Cần thay đổi trong quản lý lái xe góp vốn để đảm bảo ATGT và chất lượng vận tải

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Ảnh minh họa

Dù Bộ GTVT đã thực hiện nhiều biện pháp để siết chặt hoạt động kinh doanh vận tải, tuy nhiên, thực trạng các hợp tác xã dịch vụ hỗ trợ, các doanh nghiệp vận tải kinh doanh theo hình thức nhượng quyền thương hiệu, tập trung thu phí hàng tháng và khoán trắng mọi trách nhiệm cho lái xe vẫn còn tồn tại ở nước ta.

Theo các Nghị định, Thông tư về vận tải và các dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ đã được Chính phủ và Bộ GTVT ban hành, trách nhiệm đảm bảo an toàn giao thông thuộc về tất cả các chủ thể tham gia vào dây chuyền vận tải. Trong đó, các hợp tác xã, các đơn vị kinh doanh vận tải có trách nhiệm thực hiện phương án khai thác tuyến đã đăng kí, lập và thực hiện kế hoạch đảm bảo ATGT, công tác thống kê vận tải, phổ biến cho nhân viên, lái xe những quy định của pháp luật; đồng thời phải chịu trách nhiệm liên đới khi phương tiện và lái xe, nhân viên trên xe có vi phạm. Bên cạnh đó, lái xe và nhân viên phục vụ là những cá nhân vận hành có mối liên hệ chặt chẽ và trực tiếp nhất, quyết định đến chất lượng dịch vụ và đảm bảo trật tự an toàn giao thông.

Tuy nhiên, bên cạnh hầu hết các đơn vị kinh doanh vận tải đang cố gắng hoàn thiện quy trình quản lý, nâng cao năng lực kinh doanh và tuân thủ các quy định pháp luật thì vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp kinh doanh theo kiểu khoán trắng. Đó là việc doanh nghiệp cho thuê thương hiệu; đồng thời chỉ tập trung thu phí hàng tháng mà không quan tâm đến các trách nhiệm liên quan, từ việc thực hiện các quy định của pháp luật về điều kiện kinh doanh vận tải, cũng như công tác duy tu, bảo dưỡng và sử dụng phương tiện. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy nảy sinh, đặc biệt là khi có tai nạn giao thông xảy ra.

Một lái xe taxi tại Hà Nội đang hoạt động theo hình thức nhượng quyền thương hiệu, góp vốn, phương tiện vào doanh nghiệp để tham gia hoạt động vận tải nêu thực tế: “Mình cổ phần mỗi tháng trả tiền thương hiệu cho công ty 2 triệu thôi, mình tự thu tự chi thì mình phải tự chịu…”

Một lái xe taxi tại Hà Nội nói:

Đồng tình về vấn đề này, ông Bùi Danh Liên, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải thành phố Hà Nội cũng cho biết, hiện nay, những vụ tai nạn nghiêm trọng rất phổ biến với nhóm phương tiện vận tải. Vì vậy, việc tập trung các giải pháp để tuyên truyền, nâng cao chất lượng lái xe là vô cùng quan trọng.

Tuy nhiên, ở những doanh nghiệp cho thuê thương hiệu theo kiểu khoán trắng, lái xe là cá nhân duy nhất phải gánh mọi hậu quả và các vấn đề phát sinh khi có vấn đề xảy ra, trong khi doanh nghiệp hoàn toàn vô can hoặc nếu có chỉ hỗ trợ ban đầu về thủ tục pháp lý. Đây là bất cập nhưng vẫn tồn tại rất phổ biến.

Ông Liên nhấn mạnh: “Tình trạng góp vốn, góp phương tiện vào giao khoán cho lái xe là có thật và nó tồn tại hàng chục năm nay chứ không phải bây giờ. Do đó, TNGT hay tranh cướp khách trên đường, vi phạm luật lệ giao thông là thực tế”.

Ông Bùi Danh Liên nói:

Ảnh minh họa

Bên cạnh đó, tình trạng nêu trên cũng xảy ra tương tự tại nhiều hợp tác xã vận tải hoạt động theo mô hình HTX dịch vụ hỗ trợ, chưa tập trung tư liệu sản xuất. Theo báo cáo của Bộ Giao thông vận tải, sau 5 năm thực hiện Luật HTX năm 2012, cả nước hiện có gần 800 HTX vận tải, trong đó hầu hết là các HTX được thành lập theo mô hình dịch vụ hỗ trợ, tài sản phương tiện do các xã viên đóng góp và tự quản lý.

Khi đó, HTX đóng vai trò trung gian, cung cấp dịch vụ cho xã viên và giải quyết các thủ tục với cơ quan quản lý. Việc không có quyền sở hữu đối với phương tiện dẫn đến năng lực điều hành của ban giám đốc là không cao, là nguyên nhân nảy sinh các bất cập trong hoạt động của HTX vận tải thời gian qua, đặc biệt là không thể hiện vai trò trong quản lý lái xe, đảm bảo an toàn giao thông và nâng cao chất lượng vận tải.

Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hội An toàn giao thông Việt Nam nhấn mạnh: “Các HTX chủ yếu mới làm dịch vụ cho xã viên, một số khâu đăng ký thủ tục cấp phép kinh doanh, cấp phù hiệu. Vai trò của HTX đối với quản lý lái xe, an toàn giao thông, chất lượng vận tải còn hạn chế. Có thể nói, chất lượng của HTX dịch vụ hỗ trợ chưa được như kỳ vọng trong hoạt động vận tải, nhất là công tác quản lý, đảm bảo ATGT, nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải và tích tụ tài chính để phát triển sản xuất”.

Ông Nguyễn Văn Quyền nói:

Như vậy, những bất cập nêu trên cần được các cơ quan quản lý quan tâm, từng bước tháo gỡ, khắc phục trong thời gian tới. Thực tế, để làm rõ trách nhiệm giữa các bên liên quan trong hoạt động vận tải, Nghị định 86/2014 của Chính phủ đã quy định rõ, người lái xe phải có những hợp đồng lao động với đơn vị vận tải, với HTX, với doanh nghiệp. Trong hợp đồng phải nói rõ trách nhiệm nào của doanh nghiệp, trách nhiệm nào của HTX và trách nhiệm nào của lái xe. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, công tác quản lý Nhà nước cần nhiều cố gắng hơn nữa, để tạo môi trường vận tải lành mạnh, giảm tải khắc nghiệt dễ dẫn đến hành vi vi phạm quy định về ATGT và gây ra TNGT của người lái xe.

Phóng viên Kênh VOV giao thông quốc gia đã phỏng vấn với nhiều chuyên gia, đại diện hiệp hội và người dân, để đi tìm giải pháp cho vấn đề này. Các ý kiến cho biết: “Chúng ta không nên quá dồn trách nhiệm vào người lái xe mà phải tìm ra các nguyên nhân khác nữa để khắc phục. Quan điểm của chúng tôi rõ ràng là phải làm sao tạo điều kiện để người lái xe yêu ngành, yêu nghề, hăng say cố gắng vươn lên, còn nếu cái gì cũng dồn cho họ toàn tội lỗi, còn cố gắng của họ không được ghi nhận thì đội ngũ lái xe rất thiệt thòi, đồng thời cũng làm cho tình hình vận tải xấu đi đối với đối tượng này vì tất cả đều vì con người”.

Một người khác chia sẻ ý kiến: “Theo tôi HTX, doanh nghiệp vận tải cần phải xây dựng chế tài đối với lái xe nếu có vi phạm. Ngoài ra, cần phải có thủ tục liên quan đến lái xe để lái xe hàng tháng, hàng tuần có liên lạc với HTX, doanh nghiệp thì chúng ta mới quản lý lái xe. Nếu khoán trắng hoặc chỉ thu một khoản tiền dịch vụ thôi thì như thế sẽ rất nguy hiểm, sẽ không quản lý được những hoạt động của lái xe hoặc những việc xảy ra trên đường”.

Nghe các ý kiến tại đây:

Ngoài ra, nhiều ý kiến cũng cho biết, trong trường hợp đặc biệt khi xảy ra tai nạn giao thông liên quan đến các phương tiện vận tải, việc làm rõ tình huống xảy ra tai nạn, xác định trách nhiệm của các bên liên quan để khắc phục hậu quả cũng là việc vô cùng quan trọng. Khi đó, sự hỗ trợ, bồi thường kịp thời, thoả đáng cho gia đình nạn nhân vừa thể hiện tính nhân văn, vừa là một trong những căn cứ để cơ quan công an xem xét có hay không khởi tố vụ án hình sự, xem xét và quyết định mức xử phạt vi phạm hành chính đối với người gây tai nạn. Do đó, bên cạnh trách nhiệm chính của người điều khiển phương tiện thì về phía các doanh nghiệp có lái xe gây TNGT cũng cần chia sẻ, giúp đỡ cho nạn nhân bị thương có thể được chữa trị, sớm hồi phục sức khỏe; cũng như hỗ trợ mai táng và chi phí nuôi dạy nuôi dạy con cái cho các nạn nhân tử vong.

Ngoài ra, về phía trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, chỉ đạo tại các hội nghị, tọa đàm chuyên đề, lãnh đạo Bộ GTVT nhiều lần nhấn mạnh, hoạt động kinh doanh vận tải bắt buộc có điều kiện bởi đây là lĩnh vực tác động rất lớn đến tình hình tai nạn giao thông của cả nước.

Do đó, ngành giao thông vận tải đang vào cuộc mạnh mẽ để thực hiện các quy định mới về siết chặt kinh doanh vận tải bằng ô tô, nhằm sàng lọc, tiến tới loại bỏ các doanh nghiệp không đủ điều kiện, kinh doanh theo kiểu khoán trắng. Điều này sẽ tiến tới quản lý tốt hơn hoạt động vận tải, tăng cường trật tự an toàn giao thông, đảm bảo quyền lợi của người lao động và an toàn, tính mạng của nhân dân.