Đón taxi và trả khách như thế nào cho có văn hóa trong đô thị?

Nghe nội dung chương trình tại đây:

Ảnh minh họa

Hoạt động vận tải taxi tại các đô thị lớn ở Việt Nam đang ngày càng bộc lộ sự lộn xộn, bất cập. Tình trạng này xuất phát từ nhiều yếu tố, như: việc đánh giá và triển khai các giải pháp phát triển vận tải taxi chưa phù hợp của cơ quan quản lý; thiếu quy hoạch điểm dừng đỗ, đón trả khách cho phương tiện taxi… Tuy nhiên, văn hóa đón taxi bừa bãi, dừng bắt khách sai quy định của vận tải taxi nước ta cũng được đánh giá là nguyên nhân chính dẫn đến thực tế này.

Luật giao thông đường bộ nước ta quy định, các phương tiện taxi không được dừng đỗ trên đường, nơi không được phép đỗ, trừ trường hợp khẩn cấp bắt buộc phải dừng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, bất cứ đâu, bất cứ thời gian nào, chúng ta cũng có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh các lái xe taxi dừng đỗ bắt khách công khai trên đường, bất chấp mọi nguy hiểm và nguy cơ ùn tắc giao thông.

Tình trạng này đặc biệt diễn ra nghiêm trọng tại các khu vực cổng trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại, nhà ga…, nơi có mật độ người tham gia giao thông lớn. Có mặt tại cổng Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội để ghi nhận tình hình, phóng viên Kênh VOV Giao thông Quốc gia đã thống kê thấy được chỉ trong vòng 10 phút, hàng chục lượt taxi đã dừng đỗ hoặc đi thật chậm để bắt khách quanh khu vực này. Sai phạm của các lái xe taxi đã rõ, tuy nhiên, vấn đề còn nằm ở ý thức vẫy đón khá tùy tiện của một bộ phận người dân.

Phóng viên đã thực hiện phỏng vấn với nhiều người dân, trong đó có cả hành khách và cả người lái xe, để tìm hiểu lý giải của họ cho những hành động nêu trên. Có ý kiến cho biết: “Thực ra tôi cũng biết việc đấy là việc vi phạm pháp luật. Nhưng mà có cung ắt có cầu ví dụ như bây giờ đi trên đường có việc gì gấp cần có phương tiện để đi, mà taxi cũng cần những khách gần với người ta để người ta bắt dễ dàng hơn, khi mà tổng đài gọi về và báo địa chỉ rồi ngươi ta di chuyển đến địa điểm đó”. Còn một tài xế taxi cho biết: Cá nhân tôi thấy việc dừng bắt khách ở cổng bệnh viện là sai với quy định của pháp luật, tuy nhiên, do cuôc sống mưu sinh nên tôi phải bắt khách ở những điểm đó, vì khách thường đông hơn các chỗ khác.

Nghe các ý kiến tại đây

Như vậy, các ý kiến đều cho rằng, họ biết về việc vi phạm quy định pháp luật khi vẫy đón taxi; cũng như dừng đỗ đón trả khách trên đường. Tuy nhiên, mỗi người lại đều có những lý do riêng để biện minh cho hành động vi phạm đó của mình. Về phía hành khách, họ lý giải vì tiện, vì không có điện thoại thông minh nên không thể đặt chỗ taxi; vì các lái taxi mời chào… Trong khi đó, các lái xe thì cho rằng, họ buộc phải vi phạm vì thiếu điểm dừng đỗ, vì cuộc sống mưu sinh, vì sự cạnh tranh khốc liệt trong hoạt động vận tải taxi; vì sức ép từ phía doanh nghiệp; hay vì nhu cầu của hành khách…. Thế nhưng, vì bất kỳ lý do nào, những hành động nêu trên đều đang khiến trật tự an toàn giao thông trong đô thị trở nên lộn xộn, thiếu văn hóa, gây mất an toàn và ùn tắc giao thông.

Chia sẻ với chương trình, nhiều người tham gia giao thông bày tỏ sự bức xúc về những ảnh hưởng do hành vi đón taxi và dừng đỗ đón trả khách của vận tải taxi gây ra. Bà Nguyễn Thị Thanh, một người dân ở Giải Phóng, Hà Nội cho biết, việc taxi bắt khách bắt khách dọc đường rất nguy hiểm và bà Thanh cũng từng chứng kiến việc xe taxi bắt khách tạt đầu xe.

Ý kiến của bà Nguyễn Thị Thanh: 

Lực lượng thanh tra Sở GTVT Hà Nội cho biết, theo quy định, trên tất cả những tuyến phố cắm biển cấm dừng, đỗ, bất kỳ phương tiện ô tô nào, trong đó có xe taxi, nếu thực hiện hành vi dừng đỗ thì sẽ bị xử phạt. Đặc biệt, tại các trục đường chính hay xảy ra ùn tắc, các lực lượng chức năng sẽ thắt chặt công tác kiểm tra và xử phạt các hành vi này.

Thực tế vi phạm của hành khách và lái xe taxi cho thấy một bất cập rất lớn trong đô thị nước ta, đó là sự thiếu nghiêm trọng điểm đón trả khách cho nhóm phương tiện vận tải này. Tại thủ đô, theo số liệu của Sở GTVT HN, toàn thành phố hiện có khoảng 19.800 phương tiện taxi, hoạt động tại hơn 80 doanh nghiệp. Tuy nhiên, số lượng bãi đỗ xe hiện có của thủ đô là không đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng. Thống kê cho thấy, trong khu vực nội thành, diện tích bãi đỗ xe chỉ đạt khoảng 1-2% diện tích đất đô thị, mới đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu đỗ xe. Do đó, hầu hết các hãng taxi đều không có điểm dừng đỗ xe cố định. Phần lớn phương tiện phải dừng đỗ trên hè phố, lòng đường, các ngõ ngách, hoặc phải thường xuyên chạy lòng vòng trên đường, thậm chí cả trong giờ cao điểm, khiến tình hình giao thông trở nên trầm trọng hơn.

Trong khi đó, phát biểu tại các cuộc họp liên quan của Bộ GTVT và Sở GTVT HN, ông Đỗ Quốc Bình, Chủ tịch Hiệp hội taxi Hà Nội nhiều lần nhấn mạnh, vấn đề xảy ra đối với riêng loại hình taxi là sự nhận thức chưa đúng đắn của các bên liên quan. Cụ thể, trong khi đa số đô thị thế giới coi taxi là phương tiện công cộng, thì tại VN, loại hình này còn được nhận diện là phương tiện cá nhân, dẫn đến việc quy hoạch, quản lý còn bất hợp lý. Theo ông Bình, tính trên tổng số lượt vi phạm của các lái xe taxi thì đến 90% lỗi là vi phạm dừng đỗ. Tất nhiên có nguyên nhân chủ quan của lái xe taxi nhưng cũng có nguyên nhân khách quan là không có quy hoạch điểm đỗ.

Ông Đỗ Quốc Bình dẫn chứng:

Việc thiếu điểm dừng đỗ tạo nên nghịch lý, đó là các lái xe taxi bắt buộc phải dừng ở phố cấm để đỗ, đón, trả khách, khiến cho tình trạng ùn tắc giao thông ngày càng thêm phức tạp. Về phía hành khách, họ cũng gặp phải không ít bất tiện khi bắt xe trên đường. Cụ thể, họ phải di chuyển hấp tấp, vội vàng lên xe, dẫn đến nguy cơ bỏ quên hành lý, hoặc nguy hiểm nảy sinh. Khi lên xe, họ phải chuẩn bị sẵn tiền cước để rút ngắn thời gian thanh toán; trong khi kết thúc hành trình, họ phải nhanh chóng rời khỏi xe để tránh cho taxi bị xử phạt lỗi dừng, đỗ sai quy định.

Những thực tế trên đặt ra yêu cầu cho đô thị phải nhanh chóng tìm kiếm các giải pháp tháo gỡ. Trả lời phỏng vấn với phóng viên Kênh VOV Giao thông Quốc gia, ông Nguyễn Trọng Thông, Chủ tịch Hiệp Hội Vận tải công cộng thành phố Hà Nội cho rằng, việc cơ quan quản lý chưa thống nhất về quan điểm nhận diện loại hình taxi là vận tải cá nhân hay vận tải hành khách công cộng, sau hơn 20 năm phát triển loại hình này tại thủ đô, đó là bất cập lớn. Bởi vậy, đã đến lúc, cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền đô thị phải xem xét phát triển, kiểm soát và quản lý vận tải taxi theo đúng hướng, để giải quyết các vấn đề nảy sinh, xuất phát từ nhu cầu của người dân trong thực tiễn.

Ông Nguyễn Trọng Thông nhấn mạnh:

Đối với lo ngại của cơ quan quản lý nhà nước về việc với hàng chục nghìn taxi đang hoạt động tại thủ đô, nếu coi đây là phương tiện công cộng sẽ dẫn tới vấn đề khó quản lý, các ý kiến chuyên gia cho rằng, không ít thành phố lớn trên thế giới cũng có hàng chục vạn taxi, tuy nhiên họ vẫn quản lý tốt. Bởi vậy, kinh nghiệm và giải pháp cho VN đó là, cơ quan quản lý nhà nước phải thực hiện quy hoạch vận tải taxi trong khuôn khổ; cũng như tổ chức điều tiết, vận hành có trật tự, thống nhất như mạng lưới xe buýt.

Ngoài ra, các ý kiến cũng cho rằng, vấn đề quan trọng nhất để tạo sự chuyển biến tích cực trong hoạt động taxi, đó là sự vào cuộc của người dân và cộng đồng lái xe, doanh nghiệp vận tải. Trong bối cảnh tình hình ùn tắc và tai nạn giao thông luôn tiềm ẩn và ngày càng nghiêm trọng trong đô thị, mỗi chúng ta cần nâng cao ý thức tham gia giao thông có văn hóa. Việc đón xe, dừng đỗ đón trả khách taxi tùy tiện cần được thay đổi trong nhận thức của mỗi người; thay vào đó là sự nghiêm chỉnh thực hiện một cách có văn hóa và đúng quy định. Có như vậy, chúng ta mới góp phần giảm áp lực giao thông trong đô thị, vì sự an toàn của mình và mọi người cùng tham gia giao thông.