GTVT cần kiến tạo một hành lang pháp lý, mà ở đó không chỉ taxi truyền thống, Uber, Grab, mà cả những loại hình mới hơn có thể hình thành trong tương lai có môi trường hoạt động, cạnh tranh một cách công bằng sòng phẳng.

>>>Nghị định 86 sửa đổi: Doanh nghiệp bị động trong việc tính niên hạn xe taxi