Công việc thời vụ (giao đồ ăn, tài xế công nghệ): Lợi ích ngắn, nỗi đau dài?

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Khi công ty đóng cửa cách đây một năm, anh Mafteem Farshad  (29 tuổi, người Singapore) lo sợ, việc này sẽ ảnh hưởng đến tương lai.

Bởi khi đó, anh đang theo học đại học bán thời gian; mất việc, anh không có tiền theo học.

Thế nhưng chỉ 1 tuần, anh Mafteem đã có công việc mới, thậm chí thu nhập còn nhiều hơn trước. Anh đăng ký để trở thành một nhân viên giao đồ ăn của Foodpanda và kiếm được khoảng 4.000 đô la Singapore (khoảng 68 triệu đồng)/tháng.

Câu chuyện của anh Mafteen không hiếm, bởi theo Bộ Lao động Singapore, năm ngoái, lao động tự do chiếm đến 8 -10% lực lượng lao động (khoảng 223.500 người). Những công việc thời vụ đang nhanh chóng trở nên phổ biến trong giới trẻ. Ngay cả cậu con trai đang là sinh viên của Nghị sĩ đảng Lao động kiêm trợ lý tổng thư ký Đại hội Liên minh Quốc gia Zainal Sapari cũng đang làm công việc giao đồ ăn bán thời gian.

Theo một nghiên cứu trên 500 công nhân được thực hiện bởi công ty bảo hiểm Manulife, cứ 3 người được hỏi thì 1 người cho biết, đang làm việc thời vụ, và gần 1/2 trong số những người chưa làm công việc này mong muốn được tham gia.

Công ty giao đồ ăn trực tuyến Deliveroo cho biết, 66% trong số 6.000 lái xe ở độ tuổi 18 đến 29. Và trong một lần trả lời trước quốc hội vào tháng 3 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Khaw Boon Wan cho biết, những người có bằng lái xe thuê tư nhân trong độ tuổi 20-39 chiếm 44%.

Theo các chuyên gia, sức hấp dẫn của công việc giao đồ ăn hay gọi xe đối với những người trẻ nằm ở nhiều yếu tố, nhất là việc họ hầu như không gặp bất cứ một rào cản nào để tham gia.

Đồng tình với quan điểm này, Brhmie Balaram, nhà nghiên cứu cao cấp tại Hiệp hội Nghệ thuật Hoàng gia Mỹ, cho rằng thời gian làm việc linh hoạt cũng là một yếu tố quan trọng. Thời gian làm việc linh hoạt cho phép họ tham gia tạm thời hoặc bán thời gian, trong khi họ vẫn có thể đảm nhận các công việc khác hoặc chờ đợi một công việc lâu dài hơn để theo đuổi.

“Tôi nghĩ đây là một xu hướng hấp dẫn những người trẻ tuổi muốn làm việc. Họ muốn làm việc theo những cách linh hoạt hơn. Họ muốn tự do hơn và tự kiểm soát thời gian làm việc của mình”.

Theo ông Siddharth Shanker - Tổng giám đốc công ty Deliveroo: Gần 20% đối tác của công ty vừa đi học vừa làm. Còn ông Paul Heng, giám đốc điều hành của NeXT Career Consulting Group, nhận định, sự hấp dẫn còn nằm ở chỗ trở thành ông chủ của chính họ, không phải "báo cáo" với ai đó.

Các chuyên gia kinh tế nhận định, sẽ thật đáng lo ngại nếu những người trẻ trở nên quá quen với những công việc ngắn hạn này và trở nên lười thay đổi, bị ru ngủ trong sự tự mãn đến mức họ không buồn tìm kiếm các công việc tốt hơn

Bên cạnh đó, công việc ngắn hạn cũng tước đi của họ những lợi ích cơ bản. Những người giao đồ ăn và lái xe thuê tư nhân không có lương tháng, không được hưởng những quyền lợi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế...

Ngoài ra, ông Leon Benjamin, cố vấn cho các tổ chức, công ty về việc nâng cao năng suất hoạt động bằng ứng dụng công nghệ nhận định:

“Người lao động có thể sẽ gặp khó khăn khi muốn từ bỏ công việc thời vụ đơn giản để chuyển sang một công việc đòi hỏi nhiều yếu tố, kỹ năng hơn. Điều này còn kéo theo sự khó khăn trong quản lý cho chính quyền”.

Quay trở lại với anh Mafteem, người được nhắc đến ở phần đầu, anh này cho biết, sau 7 tháng giao đồ ăn, anh xin vào làm cố vấn tài chính cho một công ty cung cấp kế hoạch bảo hiểm và tiết kiệm. Mặc dù từ chối tiết lộ thu nhập hiện tại nhưng anh cho biết “nó thực sự có ý nghĩa hơn việc giao đồ ăn”.

Bằng trải nghiệm của mình, anh Mafteem đúc kết, về lâu dài, việc giao đồ ănkhông phải là một nghề nghiệp tốt. Bởi nó không mang đến sự thăng tiến cũng như trợ cấp xã hội thiết yếu của người lao động. Còn nếu bạn đang trong lúc rảnh rỗi hay cần tiền gấp để trang trải thì công việc này không phải là sự lựa chọn tồi.

Theo thống kê của Bộ Lao động - thương binh và xã hội, hiện có khoảng 60% sinh viên ra trường làm trái ngành. Thậm chí, nhiều người học xong đi làm công nhân hoặc phổ biến là chạy xe ôm công nghệ.

Thực tế này cho thấy, việc giải quyết việc làm cho người lao động, đặc biệt là sinh viên sau tốt nghiệp vẫn còn nhiều thách thức. Đồng thời vẫn còn khoảng cách khá xa giữa kỹ năng được đào tạo và nhu cầu tuyển dụng.

Điều này có đi ngược với cuộc cách mạng công nghệ 4.0, người lao động cần phải nâng cao trình độ và năng lực mới có thể thích nghi và tồn tại?